ÖĞRETİM ELEMANLARININ EVLİLİK UYUMU VE YAŞAM DOYUMLARININ İŞ DEĞİŞKENLERİ İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 1, 223 - 238, 01.01.2012

Metehan Çelik Songül Tümkaya

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretim elemanlarının evlilik uyumu, yaşam doyumlarının iş değişkenleri ile ilişkisinin incelenmesidir. Araştırma, öğretim elemanlarının cinsiyet, akademik unvan, çalışma yılı ve girdiği ders saati değişkenine göre evlilik uyumu ve yaşam doyumlarının karşılaştırıldığı betimsel bir çalışmadır. Çalışma grubunu, çeşitli fakültelerde görev yapan 40’ı kadın, 79’u erkek olmak üzere toplam 119 evli ve gönüllü olan öğretim elemanı oluşturmuştur. Veriler, Evlilik Uyum Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeğinden elde edilmiştir. Araştırma bulguları, öğretim elemanlarının evlilik uyumu ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin anlamlı olduğunu göstermiştir. Öğretim elemanlarının cinsiyet değişkeni açısından evlilik uyumu ve yaşam doyumlarında anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Akademik unvana göre öğretim elemanlarının evlilik uyumunda anlamlı bir fark bulunmazken, yaşam doyumlarında anlamlı bir fark bulunmuştur. Profesörlerin yaşam doyumları araştırma görevlilerinden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada öğretim elemanlarının çalışma yılına göre evlilik uyumları ve yaşam doyumları arasında bir fark bulunmamıştır. Yaşam doyumu ve evlilik uyumunun öğretim elemanın girdiği ders saatine göre anlamlı düzeyde farklı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, evlilik uyumu, yaşam doyumu, iş, öğretim elemanları

The Relationship between Job Variables of Life Satisfaction and Marital Satisfaction of Lecturers

Öz

The purpose of this study was to examine the relationship between the job variables of life satisfaction and marital satisfaction of lecturers. It is descriptive study comparing the marital satisfaction and life satisfaction in terms of gender, academic status, working year and working hours. The sample of the study consisted of voluntary and married 119 lecturers 40 female, 79 male . Data collection instruments were Marital Adjustment Scale and Life Satisfaction Scale. In terms of gender variable, it was found that there was no difference between marital adjustment and life satisfaction. However in terms of academic status of lecturers, while there was no difference in marital adjustment, there was a quite difference in life satisfaction. In this research, life satisfaction of professors was seen to be higher than the assistances. In addition, there was no difference between marital adjustment and life satisfaction of lecturers in terms of working years. On the other hand, there is a meaningful difference in terms of working hours

