Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyetin Sosyal Uyuma ve Bazı Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 49, 190 - 222, 01.05.2020

Eyüp Sabir Erbiçer

https://doi.org/10.9779/pauefd.559831

Cited By: 10

Öz

Bu çalışmada, siber zorbalık ve
siber mağduriyet düzeyleri sosyal uyum ve bazı değişkenlere göre incelenmiştir.
Araştırma, betimsel bir çalışmadır. Araştırmada sosyal uyum ve alt boyutları
bağımsız değişken, siber zorbalık ve siber mağduriyet değişkenleri ise bağımlı
değişkendir. Araştırmanın örneklemini, Yıldız Teknik Üniversitesi
Elektrik-Elektronik Fakültesi, Eğitim Fakültesi ve Sanat ve Tasarım
fakültesinde okumakta olan ve küme örneklem yöntemiyle seçilen 476 öğrenciyi
kapsamaktadır. Çalışmaya katılanların siber zorbalık ve siber mağduriyet
düzeylerini tespit etmek için “Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Ölçeği”,
sosyal uyum düzeylerini tespit etmek için “Hacettepe Kişilik Envanteri Sosyal
Uyum Alt Boyutu” ve uygulayıcı tarafından hazırlanan “Demografik Bilgi Formu”
kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS
programı kullanılmıştır. Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis analizi yapılmıştır. Araştırma
sonuçlarına bakıldığında, siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeylerinin
sosyal uyuma göre anlamlı bir farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Sosyal uyum
düzeyi arttıkça siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeylerinin azaldığı
söylenebilir. Ayrıca, siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeyleri gelir,
anne-baba eğitim durumu ve ebeveyn birliktelik durumuna göre anlamlı farklılık
göstermezken cinsiyet, online ortamda kimliğini gizleme durumu, anne-baba
tutumu ve okuduğu fakülteye göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

siber zorbalık, siber mağduriyet, sosyal uyum

Examination of Cyber Bullying and Cyber Victimization According to Social Adjustment and Certain Demographic Variables

Öz

The aim of the study is to explain the university students' cyberbullying and cyber victimization level according to the social adjustment and certain demographic variables. The research is a descriptive study. In the study, social adjustment and sub-dimensions were discussed as an independent variable and cyberbullying and cyber victimization as dependent variables. The study group consists of 476 university students who enrolled in Yıldız Technical University Faculty of Education, Faculty of Electrical and Electronics Engineering and Faculty of Arts and Design and selected by cluster sampling method. “The Social Adjustment Sub-Scale in Hacettepe Personality Inventory”, “Cyber Bullying and Cyber Victimization Scale” and “Demographic Information Form” were employed to obtain study data. Analysis of Mann Whitney U and Kruskal-Wallis were used in analyzing the data. According to the results of the study, it was observed that based on social adjustment, cyberbullying and cyber victimization scores of university students are significantly different. As the level of social adjustment increases, it can be said that cyberbullying and cyber victimization levels decrease. In addition, while cyberbullying and cyber victimization levels did not differ significantly according to socioeconomic status, parental education status and parental status (married or divorced), it was determined that there is a significant difference according to gender, impersonation, parental attitude and enrolled the faculty

