İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİĞİ SEÇMEYE YÖNELİK MOTİVASYONLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: 220, 37 - 58, 15.11.2018

Derya Çelik Gönül Güneş Osman Birgin Zeynep Medine Özmen Serhat Aydın Ramazan Gürbüz Duygu Arabacı Gökay Açıkyıldız Kadir Gürsoy Mustafa Güler

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim matematik öğretmeni (İMÖ) adaylarının öğretmenlik mesleğini seçmeye yönelik motivasyonlarını incelemektir. Betimsel nitelikte olan bu araştırmada alan taraması (survey) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Türkiye’deki 21 üniversitenin İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programı’nın son sınıfında öğrenim gören toplam 1350 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak İMÖ adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyon ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS programı kullanılarak bağımsız örneklemler için t-testi ve ANOVA testleri ile yapılmıştır. Bu araştırmada İMÖ adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik meslek seçiminde içsel motivasyon faktörlerinin dışsal motivasyon faktörlerine göre daha çok belirleyici olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğretmenlik mesleğinin seçiminde içsel ve dışsal motivasyon faktörlerinin cinsiyet bakımından anlamlı fark oluşturmadığı saptanmıştır. Buna karşın başarı algısı yüksek olan ilköğretim matematik öğretmeni adaylarında içsel motivasyon faktörlerinin meslek seçiminde daha çok belirleyici olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, öğretmenlik mesleği, matematik öğretmen adayı, cinsiyet, başarı algısı

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Aksu, M., Demir, C. E, Daloğlu, A., Yıldırım, S., and Kiraz, E. (2010). Who are the future teachers in Turkey. Characteristics of entering student teachers. International Journal of Educational Development, 30(1), 91-101.
• Aktürk, A. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumlarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine ve akademik başarılarına göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 283-297.
• Argon, T. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(19), 159-179.
• Atav, E. ve Altunoğlu, B.D. (2013). Meslek ve alan seçiminde motivasyon ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 58-70.
• Aydın, S. ve Çelik, D. (2017). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının mesleği tercih için güdülenmeleri: Ölçek geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 783–803.
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik Ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Başaran, M. ve Dedeoğlu-Orhun, B. (2013). Öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin motivasyonlarını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 129-151.
• Boz, Y. ve Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
• Bozdoğan, A.E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 83-97.
• Buldur, S. ve Bursal, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının meslek tercih nedenlerinin etki düzeyleri ve mesleki geleceklerine yönelik beklentileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 81-107.
• Chuan, C. L. (2013). Pre-service teachers’ motivation for choosing teaching as a career. Jurnal Penyelidikan IPG KBL, 11, 1-18.
• Çakır, S, Akkaya, R. (2017). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenleri ve öğretmenlik eğitimi ile ilgili beklentileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 78-98.
• Derya Çelik / Gönül Güneş / Osman Birgin / Zeynep Medine Özmen / Serhat Aydın..... 56 Millî Eğitim Sayı 220 Güz/2018
• Çermik, H., Doğan, B. ve Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 201-212.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Eğitim Bir Sen (2016). Eğitime Bakış 2016 İzleme ve Değerlendirme Raporu. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Yayınları: 68
• Ekinci, N. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği ve alan seçiminde etkili olan motivasyonel etkenler. İlköğretim Online, 16(1), 394-405.
• Erdemir, N. (2012). Fizik öğretmeni adaylarının bölümü tercih nedenleri ve mekanik konularında akademik başarı düzeylerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-14.
• Eret-Orhan, E. ve Ok, A., (2014). Öğretmenlik programlarını kimler tercih ediyor? Adayların giriş özellikleri ve öğretmenliğe yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 29(4), 75-92.
• Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
• Güneyli, A. ve Aslan, C. (2009). Evaluation of Turkish prospective teachers’ attitudes towards teaching profession (Near East University case). Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 313–319
• Hellsten, L. A. M. and Prytula, M. P. (2011). Why teaching? Motivations influencing beginning teachers’ choice of profession and teaching practice. Research in Higher Education Journal, 13, 1-19.
• İncikabı, L., Mercimek, O., Biber, A. Ç. ve Serin, M. K. (2016). Neden İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programındayım? Tercih nedenleri ve beklentilerin cinsiyet ve akademik başarı bağlamında incelenmesi: Kastamonu Üniversitesi örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(2), 367-390. DOI: 10.17522/balikesirnef.278088.
• Johnston, J., McKeown, E., and McEwen, A. (1999). Choosing primary teaching as a career: The perspectives of males and females in training. Journal of Education for Teaching, 25(1), 55-64.
• Kadıoğlu Akbulut, C., Güven, S. ve Karaalioğlu, S. (2018). Atama bekleyen öğretmenlerin mesleğe yönelik tutumları üzerine nitel bir çalışma. Harran Education Journal, 3(1), 1-23.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Tekışık web ofset. Ankara.
• Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri. NWSA: Humanities, 7(2), 44-66.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaysi, F. ve Gürol, A. (2016). Öğretmenlik mesleğine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 230-240.
• Kılcan, B., Keçe, M., Çepni, O., and Kılınç, A.Ç. (2014). Prospective teachers’ reasons for choosing teaching as a profession. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 69-80.
• İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği Seçme... Millî Eğitim Sayı 220 Güz/2018 57
• Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Özlem, U. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• OECD (2016). Education at a glance 2016: OECD indicators. Paris: OECD Publishing. http://dx.doi. org/10.187/eag-2016-en
• Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde kişisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecesine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-159.
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y., and Memiş, A. D. (2010). Factors affecting pre-service teachers’ choice of teaching as a profession. Elementary Education Online, 9(3), 910-921.
• Schunk, D.H. (2011). Öğrenme Teorileri Eğitimsel Bir Bakışla. (Çeviri Editörü: M. Şahin). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sharif, T., Hossan, C. G., and McMinn, M. (2014). Motivation and determination of intention to become teacher: A case of B. Ed. students in UAE. International Journal of Business and Management, 9(5), 60-73.
• Şara, P. ve Kocabaş, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliğini tercih nedenleri ve aldıkları eğitimle ilgili görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counceling, 1(2), 8-17.
• Tataroğlu, B., Özgen, K. ve Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. Proceedings of 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (ss.998-1006). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• URL-1. “Memur maaşının son 15 yılı” https://www.memurlar.net/haber/532809/memur-maasinin- son-15-yili.html adresinden 1 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.
• Ün-Açıkgöz, K. (2003). Aktif Öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Yenice, N. ve Özden, B. (2017). Pedagojik Formasyon Sertifika Programına katılan biyoloji öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşleri. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 89- 105.
• Yenilmez, K. ve Acat, M. B. (2005). Öğretmen adayı tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon kaynakları ve sorunları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 347-354.
• Yılmaz, N. ve Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421.
• YÖK (1998). Eğitim fakülteleri Öğretmen Yetiştirme Programlarının Yeniden Düzenlenmesi. Ankara: YÖK yayınları.
• Yüce, K., Şahin, E.Y., Koçer, Ö., and Kana, F. (2013). Motivations for choosing teaching as a career: A perspective of pre-service teachers from a Turkish context. Asia Pacific Education Review, 14, 295–306.