Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi , açık erişimli bir dergidir (ISSN 2459-1467). Buna göre hakem değerlendirmesinin internet üzerinden uygulanmasıyla; finansal, yasal ve teknik engellemelerin engellenmemesi erişilebilir, bu işlemler okunabilir, indirilebilir, kopyalanabilir, dağıtılabilir, basılabilir, taranabilir, tam metinlere aktarılabilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir. Yazarlar ve telif hakkı sahipleri, bütün kullanıcılar ücretsiz olarak erişim hakkına sahip olduklarını kabul ederler. Bu dergi; yıllık araştırmaları halka ücretsiz sunmanın küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyerek, içeriğe anında açık erişim sağlar. Bu dergideki isimler ve eposta adresleri sadece derginin belirtilen amaçları doğrultusunda kullanılacaktır; farklı bir amaç için veya diğer kullanıcıların kullanımı açılmayacaktır. Dergi, Creative Commons Atıf-Ticari Olmayan 4.0 Uluslararası Lisansı kapsamında lisanslanmıştır. Bu formül imzalayan yazarlar, makalenin Çevrimiçi Türk Sağlık Bilimleri tarafından yayımlanmak üzere kabul edilmek üzere, uygun atıflar değiştirilerek ve orijinal olarak çalıştırılmasının sağlanması yazarla üçüncü içerikli ticari olmayan silinmesine izin veren Creative Commons Atıf-Ticari Olmayan 4.0 Uluslararası Dergisi ( CC BY-NC 4.0 ) lisansı kapsamında lisanslanacağını kabul ederler. CC BY-NC lisansı aşağıdaki unsurları içerir:
BY – Kredi yaratıcılığını artırın
NC – Çalışmanın yalnızca ticari olmayan kullanımlarına izin verilir
Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) - Yasal Uyarı
Bunları yapmakta özgürsünüz:
Paylaş — eserini her ortamda veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz.
Lisans koşullarını yerine getirdiğiniz süre boyunca, lisans sahibi bu özgürlükleri (belirtilen hakları) iptal edemez.
Aşağıdaki koşullar altında:
Atıf — uygun referans vermeli, lisansa anahtarı sağlamalı ve değişiklik yapıldıysa bilgi vermelisiniz. Bunları bir şekilde yerine getirebilirsiniz ama bu, lisans sahibinin sizi ve kullanım şeklinizi onayladığını göstermez.
Gayri Ticari — Bu materyali ticari faaliyetlerle kullanamazsınız.
Ek kısıtlamalar yoktur — Lisansın düzenlemesine izin veren kanunen kısıtlayacak yasal koşullar ya da teknolojik önlemleri uygulayabilirsiniz.
Uyarılar:
Kamu malı malzeme seçenekleri var ise ya da kullanımınız istisnalar veya kısıtlamalar kapsamında izin verilen bir durum ise lisansa uymak zorunda değildir.
Garanti verilmez. Lisans kullanım amacınıza uygun tüm izinleri sağlamayabilir. Mesela, tanınırlık, gizlilik veya manevi haklar gibi haklar kullanıma sınır getirebilir.
Bu dergide Makale İşleme Ücretleri (APC) veya makale gönderme ücretleri yoktur.
Dergimiz Budapeşte Açık Erişim Girişimini destekler.
Budapeşte Açık Erişim Girişimi
Eski bir gelenek ve yeni bir teknoloji, eşi görülmemiş bir kamu yararını mümkün kılmak üzere birleşti. Eski gelenek, araştırma sonuçlarının ve elde edilen bilginin paylaşımı adına, bilim insanlarının çalışma çıktılarını, kendi istekleri doğrultusunda, akademik dergilerde ücretsiz olarak yayımlamasıdır. Yeni teknoloji ise İnternettir. Kamu yararı, hakemli dergi literatürünün dünya çapında elektronik ortamda dağıtımını; bu literatürün bilim insanları, araştırmacılar, öğretmenler, öğrenciler ve meraklıları için tamamen sınırsız ve ücretsiz erişimini mümkün kılar. Bilimsel literatüre erişimdeki engellerin kaldırılması; araştırmaların hızlanmasına, eğitimin geliştirilmesine, zengin ile yoksulun - yoksul ile zenginin bilgiyi paylaşmasına, bu literatürün mümkün olduğu kadar kullanışlı hale getirilmesine, insanlığın ortak bir entelektüel görüş ve bilgi arama ortamında birleşmesine zemin hazırlar.
