Investigation of the Learning Outcomes of the Century of Türkiye Education Model Secondary School Science Curriculum According to the Revised Bloom’s Taxonomy

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 1, 625 - 660, 24.12.2025

Hanife Özel , Sevcan Candan Helvacı , Abdullah Aydın

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1704976

Öz

This study aims to investigation the learning outcomes of the 2024 Türkiye Century Maarif Model Secondary School Science Curriculum 5-8th grades according to the knowledge and cognitive process dimensions of the revised Bloom’s Taxonomy. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the examination of learning outcomes. The 2024 Türkiye Century Maarif Model secondary school science curriculum was used to collect the study’s data data. In this study, in which a total of 143 learning outcomes were examined, it was determined that the learning outcomes were distributed to each sub-step of the knowledge dimension of the taxonomy (except for the 6th grade factual knowledge step) but were not distributed proportionally. It was seen that the learning outcomes were most concentrated in the conceptual knowledge step and least in the factual knowledge step. When the learning outcomes were examined in terms of the cognitive process dimension, it was determined that they were distributed to each sub-step of the cognitive process dimension of the taxonomy, were not distributed proportionally, but were not as much as the differences between the steps in the knowledge dimension. In the cognitive process dimension, it was seen that the highest learning outcome was in the analysis step and the lowest in the recall step. It was determined that the number of learning outcomes in the steps requiring lower-level thinking skills and the number in the steps requiring higher-level thinking skills were almost close to each other. In the light of these results, suggestions were presented for future science course curriculum development studies.

Anahtar Kelimeler

document analysis , 2024 science curriculum , learning outcome , revised Bloom taxonomy

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortaokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Öğrenme Çıktılarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, 2024 Türkiye yüzyılı maarif modeli ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programı 5-8. sınıf öğrenme çıktılarının yenilenmiş Bloom taksonomisinin bilgi ve bilişsel süreç boyutlarına göre incelenmesi amaçlanmıştır. Öğrenme çıktılarının incelenmesinde nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında, 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortaokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kullanılmıştır. Toplam 143 öğrenme çıktısının incelendiği bu araştırmada, öğrenme çıktılarının taksonominin bilgi boyutundaki her bir alt basamağına dağıldığı (6. sınıf olgusal bilgi basamağı hariç) ancak orantılı dağılmadığı tespit edilmiştir. Öğrenme çıktılarının en çok kavramsal bilgi basamağında yoğunlaştığı, en az ise olgusal bilgi basamağında bulunduğu görülmüştür. Öğrenme çıktıları bilişsel süreç boyutu açısından incelendiğinde ise, taksonominin bilişsel süreç boyutundaki her bir alt basamağına dağıldığı, orantılı dağılmadığı ancak bilgi boyutundaki basamaklar arasındaki farklılıklar kadar da olmadığı tespit edilmiştir. Bilişsel süreç boyutunda en çok öğrenme çıktısının çözümleme basamağında en az ise hatırlama basamağında olduğu görülmüştür. Öğrenme çıktılarının alt düzey düşünme becerisi gerektiren basamaklardaki sayısı ile üst düzey düşünme becerisi gerektiren basamaklardaki sayısının hemen hemen birbirine yakın olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında, gelecekte yapılacak olan fen bilimleri dersi öğretim programı geliştirme çalışmalarına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

doküman analizi , 2024 fen bilimleri dersi öğretim programı , öğrenme çıktısı , yenilenmiş Bloom taksonomisi

Etik Beyan

Bu araştırma etik beyan gerektirmeyen çalışmalardandır.

