AİLE-ÇOCUK İNTERNET BAĞIMLILIK ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2014, Cilt: 22 Sayı: 2, 807 - 839, 15.07.2016

Necmi Eşgi

Öz

İnternet bağımlılığı, internet kullanımına sınırlama getirememe, sosyal veya akademik zararlarına rağmen kullanıma devam etme ve internete ulaşımın kısıtlandığı durumlarda anksiyete duyma gibi belirtilerle kendini gösteren bir teknoloji bağımlılık türüdür. İlgili alanyazın incelendiğinde internet bağımlılığı konusunda bireylerin kendi kendilerini değerlendirebilecekleri az sayıda da olsa internet bağımlılık ölçeğinin bulunduğu ve bunların Türkçeye uyarlama çalışmalarının mevcut olduğu göze çarpmaktadır. Bunun yanısıra ilgili alanyazında internet bağımlılığı konusunda ailelerin çocuklarını değerlendirebilecekleri tek bir ölçek bulunduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı ailelerin çocuklarını internet bağımlılığı konusunda değerlendirmelerine imkân sağlayan Aile- Çocuk İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin (Parent- Child Internet Addiction Test, PCIAT20) Türkçeye uyarlama çalışmasının yapılması ve uygulanmasıdır. Yaşları 12-17 arasında değişen 480 çocuğun anne veya babaları bu uyarlama çalışmasının çalışma grubunu oluşturmaktadır. Uyarlama ölçeğine ilişkin güvenirlik katsayısı (cronbach alfa) 0,91 ve Spearman Brown değeri 0,89 olarak bulunmuştur. Çalışmada, yapı geçerliği için açımlayıcı (exploratory) faktör analizi, elde edilen faktör yapısının doğruluğunu test etmek için de doğrulayıcı (confirmatory) faktör analizi kullanılmıştır.Yapılan analizler sonucu 20 maddenin 4 faktör altında toplandığı görülmüştür. Geçerlik ve güvenirlik çalışması kapsamında Aile-Çocuk İnternet Bağımlılık Ölçeği (PCIAT20), Tokat ilinde yaşayan 1433 ebeveyne tekrar uygulanmıştır. Elde edilen veriler ışığında ölçeğe ait maddelerin istatistikleri hesaplanmış; alt-üst %27’lik grup değerleri ve madde toplam korelasyon katsayıları değerlendirilmiştir. Aile-Çocuk İnternet Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçe uyarlamasına yönelik yapılan geçerlik ve güvenirlik analizleri değerlendirilmiş ve elde edilen değerlerin beklenen sınırlar içerisinde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aile-Çocuk, internet bağımlılığı, ölçek uyarlama, faktör analizi

THE ADAPTATION OF PARENT-CHILD INTERNET ADDICTION SCALE INTO TURKISH: THE STUDY OF VALIDITY AND RELIABILITY

Öz

Internet addiction is a form of technology addiction which can have symptoms such as inability to limit internet use, keep using internet even when it causes social and academic problems, and having anxiety when internet access is limited. There are few number of internet addiction surveys that individuals can rate themselves in the related literature and also there are some attempts to adopt these into Turkish. In addition, there was a survey that parents can rate their child’s internet addiction in the literature. This study aims to adopt the Parent- Child Internet Addiction Test, PCIAT20 survey into Turkish, which can be used to measure parents’ perceptions on their child’s internet addiction, and to implement the scale on parents after its reliability and validity is established. Parents of 480 children with the ages of 12-17 are the participants of this study. The reliability coefficient Cronbach’s alpha was calculated as 0.91 and Spearman Brown value was calculated as 0.89. Test’s test retest reliability coefficient was .93. In order to establish structural validity an exploratory factor analysis has been used and to ensure the factor selection was valid a confirmatory factor analysis was used. Based on the analysis 20 items were grouped under four factors. Parent- Child Internet Addiction Test was implemented on 1433 parents after its reliability and validity was established. Based on the findings item analysis was conducted for the test; lower and upper 27% group scores and total item correlations coefficients were calculated. Parent- Child Internet Addiction Test Turkish adoption reliability and validity analysis was reevaluated and concluded that the values was in the determined ranges.