Anahtar Kelimeler

Marriage, marital adjustment, life satisfaction, work, lecture

Kaynakça

• Akman, Y., Kellecioğlu, H. & Bilge, F. (2006). Öğretim elemanlarının iş doyumlarını etkileyen faktörlere ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 11-20.
• Allen, S.M., Goldscheider, & Ciambrone, D. (1999). Gender roles, marital intimacy and nomination of spouse as primary caregiver. Gerontologist, 39, 150-158.
• Aspinwall, L.G. &Taylor, S.E. (1992). Modeling cognitive adaption: A longitudinal investigation of the impact of individual differences and coping on college adjustment and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 989-1003.
• Aysan, F. & Harmanlı, Z. (2003). Yaşam doyumunu yordamada, yaşam uyumu, özyeterlik ve başaçıkma stratejileri. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi bildiri özetleri. Malatya, İnönü Üniversitesi. Ankara: Pegem A, 93.
• Barling, J. (1986). Inter role conflict and marital functioning amongst employed fathers. Journal of Occupational Behavior, 1, 1-9.
• Barling, J. (1990). Employment, stress, and family functioning. Chiester, England: Wiley.
• Bartoloma, F.& Evans, P. A. L. (1980). Must success cost so much? Harvard Business Review, 58(2), 137-148.
• Barut, Y. & Kalkan, M.(2002) Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 65-76.
• Becker, P. E. & Moen, P.(1999). Scaling back: dual-earner couples’ work-family strategies. Journal of Marriage and the Family, 61, 3-33.
• Belsky, J., Pery-Jenkins, M. & Crouter, A. C. (1985). The work-family interface and marital change across the transition to parenthood. Journal of Family Issues, 6, 205-220.
• Berk, S.F. (1985). The gender factory. Plenum Pres, Newyork.
• Bianchi, S.M., Milkie, M.A. & Sayer, L.C. (2000). Is anyone doing housework? Trend in the gender division of household labor. Social Forces, 79, 191-228.
• Bittman, S.L., England, P., Folbre, N., Sayer, L. & Matheson, G. (2003). When does gender trump money? Bargaining and time in household work. American Journal of Sociology,109, 186-214.
• Brines, J. (1994). Economic dependency, gender and division of labor at home. American Journal of Sociology, 100, 652-688.
• Burley, K. (2001). Family variables as mediators of the relationship between work-family conflict and marital adjustment among dual-career men and women. The Journal of Social Psychology, 134, (4), 483-497.
• Chemers, M.M., Hu, L. & Garcia, B.F. (2001). Academic self-efficacy and first-year college students performance and adjustment. Journal of Educational Psychology, 93, 55-64.
• Cutler, H. A. & Radford, A. (1999). Adult children of alcoholics: Adjustment to a college environment. The Family Journal: Therapy for Couples and Families, 7, 148-153.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Doğan, B. & Moralı, (1999). Üniversite öğretim elemanlarının sporla ilgili tutumları ile yaşam ve iş doyumu düzeylerinin spor yapma alışkanlıkları ile incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1), 16.27.
• Everett, C. A. (1990). The field of marital and family therapy. Journal of Counseling and Development, 68, 498-502.
• Farley, F. (1990). Type “T” behavior and families: introduction and background to a new theory. Family Psychologist, 6, 24-25.
• Fowers, B. J. (1993). Psychology as public philosophy: An illustration of the moral dimension of psychology with marital research. Journal of Theoretical and Philosophical Psychology, 13, 124-136.
• Glenn, N.D. (1991). The recent trend in marital success in the United States. Journal of Marriage and The Family, 53, 261-270.
• Greef, A.P. (2000). Characteristics of families that function well. Journal of Family, 21, 948-962.
• Gündoğar, D., Sallan-Gül, S., Uskun, E., Demirel, S. & Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14- 27.
• Hochschild, A.R. & Machung, A. (1989). The second shift: working parents and the revolution at home. Viking, Newyork.
• Houseknecht, S., Vaughan, S. & Macke, A. (1984). Marital disruption among professional women: The timing of career and family events. Social Problems, 31, 273-284.
• Kinnunen, U. & Mauno, S.(1998). Antecedents and outcomes of work-family conflict among employed women and men in Finland. Human Relations, 51, 157-177.
• Kışlak-Tutarel, Ş. (1999). Evlilikte uyum ölçeğinin (EUÖ) güvenirlik ve geçerlik çalışması. 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 7(1), 54-56
• Köker, S. (1991). Comparison of the level of life satisfaction of normal adolescents and adolescents with problems. Unpublished Master’s Thesis, Ankara University, Institute of Social Sciences, Ankara.
• Koyuncu, M. (2001). Üniversite öğretim elemanlarının tükenme duygusu ve organizasyondan ayrılma isteğine etkisi. 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 349-360.
• Kuiper, N. A., Martin, A. & Dance, K. A. (1992). Sense of humor and enhanced quality of life. Personality and Individual Differences, 13, 1273-1283.
• Lykken, D. & Tellegen, A. (1996). Happiness is a stochastic phenomenon. Psychological Science, 7(3), 186-189.
• Macewen, K. E. & Barling, L. (1988). Inter role conflict, family, support and marital adjustment of employed mothers: A short-term longitudinal study. Journal of Organizational Behavior, 9, 241-250.
• Martin, R.A. & Lefcourt, H. M. (1983). Sense of humor as a moderator of the relation between stressors and moods. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 1313-1324
• Martin, R.A., Puhlik-Doris, P., Gray, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37, 48-75.
• Murat, M. (2003). Üniversite öğretim elemanlarında tükenmişlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2(19), 25-34.
• Nock, S. (1999). The problem with marriage. Society, 36, 20-27.
• Olson, D.H. (1993). Circumplex model of marital and fanily system: Assesing family functioning. (F. Walsh. Editör). Normal Family Processes. (2.Baskı). New York. 104-137.
• Ono, H. & Raymo, J.M. (2005). Housework, market work, and “doing gender” when marital satisfaction declines. Social Science Research, 35(4), 823-850.
• Perrewe, P.L., Hochwater, W. A. & Kiewitz, C. (1999). Value attainment: An expiation for the negative effects of work-family conflict on job and life satisfaction. Journal of Occupational Health Psychology, 4, 318-326.
• Rapaport, R. & Rapaport, R.N.(1976). Dual-career families re-examined: New integrations of work and family. London: Martin Robertson.
• Rice, D. G. (1979). Dual-career marriage: Conflict and treatment. Newyork: Free Press.
• Saxton. L. (1982), Marriage. The Nature of Marriage, The Individual, Marriage, and the Family. (5.Edith). Wadsworth Publishing Company Belmont, California A Division of Wadswort, Inc. (pp.216-224).
• Skinner, D. A. (1983). Dual-career families: Strains of sharing. In H. I. McCubbin, C. R. Figley, (Eds.), Stress and Family: Newyork:Brunner-Mazel.
• Small, S. A. & Riley, D. (1990). Toward the multidimensional assessment of work conflict into family life. Journal of Marriage and Family, 52, 56-61.
• Suchet, M. & Barling, J. (1986). Employed mothers: Inter role conflict, spouse support and marital functioning. Journal of Occupational Behavior, 7, 167-178.
• Terry, J. & Kottman, M. (1995). Working with families. Guidance and Counseling in the Elementary and Middle Schools (pp.254-281) Brown Benchmark Publishers.
• Tümkaya, S. (2007). Burnout and humor relationship among university lecturers. Humor: International Journal of Humor Research. 20(1),73-92.
• Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M.E., Çelik, M. & Aybek, B. (2008). Duygusal zeka, mizah tarzı ve yaşam doyumu: Üniversite öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 1-18.
• Watanabe, M. (2002). International comparison of part-time work and temporary employment. International Labor Report. 319, 65-99.
• West, C. & Fenstermaker, S. (1995). Doing difference. Gender and Society, 1, 125-151.
• Whisman, M. A., Uebelacker, L. A., & Weinstock, L. M. (2004). Psychopathology and marital satisfaction: The importance of evaluating both partners. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 830-838.
• Whisman, M. A., Uebelacker, L. A., Tolejko, N., Chatav, Y., & McKelvie, M. (2006). Marital discord and well-being in older adults: Is the association confounded by personality? Psychology and Aging, 21, 626-631
• Williams, K. (2003). Has the future of marriage arrived? A contemporary examination of gender, marriage, and psychological well-being. Journal of Health and Social Behavior, 44, 470–487.