Kaynakça

• Abir, M. (2017). 2013 İlkokullar ve ortaokullar fen bı̇lı̇mlerı̇ dersi̇ öğ retı̇m programlarının öğretmen görüş lerı̇ne göre incelenmesi̇-Muğla ı̇lı̇ örneğı̇ [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Ak, B. S., & Köse, M. (2024). 2024 fen bilimleri dersi öğretim programı hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 7(2), 132-169. https://doi.org/10.55150/apjec.1582677
• Aksoy, H., & Ünsal, Y. (2019). 2013 ve 2017 yılları fen bilimleri dersi öğretim programlarının fizik konuları bağlamında karşılaştırılması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 232-254. https://doi.org/10.21733/ibad.622367
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching and assessing: A Revision of Bloom’s taxonomy. Longman Publishing.
• Avcı, F., Aslangiray, H., & Özyalçın, B. (2021). 2018 fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 643-660. https://doi.org/10.24315/tred.689366
• Bahar, M., Yener, D., Yılmaz M., Emen, H., & Gürer, F. (2018). 2018 fen bilimleri öğretim programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji matematik mühendislik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702-735. https://doi. org/10.17240/aibuefd.2018..-412111
• Başar, T., & Demiral, Ü. (2019). 2013, 2017 ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 261-292. https://doi.org/10.19171/uefad.600882
• Başer, N. (2017). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sisteminin fen bilimleri öğretimi bakımından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Bilir, U. (2025). Türkiye’de 2018 ve 2024 yılları fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel ögeler açısından karşılaştırılması. Millî Eğitim, 54(246), 793-836. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1532604
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive Domain. Longmans, Green.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 3-14.
• Cangüven, H. D., Öz, O., Binzet, G., & Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 fen bilimleri taslak programının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 2, 62-80.
• Cangüven, H. D., & Avcı, G. (2022). 2013 ve 2018 Fen Bilimleri öğretim programlarının yenilenmiş̧ Bloom Taksonomisine göre karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 306-318. https:// doi.org/10.17556/erziefd.803732
• Çakıcı, Y., Ürek, H., & Dinçer, E. (2012). İlköğretim öğrencilerinin soru oluşturma becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 43-68.
• Deveci, İ., Konuş, F. Z., & Aydız, M. (2018). 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının yaşam becerileri açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 765-797. https:// doi.org/10.14812/cuefd.413514
• Ekmiş, Y. (2023). 2013, 2017 ve 2018 fen bı̇lgı̇sı̇ öğ retı̇m programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri̇ açısından incelenmesi̇ [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dicle Üniversitesi.
• Elmas, R., & Gül, M. (2020). STEM eğitim yaklaşımının 2018 fen bilimleri öğretim programı kapsamında uygulanabilirliğinin incelenmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 5(2), 223-246. https:// doi.org/10.37995/jotcsc.794547
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252.
• Gündoğdu, Z., & Aydın, A. (2024). 2018 fen bilimleri dersi öğretim programı 5-8. sınıf kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi ve program hakkında öğretmen görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 127-170.
• Kalemkuş, J. (2021). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87. https://doi.org/10.18039/ ajesi.800552
• Kayacan, K. (2022). 2005 fen ve teknoloji̇ dersi̇ öğ retı̇m programı ile 2013 ve 2018 fen bı̇lı̇mlerı̇ dersi̇ öğ retı̇m programlarının kazanımlar açısından yenı̇lenmı̇ş Bloom ve solo taksonomı̇lerı̇ne göre incelenmesi̇ [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Kıryak, Z., Kozaklı Ülger, T., Ülger, B. B., Bozkurt, I., & Çepni, S. (2024). 2018 ve 2024 ilk ve ortaokul fen bilimleri ve matematik dersleri öğretim programları öğrenme çıktılarının karşılaştırılması ve beceriler açısından incelenmesi, Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(44), 3054-3089. https://doi.org/10.35675/befdergi.1507283
• Kocakülah, M. S., Turan, A., & Kocakülah, A. (2020). Fen ve teknoloji dersi ile fen bilimleri dersi öğretim programlarının öğrencilerin araştırma becerilerine etkilerinin karşılaştırılması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 633-661. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.30
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom’s taxonomy: An overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218. https://doi.org/10.1207/ s15430421tip4104_2
• Mayer, R. E. (2002). A taxonomy for computer-based assessment of problem solving. Computers in Human Behavior, 18(6), 623-632. https://doi. org/10.1016/S0747-5632(02)00020-1
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2020). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (4th ed.). Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2000). İlköğretim okulu fen bilgisi dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://tymm.meb.gov.tr/ upload/program/2024programfen345678Onayli.pdf
• Özcan, H., & Koştur, H., İ. (2019). Fen bilimleri dersi öğ retim programı kazanımlarının özel amaçlar ve alana özgü beceriler bakımından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 138-151. https://doi. org/10.24315/tred.469584
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Tutkun, Ö. F., & Okay, S. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya University Journal of Education, 1(3), 14-22.
• Ural-Keleş, P. (2018). 2017 fen bilimleri dersi öğ retim programı hakkında beşinci sınıf fen bilimleri öğretmenlerinin görüş leri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 121-142. https://doi.org/10.14689/issn.2148- 2624.1.6c3s6m
• Uygur, E., & Uygur, M. (2014). 2004 ve 2013 yılı ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programlarının cinsel eğitim yönünden karşılaştırılması. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 95-109.
• Yaman, S. (2011). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde ölçme ve değerlendirme uygulamalarına yönelik algıları. İlköğretim Online, 10(1), 244-256.
• Yaz, Ö. V. (2015). Fen bilgisi öğretim programlarının karşılaştırılmalı incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2013). 2013 fen bilimleri programının 2005 fen ve teknoloji programıyla çevre konuları açısından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 237-266.
• Zorluoğlu, S. L., Güven, Ç., & Korkmaz, Z. S. (2017a). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analiz örneği: 2017 taslak ortaöğretim kimya dersi öğretim programı. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(2), 467-479. https://doi.org/10.13114/MJH.2017.378
• Zorluoğlu, S. L., Şahintürk, A., & Bağrıyanık, K. E. (2017b). Analysis and evaluation of science course curriculum learning outcomes of the year 2013 according to the revised Bloom taxonomy. Bartin University Journal of Faculty of Education, 6(1), 1-15. https://doi.org/10.14686/ buefad.267190