ORTAÖĞRETİM COĞRAFYA ÖĞRETİMİNDE KAVRAM AĞI YÖNTEMİNİN ÖĞRENCİLERİN BAŞARISINA ETKİSİ VE ÖĞRENCİLERİN YÖNTEM HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2013, Cilt: 21 Sayı: 3, 985 - 996, 15.07.2016

Fikret Tuna

Öz

Bu çalışmanın amacı, kavram ağı yönteminin coğrafya öğretiminde kullanılmasına yönelik örnek bir etkinlik sunmak ve kavram ağı yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi ile öğrencilerin yöntem hakkındaki görüşlerini tespit etmektir. Çalışmanın örneklemini İstanbul’da bulunan özel bir ortaöğretim kurumunun 9. sınıfında öğrenim görmekte olan, 36’sı deney, 42’si ise kontrol grubunda olmak üzere toplam 78 öğrenci oluşturmuştur. Kontrol gruplu ön test-son test deneysel araştırma modeli kullanılarak, öğrencilerin başarı gelişimi ve etkinlikler hakkındaki değerlendirmeleri alınmıştır. Verilerin çözümlenmesi ve analizinde, SPSS® istatistik programı yardımıyla tanımlayıcı istatistik yöntemleri ve bağımsız gruplar T-testi, iki faktörlü ANOVA modeli ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; kavram ağı yöntemi kullanılarak yapılan öğretimin, düz anlatım yöntemine göre öğrencilerin akademik başarılarını artırmada daha fazla katkı sağladığı tespit edilmiştir. Ayrıca, öğrencilerin genel olarak yöntemi olumlu karşıladıkları ve etkinliğe zorlanmayarak katıldıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aktif Öğrenme, Kavram Ağı, Ortaöğretim, Coğrafya Eğitimi

THE IMPACT OF CONCEPT NETWORK METHOD ON STUDENTS’ ACADEMIC ACHIEVEMENT IN SECONDARY SCHOOL GEOGRAPHY EDUCATION AND STUDENTS’ PERCEPTIONS OF IMPLEMENTATION

Öz

The purposes of this study are to offer an activity for the use of concept network method in geography, to reveal this method’s impact on students’ academic achievement and to evaluate students’ perceptions about the implementation. In the study, the sample was comprised of 78 students who were studying in 9th grade of a private secondary school in Istanbul. Of 78 students, 36 were in experimental group and 42 were in control group. The pretest posttest experimental research model with control group was used in the implementation. The impact of concept network method on academic achievement and students’ perceptions of implementation were determined using achievement test and assessment survey. Independent samples T-test, two-factor ANOVA, regression and some descriptive statistics were used in the analysis with the help of SPSS®. The study revealed that the concept network model contributed to the students’ achievement in geography education. Besides, the students’ perceptions were positive and they participated in the activity easily.

