Evaluation of the Criteria for the Assignment of Administrators to Vocational Secondary Education Institutions Implementing Special Programmes and Projects

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 248, 2237 - 2278, 01.11.2025

Mustafa Demirer , Şaban Berk , Gizem Dak

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1598270

Öz

The study aims to evaluate the criteria for assigning administrators to vocational secondary education institutions implementing special programs and projects affiliated to the Ministry of National Education. The research was designed according to case study design from qualitative approaches. The study group of the research consists of 30 participants selected by purposive sampling among the principals who applied to be the school principals of vocational secondary education institutions implementing special programs and projects affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. Descriptive analysis was used to analyze the data. Some of the research results are as follows: Principal candidates should have the qualifications to be appointed as a teacher in the school type they want to be assigned. The criterion of not receiving any judicial or administrative punishment in the last four years is unnecessary. In school principal appointments, those with graduate education should be prioritized. According to the results obtained, the following recommendations are given: The number of Vocational Secondary Vocational Institutions Implementing Special Programs and Projects should be reviewed and the process of appointing school principals should be made objective, auditable, and transparent. To encourage qualified candidates to apply to Vocational Secondary Education Institutions Implementing Special Programs and Projects, all other personal rights of school principals, especially socio-economic rights, should be improved.

Anahtar Kelimeler

vocational secondary education institutions implementing special programmes and projects , ÖPUMOK Project Executive Board (PYK) , Project Advisory Board (PDK) , assignment of administrators

Özel Program ve Proje Uygulayan Mesleki Ortaöğretim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Ölçütlerinin Değerlendirilmesi

Öz

Araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel program ve proje uygulayan mesleki ortaöğretim kurumlarına yönetici görevlendirme ölçütlerini değerlendirmektir. Araştırma, nitel yaklaşımlardan durum çalışması desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel program ve proje uygulayan mesleki ortaöğretim kurumlarına okul müdürü olmak için başvuru yapan müdürler arasından amaçlı örnekleme ile seçilen 30 katılımcı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarından bazıları şöyledir: Müdür adayı görevlendirilmek istediği okul türüne öğretmen olarak atanabilecek niteliklere sahip olmalıdır. Görevlendirilecek müdür adaylarının son dört yılda adli ve idari ceza almamış olma ölçütü gereksizdir. Okul müdürü görevlendirmelerinde lisansüstü eğitimi olanlara öncelik verilmelidir. Erişilen sonuçlara göre şu önerilere yer verilmiştir: Özel Program ve Proje Uygulayan Mesleki Ortaöğretim Kurumu sayısı gözden geçirilmeli ve okul müdürü atama süreçleri objektif, denetlenebilir ve şeffaf bir yapıya kavuşturulmalıdır. Özel Program ve Proje Uygulayan Mesleki Ortaöğretim Kurumlarına nitelikli adayların başvurularını teşvik etmek amacıyla, okul müdürlerinin başta sosyoekonomik hakları olmak üzere diğer tüm özlük hakları iyileştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

özel program ve proje uygulayan mesleki ortaöğretim kurumları , ÖPUMOK Proje Yürütme Kurulu (PYK) , Proje Danışma Kurulu (PDK) , yönetici görevlendirme

Etik Beyan

Bu çalışmada "Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi"nde belirtilen kurallara uyulduğunu ve "Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler"e dayalı hiçbir işlem yapmadığımızı beyan ederiz. Aynı zamanda tüm yazarların çalışmaya katkıda bulunduğu, yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışmasının bulunmadığını, tüm etik ihlallerde tüm sorumluluğun makale yazarlarına ait olduğunu beyan ederiz.