Anahtar Kelimeler

Factor analysis, internet addiction, parent-child, scale adapting

Kaynakça

• Aksüt, M., Özer, İ. Gündüz, A. ve Kaşıkçı, P. (2008). İlköğretim öğrencilerinin internetten yararlanmalarına
• ilişkin anne-baba tutumlarının değerlendirilmesi. Akademik Bilişim 2008, Çanakkale Onse- kiz Mart Üniversitesi 30 Ocak–01 Şubat, Çanakkale.
• Arıcak, O.T., Ilgaz, G. (2007). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Biyoloji Dersi Tutum Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi. Eğitim araştırmaları Dergisi, 28, 1-8.
• Armstrong, L., Phillips, J. G., Sailing, L. L. (2000). Potential determinants of heavier Iinternet usage. Int. J. Human-Computer Studies, 53, 537-550.
• Aslanbay, M.(2006). A compulsive consumption: internet use addiction Ttndency, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aşkar, P., Dönmez, O. (2005). Eğitim yazılımı geliştirme öz-yeterlik algısı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 6(3), 259-274.
• Ayaroğlu, N. S. (2002). The relationship between internet use and loneliness of university stu- dents, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Balcı, A. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma - Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bayraktar, F. (2001). İnternet Kullanımının Ergen Gelişimindeki Rolü, Yayımlanmamış yük- sek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Beard, K. W., Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for internet addiction, CyberPsychology & Behavior, (3),4, 377-380.
• Bölükbaş, K. (2003). İnternet Kafeler ve İnternet Bağımlılığı Üzerine Sosyolojik Bir Araştır- ma: Diyarbakır Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Brenner, V. (1997). Psychology of Computer Use: XLVII. Parameters of Internet Use, Abu- se And Addiction: The First 90 Days of The Internet Usage Survey. Psychol. Rep. 80, 879–882.
• Brown, T. A. (2006).Confirmatory Factor Analysis for Applied research. (First Edition). NY: Guilford Publications, Inc.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayın- cılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Canan, F., Ataoğlu, A., Nichols, L. A., Yıldırım, T., Öztürk, Ö. (2010). Evaluation of psycho- metric properties of the internet addiction scale in a sample of Turkish high school stu- dents. Cyberpsychol Behav Soc Netw,(3) , 13, 317-320.
• Canbaz, S., Sunter, A. T., Peksen, Y., Canbaz, M. A. (2009). Prevalence of Pathological Inter- net Use in a Sample of Turkish School Adolescents. Iranian J Publ Health, (4), 38, 64-71.
• Caplan S. E., (2002). Problematic Internet use and psychosocial well-being: development of a theory-based cognitive–behavioral measurement instrument. Computers in Human Behavior, (18), 553–575.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: ba- ğımlılık. VIII. Ulusal PDR Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ceyhan, E. (2008). Problemli İnternet Kullanımı: Anadolu Üniversitesi Öğrencilerinde Çok Boyutlu Bir İnceleme, http://bildiri.anadolu.edu.tr/dosyalar/2008_au.pdf, 01.12.2012.
• Chak, K., Leung, L. (2004). Shyness and locus of control as predictors of internet addiction and internet use. Cyberpsychology & Behavıor, (5), 7, 559-570.
• Chou, C., Condron, L., Belland, J.C. (2005). A Review of the Research on Internet Addiction. Educational Psychology Review; 17 (4) 363-388.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli ista- tistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Davis R.A. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, (17), 187-195.
• Döner, C. (2011). İlköğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ersoy, A., Yaşar, Ş. (2003). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin internet kullanma durum- ları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (4), 1, 401- 425.
• Esen B., K. (2007). Akran baskısı ve algılanan sosyal destek değişkenlerin göre ergenlerde internet bağımlılığının yordanması. I.Uluslararası Bağımlılık Kongresi, İstanbul.