Açık erişim olarak adlandırdığımız bu tür ücretsiz ve serbest çevrimiçi kullanım, çeşitli nedenlerle dergi literatürünün küçük bir bölümü ile sınırlanmıştır. Bu sınırlı koleksiyona rağmen bir çok farklı girişim, açık erişimin ekonomik olarak uygulanabilir olduğunu göstermiştir. Açık erişim, okuyuculara, literatüre ilişkin kaynakları bulmaları ve onlardan yararlanmaları için ekstra güç verir; yazarlara ve çalışmalarına geniş ve ölçülebilir yeni görünürlük ortamları sağlar, okuyucu kitlesini ve etkisini artırır. Herkes için bu kazanımları güvence altına almak, literatürün geri kalanını erişime açmak, önümüzdeki engelleri ve özellikle fiyat engelini kaldırmak için ilgilenen tüm kurumları ve bireyleri yardıma çağırıyoruz. Bu girişimi destekleyenlerin sayısı arttıkça, hep birlikte ve daha da hızlı bir şekilde açık erişimin yararları görülmeye başlanacaktır.
Bilim insanlarının ücret beklentisi olmadan dünyaya sundukları literatür, çevrimiçi ortamda serbestçe erişilebilir olmalıdır. Bu kategori öncelikle hakemli dergi makalelerini kapsar; bununla birlikte, yazarların yorum almak veya önemli araştırma sonuçlarını meslektaşlarıyla paylaşmak için yayımladıkları, herhangi bir hakemlik sürecinden geçmemiş çalışmalarının ön baskıları da bu kategoride yer alır. Bilimsel literatüre daha geniş ve daha kolay erişimin birçok derecesi ve türü vardır. Bu bildirgede açık erişim, “bilimsel literatürün İnternet aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” anlamında kullanılmıştır. Çoğaltma-dağıtım üzerindeki kısıtlama ve bu alandaki telif hakkı rolü; kendi çalışmalarının bütünlüğünü kontrol etmeleri, düzgün şekilde tanınmaları ve alıntı yapılabilmeleri için yazarlara verilmelidir.
Hakemli dergi literatürüne okuyucular çevrimiçi ortamda ücretsiz olarak erişebilseler de, açık erişimli dergi yayıncılığı maliyetsiz değildir. Ancak deneyimler, açık erişimde genel maliyetlerin geleneksel dağıtım biçimlerine göre çok daha düşük olduğunu göstermektedir. Açık erişim, bir yandan bilgi yayımının kapsamını genişletirken diğer yandan da tasarruf etme fırsatı sunmaktadır. Bununla birlikte, meslek örgütlerinin, üniversitelerin, kütüphanelerin, vakıfların ve diğer kurumların hizmetlerini geliştirmek amacıyla açık erişimi sahiplenmeleri yönünde de güçlü bir teşvik vardır. Açık erişimin gerçekleşmesi yeni maliyet paylaşım modelleri ve finansman mekanizmaları gerektirecektir ancak, dağıtımın toplam maliyetinin önemli ölçüde azaltılması, hedefin, sadece tercih edilebilir ya da ütopik değil, ulaşılabilir bir sonuç olduğunun göstergesidir.
Biz, bilimsel dergi literatürüne açık erişimi sağlamak için birbirini tamamlayan iki strateji kullanmanızı öneriyoruz:
I. Kişisel Arşivleme: İlk olarak, bilim insanları kişisel arşivleme olarak adlandırılan, açık elektronik arşivlere kendilerine ait hakemli dergi makalelerini yerleştirirken yardıma ve araçlara ihtiyaç duyarlar. Bu arşivler, Açık Erişim İnsiyatifi tarafından oluşturulan standartlara uyumlu olduğunda, arama motorları ve diğer araçlar ayrı ayrı arşivleri tek bir arşiv gibi ele alabilir. Böylece kullanıcılar arşivleri bulup içeriklerinden faydalanmak için, hangi arşivlerin olduğunu ve bunların nerede bulunduklarını bilmeye ihtiyaç duymazlar.
