THE RELATIONSHIP BETWEEN CLASSROOM TEACHERS’ VALUE PERCEPTIONS AND ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP

Yıl 2014, Cilt: 22 Sayı: 1, 273 - 290, 15.01.2014

Mehmet Koray Serin Bekir Buluç

Öz

The purpose of this study is to determine, by perception of classroom teachers, the relationship between individual values and organizational citizenship. The study is based on relational method of survey. In the study, rational variety of method is used for determining sampling. In this context, the sampling group is composed of 350 classroom teachers. The surveys; namely Schwartz Value Survey (Schwartz, 1992) and namely Organizational Citizenship Questionnaire (DiPaola, Tarter & Hoy, 2005) are used. According to findings, it is found that there is a low level relationship between individual values and organizational citizenship at positive direction.

Anahtar Kelimeler

Value, organizational citizenship, clasroom teachers

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN DEĞER ALGILARI İLE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin değer algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışma olan bu araştırmanın örneklemi seçkisiz oranlı örnekleme yöntemi ile belirlenen 350 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Schwartz (1992) tarafından geliştirilen değer ölçeği ile DiPaola, Tarter & Hoy (2005) tarafından geliştirilen örgütsel vatandaşlık ölçeği kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, sınıf öğretmenlerinin değer algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki söz konusu iken değer algılarının örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde düşük düzeyde bir yordayıcılığa sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değer, örgütsel vatandaşlık, sınıf öğretmenleri

Kaynakça

• Acar, Z. A. (2006). Örgütsel yurttaşlık davranışı: kavramsal gelişimi ile kişisel ve örgütsel etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 1-14.
• Aktay, A. (2008). Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davra- nışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Allison, B. J., Voss, R. S., & Dryer, S. (2001). Student classroom and career success: The role of organizational citizenship behavior. Journal of Education for Business, 76(5), 282-288.
• Atay, S. (2003). Türk yönetici adaylarının, siyasal ve dini tercihleri ile yaşam değerleri arasın- daki ilişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 87–120.
• Berings, D., De Fruyt, F., & Bouwen, R. (2004). Work values and personality traits as predic- tors of enterprising and social vocational interests. Personality and Individual Differences, 36, 349–364.
• Bingöl, D., Naktiyok, A. ve İşcan, Ö. F. (2003). Dönüştürücü liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi. 11. Ulusal Yönetim Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs 2003. Afyon.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 571-602.
• Çelik, V. (2009). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirel Y., Seçkin, Z. ve Özçınar, F. (2012). İşletme kültürü ile örgütsel vatandaşlık davranış- ları arasındaki ilişki. Akademik Bakış Dergisi, Sayı 29.
• Dilmaç, B., ve Ekşi, H. (2007). Değerler eğitiminde temel tartışmalar ve temel yaklaşımlar. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 14, 21-29.
• DiPaola, M.F. & Tschannen-Moran, M. (2001). Organizational citizenship behavior in scho- ols and its relationship to school climate. Journal of School Leadership, 11, 424-447.
• Dipaola, M. F. & Hoy, W. K.(2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The High School Journal; 88(3), 35-44
• DiPaola, M. F., Tarter, C. J. & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The OCB scale. In W. K. Hoy & C. Miskel (Eds.). Educational Leadership and Reform (319–342). Greenwich, CN: Information Age.
• Dönmez, B. ve Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değer- ler Eğitimi Dergisi, 5 (14), 29-59.
• Erdem, A.Rıza (2003); Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt 1, Sayı 4. s.129-149
• Francesco, A. N., & Chen, Z. X. (2004). Collectivism in action: Its moderating effects on the relationship between organizational commitment and employee performance in China. Group & Organization Management, 29, 425–441.
• Güler, A. (2008). Türk toplumunda korku kültürü. Ankara: Punto Tasarım.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
• Kuşdil, M. E., ve Kağıtcıbaşı, C. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Kopelman, R.,Prottas, D. & Tatum, L., (2004). Comparison of four measures of values: Their relative usefulness in graduate education advisement. North American Journal of Psycho- logy; Vol. 6 Issue 2, 205-218.
• Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stil- leri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (3), 377-403.
• Pascual, A. Z. (2009). The work values of teacher training students in a Spanish university. Symbiosis between Schwartz and meaning of work (MOW) study group. European Jour- nal of Education, Vol. 44, No. 3
• Podsakoff, P. M., McKenzie, S. B., Paine, J. B & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and emprical literature and sug- gestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
• Rokeach, M. (1973). The nature of the human values. New York: Free Press.
• Schiffman G.L., Sherman, E. & Long, M.M. (2003). Toward a beter understanding of the in- terplay of personal values and the internet. Psychology & Marketing, Vol: 20, 2, 169-186.
• Schwartz, S. H. & W. Bilsky (1987). Toward a psychological structure of human values. Jo- urnal of Personality and Social Psychology, 53, 550‐562.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? The Journal of Social Issues. 50 (4), 19-45.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul açı- sından bazı çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 25 (1), 317-339.
• Şahin-Fırat, N., (2010). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ve değer sistemlerine ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim. 35 (156), 71-83.
• Şener, A., Hazer, O., (2007). Değerlerin kadınların sürdürülebilir tüketim davranışı Üzerindeki etkilerine ilişkin bir araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/De.pdf (12.11.2012).
• Şeşen, H. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı çalışmaları üzerine eleştirel bir çözümleme: teleolojik ve epistemolojik kaygılar. Savunma Bilimleri Dergisi, 7(2):57-86
• Titrek, O., Bayrakçı, M., & Zafer, D. (2009). Öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranış- larına ilişkin görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 17, 1-28.
• Uncu, Ü., (2008). Öğretmen ve eğitim yöneticilerinin değer yönelimlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi (İstanbul İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, S. ve Erciş, A. (2006). Tüketicilerin kişisel değerlerinin satın alma tarzları üzerindeki etkisi, Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 1, 23–47
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration. 47 (1), 108–126.
• Yılmaz, K. (2010). Kamu ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-16.
• Yücel, C., ve Samancı (Kalaycı), G. (2009), Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 113- 132.
• Vauclair, C.-M., Hanke, K., Fischer, R., & Fontaine, J. (2011). The structure of human values at the culture level: A meta-analytical replication of Schwartz’s value orientations using the Rokeach Value Survey. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42, 186-205.
• Welch, F. C., Pitts, R., Kuenlen, M., Tenini, K., & Wood, S. (2010). Significant issues in defining and assessing teacher dispositions. The Teacher Educator Journal. 45, 179-201.