Anahtar Kelimeler

cyber bullying, cyber victimization, social adjustment

Kaynakça

• Accordino, D. B., & Accordino, M. P. (2011). An exploratory study of face-to-face and cyberbullying in sixth grade students. American Secondary Education, 40(7), 14-30.
• Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 34(1), 167-184.
• Arıcak, O. T. (2011). Siber zorbalık: gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi, 2(6), 10-12.
• Arıcak, O. T., Tanrıkulu, T., Kınay, H. (2012). Siber mağduriyet ölçeği’nin ilk psikometrik bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1-6.
• Aricak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoglu, A., Saribeyoglu, S., Ciplak, S., Yilmaz, N., & Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents. Cyberpsychology & Behavior, 11(3), 253-261.
• Ateş, B., ve Güler, M. (2016). Ergenlerde siber zorbalığın yordayıcısı olarak algılanan sosyal yetkinlik ve toplumsal kaygı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 391-408.
• Ayas, T., ve Horzum, M. B. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (22. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Calvete, E., Orue, I., Estévez, A., Villardón, L., & Padilla, P. (2010). Cyberbullying in adolescents: modalities and aggressors’ profile. Computers in Human Behavior, 26(5), 1128-1135.
• Campfield, D. C. (2008). Cyber bullying and victimization: Psychosocial characteristics of bullies, victims, and bully/victims. Graduate student theses, University of Montana, Missoula, MT.
• Çetin, B., Yaman, E., & Peker, A. (2011). Cyber victim and bullying scale: A study of validity and reliability. Computers & Education, 57(4), 2261-2271.
• Çetinkaya, B. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde siber zorbalığın yaygınlığı. Yayınlanmamış yüksek lisan tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çiftçi, S. (2010). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sanal zorbalık düzeyleri ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Enstitüsü Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• DeHue, F., Bolman, C., & Völlink, T. (2008). Cyberbullying: Youngsters' experiences and parental perception. CyberPsychology & Behavior, 11(2), 217-223.
• Dempsey, A. G., Sulkowski, M. L., Nichols, R., & Storch, E. A. (2009). Differences between peer victimization in cyber and physical settings and associated psychosocial adjustment in early adolescence. Psychology in the Schools, 46(10), 962-972.
• Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1291-1325.
• Dilmaç, B., & Aydoğan, D. (2010). Parental attitudes as a predictor of cyber bullying among primary school children. World Academy of Science, Engineering and Technology, 4(7), 1167-1171.
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavşut F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Eroğlu, Y. (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Sakarya.
• Eroğlu, Y., Peker, A., ve Yaman, E. (2011). Okul zorbalığı ve siber zorbalık (2.bs.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Eroğlu, Y., ve Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi, 27(1), 1-20.
• Fırat, M., & Ayran, G. (2016). Üniversite öğrencileri arasında sanal zorbalık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4), 322-329.
• İğrek, A. Ş. 2009. Yeni bir sosyal ağ oluşumu: internet'in insan ilişkileri üzerindeki etkileri. Yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• İnselöz, N. T., & Uçanok, Z. (2013). Ergenlerde sanal zorbalık: nedenler, duygular ve bas etme yollarının niteliksel analizi. Türk Psikoloji Yazıları, 16(32), 20-44.
• Jäger, T., Amado, J., Matos, A., & Pessoa, T. (2010). Analysis of experts' and trainers' views on cyberbullying. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 20(2), 169-181.
• Juvonen, J. & Gross, E. F. (2008). Extending the school grounds?—bullying experiences in cyberspace. Journal Of School Health, 78(9), 496-505.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler (22. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kalkan, M., Kaygusuz, C. (2013). İnternet bağımlılığı sorunlar ve çözümler (1.bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kowalski, R. M., Limber, S. P., Limber, S., & Agatston, P. W. (2012). Cyberbullying: Bullying in the digital age. John Wiley & Sons.
• Kowalski, R., Limber, S. P., Scheck, A., Redfearn, M., Allen, J., Calloway, A., & Vernon, L. (2005, August). Electronic bullying among school-aged children and youth. In annual meeting of the American Psychological Association, Washington, DC.
• Lei, L., & Wu, Y. (2007). Adolescents' paternal attachment and Internet use. CyberPsychology & Behavior, 10(5), 633-639.
• Lenhart, Amanda. (19.06.2000). Cyberbullying And Online Teens. [Available online at: http://www.pewinternet.org/PPF/r/216/report_display.asp], Erişim Tarihi: 21.11.2016.
• Li, Qing. 2007. Bullying in the new playground: research into cyberbullying and cyber victimisation. Australasian Journal of Educational Technology, 23(4), 435-454.
• Makri-Botsari, E., & Karagianni, G. (2014). Cyberbullying in Greek adolescents: The role of parents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 3241-3253.
• Nishina, A., Juvonen, J., & Witkow, M. R. (2005). Sticks and stones may break my bones, but names will make me feel sick: The psychosocial, somatic, and scholastic consequences of peer harassment. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34(1), 37-48.