Anahtar Kelimeler

Active Learning, Concept Network, Secondary Education, Geography Education

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (2007). Aktif Öğrenme. İzmir: Biliş Yayıncılık.
• Akbulut, G. (2004). Coğrafya ve Aktif Öğrenme Yöntemleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Der- gisi, 6(1), 65-77.
• Akdal, P. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Prizmalar ve Ölçme Ünitesinin Aktif Öğrenme Yaklaşı- mına Uygun Olarak Öğretiminin Öğrenci Başarısına ve Tutumuna Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akkurt, N. D. (2007). Aktif Öğrenme Tekniklerinin Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Ekoloji ve Çevre Kirliliği Konusunu Öğrenme Başarılarına ve Çevreye Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akşit, F. (2007). Coğrafya Ögretiminde Aktif Öğrenmenin Akademik Başarı ve Tutum Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alım, M. (2009). Problems of Geography Education in Turkey, International Journal of Hu- man Sciences, 6(1), 640-51.
• Altıntaş, G., Altıntaş, S. U. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde “Kavram Haritası” Kullanımının Öğrenci Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 61-6.
• Arı, Y. (2008). Coğrafyayı Neden Çok Boyutlu Olarak Tanımlamaya ve Öğretmeye İhtiyaç Vardır?, Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar, ed: Özey R., Demirci, A., Aktif Yayınevi, İstanbul, 1-22.
• Artvinli, E. (2010). Coğrafya Derslerini Yapılandırmak: Aksiyon (Eylem) Araştırmasına Da- yalı Bir Ders Tasarımı, Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 184-218.
• Aydede, M. N., Matyar, F. (2009). Aktif Öğrenme Yaklaşımının Fen Bilgisi Dersindeki Aka- demik Başarı ve Kalıcılığa Etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 137-52.
• Bayrakçeken, S., Canpolat, N., Karaman, S., Çelik, S., Ağgül Yalçın, F., Avinç Akpınar, İ. (2009). Orta Öğretim ve Yüksek Öğretim Düzeyinde Kimya Öğretimi İçin Yapılandır- macı Yaklaşıma Uygun Aktif Öğrenme Etkinliklerinin Hazırlanması, Uygulanması ve Değerlendirilmesi, TÜBİTAK Araştırma Projesi (No: 107K095).
• Bilgi, M. G. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Coğrafya Dersi Kapsamındaki Çevre Konu- larının Öğretiminde Aktif Öğretim Yöntemlerinin Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bloom, B. S., Krathwohl, D. R., Masia, B. B. (1984). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals. New York: Longman.,
• Bonwell, C. C., Eison, J. A. (1991). Active Learning: Creating Excitement In The Classroom. AS- HE-ERIC Higher Education Report no. 1, Washington, D.C.: George Washington University.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirkaya, H. (2008). Coğrafya Öğretiminde Eleştirel Düşünme Stratejileri ve Sorgulama Yoluyla Öğrenmenin Kullanımı, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1).
• Duman, D., Şahiner, D. G. S. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Aktif Öğrenme Tekniklerinin Demokratik Tutumlara ve Ders Başarısına Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 135-46.
• Durna, H. (2009). 10. Sınıf Coğrafya Dersinde Doğal Afetler Konusunun Aktif Öğrenme Yöntemi İle Öğretilmesi ve Öğrenci Başarısına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ercan, O. (2004). Bir Öğrenme Süreci Olarak Aktif Öğrenme, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 54-5.
• Erdoğ, T. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Hava Olayları, İklim ve Dep- rem ile İlgili Konuların Öğretiminde Aktif Öğrenme Yöntemlerinin Etkisi. Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdönmez, N. (2008). Hidrografya Konularının Öğretiminde Aktif Öğrenme Temelli Bir Mo- del (Ortaöğretim 10. Sınıf Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversite- si Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Felder, R., Brent, R., Stice, J. (2009). National Effective Teaching Institute: Workshop Materi- als, American Society for Engineering Education Annual Conference, Montreal.
• Güven, İ., Gürdal, A. (2002). Ortaöğretim Fizik Derslerinde Deneylerin Öğrenme Üzerindeki Etkileri, 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, 116.
• Kalem, S., Fer, S. (2003). Aktif Öğrenme Modeliyle Oluşturulan Öğrenme Ortamının Öğrenme, Öğretme ve İletişim Sürecine Etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(2), 433-61.
• Karakuş, U. (2007). Deney Yöntemi ve Coğrafya Öğretiminde Kullanılması, Ahi Evran Üni- versitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-19.
• Kocalar, A. O. (2006). Ortaögretim Konularında Kavram Haritalarının Cografya Ögretiminde Kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, C. (2011). Aktif Öğrenmenin Okuduğunu Anlama ve Eleştirel Düşünme Üzerindeki Et- kileri, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 28-37.
• Meyers, C., Jones, T. B. (1992). Promoting Active Learning: Strategies For The College Classroom, San Francisco: Jossey-Bass.
• Nakiboğlu, C., Bülbül, B. (2000). Orta Öğretim Kimya Derslerinde Yapısalcı (Constructivist) Öğrenme Kuramı Çerçevesinde “Çekirdek Kimyası” Ünitesinin Öğretimi, BAÜ Fen Bi- limleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 76-87.
• Önal, H., Güngördü, E. (2008). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenme Uygulamaları (Hava Kirliliği), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 60-74.
• Prince, M. (2004). Does Active Learning Work? A Review of The Research, Journal of Engi- neering Education, 93(3), 223–31.
• Prostko, J. (1993). Speaking of Teaching, Stanford University Newsletter on Teaching, 5(1), 1-4.
• Rotgans, J. I., Schmidt, H. G. (2011). Situational Interest and Academic Achievement in The Active Learning Classroom, Learning and Instruction, 21, 58-67.
• Scheyvens, R., Griffin A.L., Jocoy, C.L., Liu, Y., Bradford, M. (2008). Experimenting with Active Learning in Geography: Dispelling The Myths That Perpetuate Resistance, Journal of Geography in Higher Education, 32(1), 51-69.
• Serdaroğlu, S. (2010). Doğal Sistemler Öğrenme Alanında Yer Alan İç Kuvvetler Konularının Öğretiminde Aktif Öğrenme Teknikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üni- versitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sever, R., Budak, F., Yalçınkaya, E. (2009). Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritalarının Öne- mi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 19-32.
• Sezer, A., Tokcan, H. (2003). İş Birliğine Dayalı Öğrenmenin Coğrafya Dersinde Akademik Başarı Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 227-42.
• Sivan, A., Leung, R. W., Woon, C., Kember, D. (2000). An Implementation of Active Lear- ning and Its Effect on the Quality of Student Learning., Innovations in Education and Training International, 37(4), 381-89.
• Şimşek, T., Topal, Y., Maden, S., Şahin, A. (2010). İlköğretim II. Kademe Türkçe Dersinde Zarf (Belirteç) Konusunun Drama Yöntemi Kullanılarak Öğretimi, Millî Eğitim Dergisi, 186, 106-19.
• Tarhan, L. (2008). Lise ve Üniversite Düzeyinde “Asit-Bazlar” Konusunda Karşılaşılan Kav- ram Yanılgıları ve Bu Yanılgıların Oluşumunu Engelleme Amacıyla Yapılandırmacı Yak- laşıma Dayalı Aktif Öğrenmenin Uygulandığı Bir Materyalin Geliştirilmesi, TÜBİTAK Araştırma Projesi (No: 105K058).
• Turan, İ. (2002). Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi ile İlgili Sorunlar, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 67-84.
• Yaman, S., Yalçın, N. (2005). Fen Bilgisi Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımı- nın Yaratıcı Düşünme Becerisine Etkisi, İlköğretim-Online, 4(1), 42-52.