• Ferraro, G., Caci, B., D’Amico, A., Blasi, M. (2007). Internet addiction aisorder: An Italian study. CyberPsychology & Behavior, 10,170-175.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: SAGE Yayınları.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. (2008). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gençer, L. S. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin internet bağımlılık durumlarının internet kullanım profilleri ve demografik özelliklere göre farklılıklarının incelenmesi, Yüksek lisans Tezi, Süleyman Demirel üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Gökçearslan, Ş. (2005). İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin evde bilgisayar kullanımına ilişkin öğrenci ve veli görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2005). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and Understanding Data, Fourth Edition. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Griffiths, M. D. (1999). Internet addiction: Fact or fiction?, The Psychologist, 12, 246-250.
• Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Bazı Demografik Değişken- ler ile İnternet Bağımlılığı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, Yüzün- cü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Hair, . F., Anderson, R. L., Tatham, R. L Black, W. C (1998). Multivarite Data Analysis, Pren- tice Hall, New Jersey.
• Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretation with SPSS. Florida: Chapman & Hall/CRC.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kandell, J. J. (1998). Internet addiction on campus: the vulnerability of college students. Cyberpsychology and behavior, 1, 11–17.
• Kim, K., Ryu, E., Chon, M-Y., Yeun, E-J., Choi, S-Y., Seo, J-S., Nam, B-W. (2006). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 43, 185–192.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor Analysis, London and New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. (Second Editi- on). NY: Guilford Publications, Inc.
• Ko, C. H., Yen, J. Y., Chen, C. S., Yeh, Y.C., Yen, C. F. (2009). Predictive values of psychiatric symptoms for Internet addiction in adolescents: a 2-year prospective study. Arch Pediatr Adolesc Med, (10), 163, 937–43.
• Koch, W. H., Pratarelli, M. E. (2004). Effects of intro/extraversion and sex on social internet use. North American Journal of Psychology, (3), 6, 371-382.
• Kraut, R., Paterson, M. (1998). İnternet paradox. American Psychologist. 53; 1017-1031.
• Kraut, R., Patterson, M., Lundmark, V., Kiesler, S., Mukopadhyay, T., Scherlis, W. (2002). Internet paradox: a social technology that reduces social iInvolvement and psychological well-being?. Journal of Social Issues, (1), 58, 49-74.
• Kurtaran, G.T.(2008). İnternet bağımlılığını yordayan değişkenlerin incelenmesi, yüksek li- sans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Lam LT, Peng ZW, Mai JC, Jing J. (2009). Factors associated with Internet addiction among adolescents. Cyberpsychol Behav, (5), 12, 551–5.
• Lee, M-S., Ko, Y-H., Song, H-S., Kwon, K.-H., Lee, H-S., Nam, M., Jung, IK.,(2007). Cha- racteristics of Internet Use In Relation to Game Genre In Korean Adolescents. Cyberps- ychology & Behavior, (2), 10, 278-285.
• Morahan, M. J., Schumacher P. (2000). Incidence and correlates of pathological Internet use among college students. Computers in Human Behavior, (16), 13-29.
• Nalwa, K., Anand, A. (2003). Internet addiction in students: a cause of concern. CyberPsycho- logy & Behavior, 6 (6), 653- 656.
• Ni, X., Yan, H., Chen, S., Liu, Z. (2009). Factors influencing Internet addiction in a sample of freshmen university students in China. Cyberpsychol Behav, (3), 12, 327–30.
• Niemz, K., Griffiths, M., Banyard, P. (2005). Prevalence of Pathological Internet Use Among University Students And Correlations With Self-Esteem, the General Health Questionnai- re (ghq), and Disinhibition, Cyberpsychology & Behavior, (6), 8, 562- 570.
• Odabaşı, F. H. (2005). Parent’s Views On Internet Use, The Turkish Online Journal of Educa- tional Technology (TOJET), 4(1), ISSN: 1303-6521.
• Orhan, F., Akkoyunlu, B. (2004). İlköğretim öğrencilerinin internet kullanımları üzerine bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 107-116.
