Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Sosyal Medyada Yer Alan Hatalı Sekizinci Sınıf Biyoloji Soruları Hakkında Farkındalıkları

Yıl 2019, Cilt: 38 Sayı: 1, 131 - 145, 28.06.2019

Mehmet Yılmaz Gökşen Üçüncü Ferhat Karakaya Osman Çimen

Öz

Son yıllarda giderek artan sosyal medya hesapları,
forum gibi paylaşım platformlarında yayınlanan bilimsel olarak hatalı çoktan
seçmeli sorular öğretmen ve öğrencilerde kavram yanılgılarına neden olmakta ve
var olan yanılgıları daha çok yaygınlaştırmaktadır. Bu araştırmada, 8. sınıf
fen bilimleri dersi kapsamında yer alan biyoloji konuları için hazırlanmış ve
sosyal medyada yer alan soruların, ölçme ve değerlendirme boyutunda
kullanılmasına yönelik fen bilimleri öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Ayrıca araştırmada, bu sorularda kavram yanılgılarına neden olabilecek bilimsel
hatalar konusunda fen bilimleri öğretmenlerinin farkındalık düzeylerinin
belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırmada, sosyal medyada paylaşılan hücre
bölünmesi, eşeyli ve eşeysiz üreme konuları ile canlılar ve enerji ilişkileri
ünitesi kapsamında yer alan besin zincirleri, fotosentez ve solunum konularına
ait sorular incelemiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından
geliştirilen ve iki bölümden oluşan form kullanılmıştır. Araştırmanın
katılımcıları, Türkiye’nin farklı illerinde görev yapmakta olan 20 fen
bilimleri öğretmenidir. Araştırma bulguları incelendiğinde, fen bilimleri
öğretmenlerinin, sosyal medyadaki soruları, kolay ulaşılabilir olması nedeniyle
ölçme araçlarında kullanmayı tercih ettikleri; bu sorulardaki bilimsel hatalara
ilişkin farkındalıklarının az olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan
öğretmenlerin %85’inin sorulardaki hataları ve kavram yanılgısına neden olacak
cevapları fark edemedikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavram yanılgıları, fen bilimleri dersi, Sekizinci sınıf biyoloji soruları, Sosyal medya

Kaynakça

• Bacanak, A., Küçük, M., & Çepni, S. (2004). İlköğretim öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: Trabzon örneklemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80.
• Çapa, Y. (2000). An analysis of 9th grade students’ misconceptions concerning photosynthesis and respiration in plants. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Çepni, S., Ayvacı, H. Ş., & Keleş, E. (2001). Fizik ders kitaplarını değerlendirme ölçeği geliştirmek için örnek bir çalışma. Milli Eğitim, 152, 27-33.
• Eichorn, S.E., & Evert, R.F. (2016). Raven bitki biyolojisi. Türkan, İ (Çev. Ed.) (pp. 822). Ankara: Palme Yayıncılık
• Freeman, S. (2011). Biological science. Pearson Benjamin Cummings, 1127p, USA.
• Fuchs, C. (2013). Internet and society: Social theory in the information age. Salzburg: Routledge.
• Günbatar, S., & Sarı, M. (2005). Developing models for difficult and abstract concepts in electrics and magnetism. Gazi University Gazi Faculty of Education Journal, 25(1), 185-197.
• Kaptan, F., & Korkmaz, H (2001). Hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin fen eğitiminde ısı ve sıcaklıkla ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 59-65.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (5.baskı). Ankara: Asil.
• Kırık, M.A. (2014). Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 337-347.
• Köse, E. Ö. (2009). Biyoloji 9 ders kitabında hücre ile İlgili metinlerin okunabilirlik düzeyleri. Journal of Arts and Sciences, 12, 141-150.
• Krebs, J. C. (2009). Ecology (6th Ed.). Pearson International Edition, Publishing as Benjamin Cummings, 655 p., USA.
• Kuru, M. (2011). Omurgalı hayvanlar (10. baskı). Ankara: Palme Yayıncılık
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (2015). Nitel veri analizi. (1.baskı). Altun Akbaba, S., & Ersoy, A. (Çev. Eds.). Ankara: Pegem Akademi.
• Molles, C.M. 2016. Ecology: Concepts and appications. McGraw-Hill, 622 p., USA
• Odum, E.P., & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji’nin temel ilkeleri. Işık, K. (Çev. Ed.). Ankara: Palme Yayıncılık
• Pedrosa, M.A., & Dias, M.H. (2000). Chemistry textbook approaches to chemical equilibrium and student alternative conceptions. Chemistry Education. Research and Practice, 1,227-236.
• Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P. V., & Jackson, R. B. (2013). Campbell biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Çev. Eds.) (pp.1263). Ankara: Palme Yayıncılık
• Sadava, D., Hills, M.D., Heller, H.C., & Berrenbaum, M.R. (2014). Yaşam bilimi biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Eds.). Ankara: Palme Yayıncılık
• Simon, E.J., Dickey, J.L., Hogan, K.A., & Reece, J.B. (2017). Campbell temel biyoloji. Gündüz, E. & Türkan, İ. (Çev. Eds.). Ankara: Palme Yayıncılık
• Tekkaya, C., Çapa, Y., & Yılmaz, Ö. (2000). Biyoloji öğretmen adaylarının temel biyoloji konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversit4esi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140-147.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık
• Ünsal, Y., & Güneş, B. (2003a). İlköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının fizik konuları yönünden incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 90-101.
• Ünsal, Y., & Güneş, B. (2003b). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 8. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2),107-120.
• Ünsal, Y., & Güneş, B. (2002). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB. İlköğretim 4. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 110-120.
• Yağbasan, R., & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Diken, E.H., & Çimen, O. (2017). 8. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının içerik açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 18-35.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017). 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı biyoloji konularının bilimsel içerik incelemesi. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142.
• Yürük, N., & Çakır, Ö.S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.