Görme Yetersizliği Olan Öğrencilere Fen Eğitimi: İlkeler ve Stratejiler

Yıl 2019, Sayı: 51, 315 - 337, 27.07.2019

Seraceddin Levent Zorluoğlu , Aydın Kızılaslan

Öz

Görme yetersizliği olan öğrenciler akranlarından
farklı bilişsel yeteneklere sahiptirler. Ayrıca görme yetersizliği olan
bireylerin çoğu ışığı, rengi, nesneleri görmek ve farklı derecelerde görsel
bilgiye erişmek için sınırlıda olsa görme duyusuna sahiptirler. Çünkü görme
yetersizliği olan öğrencilerin çoğu az gören öğrencilerden oluşmaktadır. Fakat
görme bozuklukları, öğrencinin görme keskinliğini, görme alanını ve/veya
öğrencinin görsel bilgileri işleme yeteneğini farklı düzeylerde etkileyebilir. Her
faktörün etkili bir öğrenim için önemli avantaj veya dezavantajları olduğundan,
çocuğun görme yeterliliğinin doğasını anlamak ve öğrencinin var olan
yeterliliğine bağlı olarak görsel bilgiye erişmek için telafi edici uygun
teknik ve stratejilerin kullanmak çocuğun eğitsel gelişimi için oldukça
önemlidir. Bu çalışmada görme yetersizliği olan öğrencilere yönelik fen
eğitiminde kullanılabilecek ilke ve stratejilerin analizi yapılmıştır. Fen
eğitimi, her çocuk için olduğu gibi görme yetersizliği olan çocukların da
bilimsel düşünme becerilerinin gelişmesinde, günlük hayatta karşılaştıkları
problemlere bilimsel cevap verebilmelerinde, problem çözme becerilerinin
gelişmesinde, yaşama dair deneyim ve becerilerinin artmasında önemli bir yere
sahiptir.