• Özcan, N., Buzlu, S. (2005). Problemli internet kullanımını belirlemede yardımcı bir araç: İnternet Bilişsel Durum Ölçeği’nin üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirliği. Ba- ğımlılık Dergisi, (1), 6, 19-26.
• Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Eraslan, D., Genç, Y., Kalyoncu Ö. A. (2007). İnternet bağımlı- lığı: kliniği ve tedavisi, Bağımlılık Dergisi, (1), 8, 36-41.
• Pallanti S, Bernardi S., Quercioli L. (2006). The Shorter PROMIS Questionnaire and the Internet Addiction Scale in the assessment of multiple addictions in a high-school popula- tion: prevalence and related disability. CNS spectrums,11(12);966-74.
• Park, S. K., Kim, J. Y., Cho, C. B. (2008). Prevalence of Internet addiction and correlations with family factors among South Korean adolescents. Adolescence, (172), 43, 895-909.
• Pratarelli, M., Browne, B., Johnson, K. (1999). The bits and bytes of computer/internet ad- diction: a factor analytic approach. Behavior Research Methods, Instruments, and Com- puters, 31, 305-314.
• Sanders, C.E., Field, T.M., Diego, M., Kaplan, M. (2000). The relationship of internet to dep- ression and social solation among adolescents. Adolescence, (138), 35, 237-242.
• Scherer, R. F., Wiebe F. A., Luther, D. C., Adams J. S. (1988). Dimensionality of Coping: Facor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire, Psychological Reports 62 (3), 763-770. PubMed PMID: 3406294.
• Sevindik, T. (2003). İnternet kafeye giden bireylerin internet kafelerden beklenti düzeyleri, internet ve internet kafeleri kullanma amaçlarının belirlenmesi: Elazığ ili örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Song, I., Larose, R., Eastin, M. S., Lin, C.A, (2004). Internet Gratifications and Internet Ad- diction: On the Uses and Abuses of New Media. Cyberpsychology & Behavior, (7), 4.
• Soule, L. C., Shall, W., Kleen, B.A. (2003). Exploring Internet Addiction: Demographic Cha- racteristics and Stereotypes of Heavy Internet Users. Journal of Computer Information Systems. Fall, 64-73.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6):74-79.
• Tabachnick B. G., Fidel, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. (Forth Edition). MA: Allyn ve Bacon, Inc.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). Pearson Edu- cation, Allyn ve Bacon, Inc.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tercan, İ., Sakarya, S., Çoklar, A. N. (2012). Çocukların Gözüyle Onların İnternet Kullanım Profilleri ve Ailelerin Getirdiği Sınırlamalar: Anamur İlçe Örneği, NWSA-Education Sci- ences e-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 1C0495, ISSN:1306-3111.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu (İkinci Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Treuer, T., Fabian, Z., Fu¨redi, J. (2001). Internet Addiction Associated With Features of Im- pulse Control Disorder: Is it a Real Psychiatric Disorder? Journal of Affective Disorders, 66, 283.
• Tsai, C., Lin, S.J. (2003). Internet addiction of adolescents in Taiwan: an ınterview study. CyberPsychology & Behavior, (6), 6, 649- 652.
• Ulusoy, O. (2008). Ergenlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı ve Saldırganlık İlişkisi, Ya- yımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Weston, R., Gore, Jr.P.A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counse- ling Psychologist, (5), 34, 719-751.
• Whang, L.S-M., Lee, S., Chang, G. (2003). Internet Over-users’ Psychological Profiles: A Behavior Sampling Analysis on Internet Addiction. Cyberpsychology & Behavior, (2), 6, 143-150.
• Yalçın, C. (2003). Sosyolojik bir bakış açısıyla internet. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bi- limler Dergisi, 27 (1), 77-89.
• Yang, S-C., Tung, C.-J. (2007). Comparison of internet addicts and nonaddicts in taiwanese high school. Computers In Human Behavior, 23, 79–96.
• Yen, J. Y., Ko, C. H., Yen, C. F., Chen, C. S., Chen, C. C. (2009). The association between harmful alcohol use and Internet addiction among college students: comparison of perso- nality. Psychiatry Clin Neurosci, (2), 63, 218–24.