Destekleyen Kurum

Destekleyen Kurum Bulunmamaktadır

Kaynakça

• Alabaş, R., Kamer, T., & Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. E-International Journal Of Educational Research, 3(4) , 45-60.
• Asat, M., & Deniz, L. (2022). Devlet okullarındaki kadın öğretmenlerin kadın okul yöneticisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 5(2), 468–502. https://doi. org/10.47388/ktc.1142414
• Ayvaz, M. (2017). Okul müdürlerinin muhakkiklik görevine ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Baltacı, A. (2017). Okul müdürlerinin öz yeterlik algıları ve mesleğe yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 35- 61.
• Berk, Ş., Topcan, T., & Özdemir, S., (2015). Evaluation of selection criteria of schools principal in Turkey a qualitative study in order to define appropriateness of selection criteria of school principal from the point of view of participants. The Turkish Online Journal of Educational Technology ,1(1), 176-184.
• Bilge, B., & Aslanargun, E. (2018). Öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve okul müdürlerinin katkı düzeyleri. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12.
• Bilgiç, E. (2021). Küresel eğitim reformunun bir parçası olarak Türkiye’de eğitimde yerelleşme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Bursalıoğlu, Z. (2015). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem.
• Cırıt, H., & Günday, R. (2019). Ortaöğretim özel program ve proje uygulayan eğitim kurumlarının arka planı ve proje okul uygulamaları. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 143-151.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.) Routledge Falmer.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni:nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2017). Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. EDAM.
• Çelikten, M., Ayyıldız, K., & Yeni-Çelikten, Y. (2019). Türk eğitim sisteminin örgüt yapısı: Denetim ve merkezîleşme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 2847-2866.. https://doi.org/10.26466/ opus.607124
• Demir, S. B., & Pınar, M. A. (2013). 2011 Yılı Yönetici Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin içeriğine ve puanlama ölçütlerine ilişkin yönetici görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(6), 123-143.
• Dlugosch, D. (2023). Labour market and education reforms are needed to create more and better jobs in Türkiye. OECD Publishing. https://doi. org/10.1787/54657452-en.
• Erdoğan, S. (2022). Singapur, G. Kore, Finlandiya ve Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 3(1), 59-69.
• Geen, R. G. (1995). Human motivation: A social psychological approach. Thomson Brooks/Cole Publishing.
• Grissom, J. A., Egalite, A. J., & Lindsay, C. A. (2021). How principals affect students and schools: A systematic synthesis of two decades of research. The Wallace Foundation. Erişim http://www.wallacefoundation.org/ principalsynthesis
• Güven, İ. H., Ünal, R., Öteleş, M. Ö., Yumşak, M., Sevinç, K., & Şimşek, F. (2023). Okul müdürlerinin eğitim yönetimi tezsiz yüksek lisans programı alanında lisansüstü eğitim yapma nedenlerinin incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 9 (34), 164–179.
• İstanbul Sanayi Odası. (2023). ME iş birliği projesi. https://www.iso.org.tr/meip/ okullarimiz.html adresinden 20.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• İstanbul Ticaret Odası. (2022). Okul- sanayi iş birliği. https://ito.org.tr/documents/ Kurumsal/istanbul_ticaret_odasi_tanitim_kitapcigi_2022.pdf adresinden 20.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar – çözümler ve öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research a guide to design and implementation. Wiley and Sons, Incorporated, John.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016a). Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. Resmî Gazete. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_11/03111224_ ooky.pdf adresinden 20.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016b). Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği. Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2016/09/20160901-32.htm adresinden 20.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016c). Protokol Hazırlama ve Uygulama Genelgesi. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1847.pdf adresinden 20.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Mesleki Eğitim İş Birliği Protokolü. https:// mtegm.meb.gov.tr/upload/meb_protokol/2022_0324_162_meb-stb-ituiso- ito-protokolu-22-03-2022-tarihli-makam-onayi-ile-duzeltilen.pdf 01.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2023a). Mesleğim hayatım iş ve staj programı https:// meslegimhayatim.meb.gov.tr/mesleki-ve-teknik-anadolu-liselerimiz/ proje-okullari adresinden 01.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2023b). Ortaöğretime geçiş tercih ve yerleştirme kılavuzu. https://cdn.eba.gov.tr/yardimcikaynaklar/2023/06/2023_yili_ ortaogretime_gecis_tercih_ve_yerlestirme_kilavuzu_2.pdf adresinden 30.10.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Özel program ve proje uygulayan eğitim kurumlarına yönetici görevlendirilmesine ilişkin kılavuz. https:// personel.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/07151341_ projeokullarinayoneticigorevlendirmekilavuzu.pdf adresinden 30.10.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Özmen, F., & Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Patton, M. (2014) Qualitative research and evaluation methods. (4th Ed.). SAGE Publication.
• Polat, S., & Kurtgöz, E. (2022). İlk defa yönetici atama değerlendirme kriterlerine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 80-95.
• Seçkin, T. (2019). Okul müdürü görevlendirmelerinde esas alınan kriterlere ilişkin okul müdürlerinin görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, A. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. https://ets.anadolu. edu.tr/storage/nfs/ARY101U/ebook/ARY101U-12V1S1-8-0-1-SV1- ebook.pdf adresinden 30.10.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Şirin, A., & Dal, S. (2019). Okul müdürlerinin muhakkiklik görevine ilişkin görüşleri: Bağcılar, Bakırköy, Başakşehir, Esenler ve Zeytinburnu örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 11(3), 215-240.
• Taşçı, B. (2022). Okul yönetiminde liderlik ve liderliğin okul çıktıları üzerindeki etkisi. Hakkâri Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-18.
• Turner, D. (2004). Privatisation, decentralisation and education in the UK. International review of education, 347–357.
• Türkmenoğlu, G., & Bülbül, T. (2015). Okul yöneticilerinin göreve geliş biçimlerinin okul kültürüne yansımaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Üstün, A., & Yiğit, A. (2022). Mesleki eğitimde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(54), 827-839.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods. SAGE Publication.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 82-91.