II. Açık Erişimli Dergiler: İkinci, bilim insanları, açık erişimi destekleyen yeni nesil dergileri yayımlamaya başlama ve açık erişim geçmeyi tercih eden dergilere katkı sağlamak için araca/yönteme ihtiyaç duyar. Dergi makalelerinin mümkün olduğu kadar geniş kitlelere küresel çapta, bu yeni dergilerde yayımlanan içerik erişimi ve kullanım sınırlamaları için telif haklarına başvurulmayacaktır. Bundan sonraki süreçte telif hakları ve diğer araçlar, engellemelerin yerleştirilmesi yerine yayımlanan tüm makalelerin açık erişimde kalıcılığını sağlamak için kullanılacaktır. Fiyat, erişim için engellendiğiniz bu yeni dergiler veya erişim ücreti istemezler ve masrafları karşılayan diğer harcamalara yönelirler. Bu amaçla; araştırmalara para sağlayan vakıflar ve devletler, araştırmacı istihdam eden üniversiteler ve laboratuarlar, bilim dalları veya kurum tarafından araştırmaları desteklemek için yapılan bağışlar, açık erişim destekçileri, temel metin eklentilerinin satışından elde edilen kazançlar, geleneksel ödeme veya erişim ücreti alan dergilerin kapatılması veya ile serbest bırakılması Fonlar ve hatta araştırmacıların kendi kendini yansıtması gibi bir çok alternatif fon kaynağı vardır. Tüm bilim dalları veya uluslar bu çözümlerden herhangi birini kabul etmek zorunda değildir, farklı ve yaratıcı alternatifleri aramaktan vazgeçmemelidir.
Hedef, hakemli dergi literatürünün açık erişimine sahiptir. (I) Kişisel arşivleme ve yeni nesil (II) açık erişimli dergi bu amaca yönelik yöntemlerdir. Bunlar doğrudan hedefe yönelik araçlar olduğu kadar, aynı zamanda akademisyenleri piyasa veya mevzuatın sunduğu kesintiden beklemeden doğrudan birbirlerine ulaştırır. Ana çizgilerle belirtilen iki stratejiyi desteklemenin yanında, mevcut model yöntemlerinden açık erişime geçiş sağlamak için daha farklı yollar denemeyi de teşvik ediyoruz. Yerel olarak esneklik, deneme ve adaptasyon, farklı yerlerde hızlı, güvenli ve uzun ömürlü ilerlemeyi sağlayacak en iyi gelişmelerdir.
Temelleri hayırsever George Soros tarafından Açık Toplum Enstitüsü tarafından kurulan, amacın başarılması için kaynak ve temel yardımın sağlanması kendini adamıştır. Vakıf, genişleme ve kişisel arşivlemeyi teşvik etmek, yeni açık erişimli dergilerin yayımlanması ve bir açık erişimli dergi sisteminin kendi varlıklarını sürdürebilecek ekonomik yapıları kazanmaları için kaynakları ve detaylarını kullanmalarını sağlayacaktır. Açık Toplum Enstitüsünün tutarlılığı ve kaynakları önemli bir şekilde birlikte bu girişim, diğer kurum/kuruluşların da kendisine ait güçleri ve kaynaklarıyla katkıda bulunduğuna ihtiyaç duymaktadır.
Biz, devletleri, üniversiteleri, dergileri, dergi editörleri, yayıncıları, vakıfları, aydınları, meslek örgütlerini ve bilim insanlarını vizyonumuzu paylaşmaya, açık erişimin yurtdışından engellerini ayrılmak üzere bize katılmaya ve dünyanın onu orada daha özgür bir eğitim ve araştırma ortamı inşa etmeye davet ediyoruz.
14 Şubat 2002
Budapeşte, Macaristan