• Yılmaz, B. M. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Bağımlı- lık Gösterme Eğilimlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, http://ietc2008.home. anadolu.edu.tr/ietc2008/115.doc, 26.11.2012.
• Young, K. S. (1996). Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. CyberPs- ychology and Behavior, (1), 3, 237-244.
• Young, K. S. (1997). What makes the internet addictive: potential explanations for patholo- gical internet use. Yayınlanmış Amerikan Psikoloji Örgütü 105. yıl Konferansı Semineri, Washington, D.C.
• Young, K. S. (1998a). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberps- ychology & Behavior, 1 (3), 237–244.
• Young, K. S. (1998b). Center for Internet Addiction. Internet Addiction Test (IAT). http:// www.netaddiction.com/resources/internet_addiction_test.htm, 26.11.2012.
• Young, K. S., Rodgers, R. C. (1998). The relationship between depression and internet addic- tion. CyberPsychology & Behavior, (1), 3-8.
• Young, K. S. (1999a). Internet addiction: symptoms, evaluation and treatment. In L. Van de Creek, & X. Jackson, Innovations in clinical practice: a source book, 17, 19-31. Sarasota, FL: Professional Resource Press.
• Young, K. (1999b). Internet addiction: evaluation and treatment. Student British Medical Jo- urnal, 7, 351–352. Ekler Ek 1. Aile-Çocuk İnternet Bağımlılık Ölçeği
• AİLE-ÇOCUK İNTERNET BAĞIMLILIK ÖLÇEĞİ
• Aşağıdaki her bir maddeyi okuyarak, bu madde sizin için her zaman doğru
• ise “Devamlı (5)”, hiçbir zaman doğru değilse “Hiçbir Zaman (0)”
• olacak şekilde işaretleme yapınız. Lütfen her bir maddeyi okuyunuz ve
• doğru bir şekilde cevaplayınız…
• Uygun Değil (0) Nadir Ara Sıra (2)
• Çoğunlukla (3) Çok Sık (4) Devamlı (5)
• Hangi sıklıkla çocuğunuz aile üyeleri ile vakit geçirmek yerine
• internette zaman harcamayı tercih eder?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette zaman harcamak için günlük ev
• işlerini ihmal eder?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette ne yaptığını sorduğunuzda
• savunmacı ya da gizemli olur?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz interneti kullanmadan öncesine göre yorgun ve bitkin görünür?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internetteki kullanıcılarla yeni arkadaşlıklar kurar?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz odasında yalnız başına bilgisayarda oyun
• oynayarak zaman geçirir?
• Hangi sıklıkla çocuğunuzun internet ortamında harcadığı süreden şikayet edersiniz?
• Hangi sıklıkla çocuğunuzun notları internette harcadığı süreden dolayı düşer?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz interneti keşfettiğinden beri diğer
• insanlardan uzak durur?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internete bağlı kalması için koyduğunuz
• zaman sınırına uymaz?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz başka bir şey yapmadan önce e-postasını (e-mail) denetler?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette ne kadar süre kaldığı ile ilgili
• uyarılarınıza öfke nöbetleri oluşturur?
• Hangi sıklıkla çocuğunuzu aksini söylemenize rağmen gizlice
• internete bağlanırken bulursunuz ?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette iken rahatsız edildiğinde
• kontrolünü kaybeder, bağırır ya da rahatsız olmuş gibi hareketler yapar? 0 1 2 3 4 5
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette bağlı değilken internetle ilgili
• bir şeyler yapar görünür?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz yapmaktan hoşlandığı hobi ve/veya
• dışarıda bir etkinlik yapmak yerine internette zaman geçirmeyi seçer?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz arkadaşları ile birlikte dışarı gitmek yerine
• internet ortamında zaman geçirmeyi seçer?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internetten yeni tanıştığı arkadaşlarından
• telefon çağrıları alır? 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette olmadığında kendini mutsuz,
• hüzünlü veya gergin hissedip, internete girince rahatlar?
• Hangi sıklıkla çocuğunuz internette geçireceği zaman konusunda 0 1 2 3 4 5
• sınır koyduğunuzda kızgın ya da kavgacı olur? 0 1 2 3 4 5