• O’Harra, J. (2012). Midle school counselors’ roles and responsibilities in cyberbullying. Unpublished master thesis, Gonzaga University, Washington DC.
• Özbay, A. (2013).Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özer, G. (2016). Ortaokul öğrencilerinin siber zorbalık yaşama düzeyleri ile siber zorbalığın öğrenciler üzerindeki etkileri ve öğrencilerin siber zorbalıkla baş etme stratejileri. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özgüven, İ. E. (1992). Hacettepe kişilik envanteri el kitabı (2. bs.). Ankara: Psikolojik Danışma Rehberlik ve Eğitim Merkezi Yayınları.
• Patchin, J. W., & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard a preliminary look at cyberbullying. Youth Violence And Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Peker, A., Eroğlu, Y., ve Ada, Ş. (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
• Peker, Adem. 2013. İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının problemli internet kullanımı ve siber zorbalık üzerindeki etkisi. Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Perren, S., Dooley, J., Shaw, T., & Cross, D. (2010). Bullying in school and cyberspace: Associations with depressive symptoms in Swiss and Australian adolescents. Child And Adolescent Psychiatry And Mental Health, 4(1), 1-10.
• Sakallı, H., Çiftçi, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram Ve Uygulama, 6(2), 100- 119.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Shariff, S. (2005). Cyber-dilemmas in the new millennium: schooll obligations to provide student safety in a virtual school environment. McGill Journal of Education, 40(3), 457-477.
• Slonje, R., & Smith, P. (2008). Cyberbullying: another main type of bullying. Scandinavian Journal Of Psychology, 49(2), 147-154.
• Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S., & Tippett, N. (2008). Cyberbullying: ıts nature and impact in secondary school pupils. Journal Of Child Psychology And Psychiatry, 49(4), 376-385.
• Soydaş, D. K. (2011). Ergenlerde ebeveyn izlemesi, sanal zorbalık ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin cinsiyete göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Spears, B. A., Taddeo, C. M., Daly, A. L., Stretton, A., & Karklins, L. T. (2015). Cyberbullying, help-seeking and mental health in young Australians: Implications for public health. International Journal Of Public Health, 60(2), 219-226.
• Stys, Y. (2004). Beyond the schoolyard: examining electronic bullying among canadian youth. Doctoral dissertation. Carleton University, Ottawa.
• Suler, John. (09.11.2007). Conflicts İn Cyberspace: How To Resolve Conflict Online. [Available online at: http://users.rider.edu/~suler/psycyber/therintro.html], Erişim Tarihi: 08.08.2016.
• Şahin, M., Sarı, S. V., Özer, Ö., ve Er, S. H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257-270.
• Topcu, Ç., ve Erdur-Baker, Ö. (2016). Zorbalık mağdurlarının yardım alma davranışı ve yardım kaynakları. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 127-145.
• Topçu, Ç. (2008). The relationship of cyber bullying to empathy, gender, traditional bullying, internet use and adult monitoring. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Topçu, Ç., Yıldırım, A., Erdur-Baker, Ö. (2010, August). Turkish high school students perception of cyber bullying: a qualitative study. The European Conference on Educational Research, Helsinki, Finland.
• TÜİK. (24.11.2005). Hane Halkı Bilişim Teknolojilerini Kullanım Araştırması. [Available online at: http://tuik.gov.tr], Erişim Tarihi: 21.11.2016.
• Türkoğlu, S. (2013). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ubertini, M. (2010). Cyberbullying may reduce adolescent’s well-being: can life satisfaction and social support protect them. Unpublished doctorate thesis, Hofstra University, New York.
• Vandebosch, H., & Van Cleemput, K. (2008). Defining cyberbullying: a qualitative research into the perceptions of youngsters. CyberPsychology & Behavior, 11(4), 499-503.
• Wang, J., Iannotti, R. J., & Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in the United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent health, 45(4), 368-375.
• Willard, N. E. (2007). The authority and responsibility of school officials in responding to cyberbullying. Journal of Adolescent Health, 41(6), 64-65.
• Williams, K. R., & Guerra, N. G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying. Journal of Adolescent Health, 41(6), 14-21.
• Wolak, J., Mitchell, K. J., & Finkelhor, D. (2007). Does online harassment constitute bullying? An exploration of online harassment by known peers and online-only contacts. Journal Of Adolescent Health, 41(6), 51-S58.
• Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(3), 819-833.
• Ybarra, M. L., & Mitchell, K. J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and targets: A comparison of associated youth characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(7), 1308- 1316.
• Ybarra, M. L., & Mitchell, K. J. (2007). Prevalence and frequency of Internet harassment instigation: Implications for adolescent health. Journal of Adolescent Health, 41(2), 189-195.
• Ybarra, M. L., Mitchell, K. J., Wolak, J., & Finkelhor, D. (2006). Examining characteristics and associated distress related to Internet harassment: findings from the Second Youth Internet Safety Survey. Pediatrics, 118(4), 1169-1177.