Anahtar Kelimeler

görme yetersizliği, az gören, kör, fen eğitimi, fen öğretimi

Kaynakça

• AAAS (1990). Project 2061: Science for All Americans. Washington, DC: American Association for the Advancement of Science (AAAS). http://www.project2061.org/publications/sfaa/default.html
• Adelson, E., & Fraiberg, S. (1974). Gross motor development in infants blind from birth. Child Development, 45, 114-126.
• Anderson, E.D., Dunlea, A., & Kekelis, L.S. (1984). Blind children's language: resolving some differences. Journal of Child Language, 11, 45-64.
• Atwater, M.M., & Brown, M.L. (1999). Inclusive reform. The Science Teacher 66(3), 44–47.
• Ausubel, D.P. (1968). Educational Psychology: A Cognitive View, Holt Rinehart.
• Carney, S., Engbretson, C., Scammell, K., & Sheppard, V. (2003). Teaching students with visual impairments. http://www.education.gov.sk.ca/vision
• Cawley, J.F. (1994). Science for students with disabilities. Remedial and Special Education, 15(2), 67-71.
• Chen, D. (1999). Learning to communicate: Strategies for developing communication with infants whose multiple disabilities include visual impairment and hearing loss. Resources, 10(5), 1–6.
• Çağlar, S. (2012). Engellilerin erişebilirlik hakkı ve Türkiye’de erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(2), 541-598.
• Davison, D.M., & Pearce, D.L. (1992). The influence of writing activities on the mathematics learning of students. The Journal of Educational Issues of Language Minority Students, 10(2), 147-157.
• DeLucchi, L., & Malone, L. (1982). Science activities for the visually impaired. Mangold, S (Ed.), A teacher’s guide to the special educational needs of the blind and visually handicapped children içinde (s 44-48). Newyork: American Foundation for the Blind.
• Devlet İstatistik Enstitüsü/Özürlüler İdaresi Başkanlığı (2010). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002 (İkinci baskı). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• Dostoğlu, N., Şahin, E., & Taneli, Y. (2009). Tasarıma kapsayıcı yaklaşım: herkes için tasarım evrensel tasarım: tanımlar, hedefler, ilkeler. Mimarlık Dergisi, 347.
• Groenveld, M. (1993) Effects of visual disability on behaviour and the family. A.R. Fielder, A.B., Best, & M.C. Bax, (Ed.), The management of visual impairment in childhood içinde (ss. 64-77). London: Cambridge University Press.
• Groff, J., & Mouza, C. (2008). A framework for addressing challenges to classroom technology use. AACE Journal, 16(1), 21-46.
• Gürsel, O. (2012). Görme yetersizliği olan öğrenciler, İ.H. Diken (Ed.), Özel eğitim içinde (217-249). Ankara: Pegem Akademi.
• Fraser, W.J., & Maguvhe, M.O. (2008). Teaching life sciences to blind and visually impaired learners. Journal of Biological Education, 42(2), 84-89.
• Hadary, D., & Cohen, S. (1978). Science activities for blind, deaf, and emotionally disturbed students. College Park, MD: University Park Press
• Henderson, J., & Wellington, J. (1998). Lowering the language barrier in learning and teaching science, School Science Review, 79(288), 1998, 35–46.
• Heward, W.L. (2003). Exceptional Children. 7th ed. Old Tappan, N.J.: Merrill.
• Holahan, G.G., McFarland, J., & Piccillo, B.A. (1994). Elementary school science for students with disabilities. Remedial and Special Education, 15(2), 86-93.
• Karakoç, T. (2016). Görme yetersizliği olan öğrencilerin araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı modellerinden rehberli keşfetme modelinin deneysel işlemleri kazanmalarına, akademik başarılarına ve fen bilgisine ait tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kızılaslan, A., ve Sözbilir, M. (2018). Maddenin halleri ve ısı öğretim tasarım modelinin değerlendirilmesi öğrenci ve öğretmen görüşleri. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 48(48), 111–127.
• Kucera, T. J. (1993). Teaching chemistry to students with disabilities. Washington, DC: American Chemical Society.
• Kumar, D. D., Rangasamy, R., & Stefanich, G.P. (2001). Science for students with visual impairments: teaching suggestions and policy implications for secondary educators. Electronic Journal of Science Education, 5(3), http://ejse.southwestern.edu/article/view/7658/5425.
• Lang, H. G. (1983). Preparing science teachers to deal with handicapped students. Science Education, 67(4), 541-54.
• Lunney, D. (1994). Development of a data acquisition and data analysis system for visually impaired chemistry students. Journal of Chemistry Education, 71(4), 308.
• Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (1995). Teaching science to students with disabilities in general education settings. Teaching Exceptional Children, 27(4), 10-13.
• McCausland, D. (2005). International experience in the provision of ındividual education plans for children with disabilities. Dublin: NDA.
• Miller, S. P. (2002). Validated Practices for Teaching Students with Diverse Needs and Abilities. Boston: Allyn and Bacon.
• Patton, J. R. (1995). Teaching science to students with special needs. Teaching Exceptional Children, 27(4), 4-6.
• Patton, J. R., & Andre, K.E. (1989). Individualizing for science and social studies. İçinde J. Wood (Ed.), Mainstreaming: A practical approach for teachers (ss. 301–351). Columbus, OH: Merrill.
• Polloway, E. A., Serrna, L., Patton, J. R., & Bailey, J. W. (2014). Özel gereksinimi olan öğrenciler için öğretim stratejileri. (Çev. Ed. Özkan, Ş.Y.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Poon, T., & Ovadia, R. (2008). Using tactile learning aids for students with visual ımpairments in a first-semester organic chemistry course. Journal of Chemistry Education, 85(2), 240-242.
• Raborn, D. T., & Daniel, M. J. (1999). Oobleck: A scientific encounter of the special education kind. Teahing Exceptional Children, 31(6), 32-40.
• Rosa, A., Ochaita, E., Moreno, E., Fernandez, E., Carretero, M., & Pozo, J. I. (1984). Cognitive development in blind children: A challange to piagetian theory, The
• Quarterly Newsletter of The Laboratory of Comparative Human Cognition, 6(4), 75-110.
• Rose, D. H., Harbour, W. S., Johnston, C. S., Daley, S. G., & Abarbanell, L. (2006). Universal design for learning in postsecondary education: Reflections on principles and their application. Journal of Postsecondary Education and Disability, 19(2), 135-151.
• Sazak Pınar, E. (2014). Özel gereksinimli öğrenciler için öğretim stratejileri içinde (ss. 67-116). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Skaggs, S., & Hopper, C. (1996). Individuals with visual impairments: A review of psychomotor behavior. Adapted Physical Activity Quarterly, 13,16-26.
• Smith, D. W., & Kelley, P. (2007). A survey of assistive technology and teacher preparation programs for individuals with visual impairments. Journal of Visual Impairment & Blindness, 101(7), 429-433.
• Spooner, F., Baker, J. N., Harris, A. A., Ahlgrim-Delzell, L., & Browder, D. M. (2007). Effects of training in universal design for learning on lesson plan development. Remedial and Special Education, 28(2), 108-116.
• Swallow, R. (1990). A learning module for teachers of visually impaired children, Journal of Visual Impairment and Blindness, 84(5), 195-197.
• Şafak, P. (2010). Görme yetersizliği olan çocukların eğitimi. G. Akçamete (Ed.), Özel eğitim içinde (s. 397-441). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şahin, M., & Yorek, N. (2009). Teaching science to visually impaired students: A small-scale qualitative study. US-China Education Review, 6(4), 19-26.
• Vygotsky, L. S. (1962). Thought and Language, MIT press, Massachusetts.
• Wellington, J., & Osborne, J. (2001). Language and Literacy in Science Education, Open University Press, Philadelphia
• Zorluoğlu, S.L., Sözbilir, M., & Kızılaslan, A. (2016). Görme yetersizliğini olan bireylerin bilimsel okuryazarlıkları hakkında öğretmen eğitimcilerinin görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(2), 209–242.