The Effect of Case Study-Based Instruction on the Development of Creative Thinking in Social Studies Course

Yıl 2024, Sayı: 60, 281 - 315, 15.01.2024

Ahmet Katılmış

https://doi.org/10.9779/pauefd.1242720

Öz

This study aimed to investigate the impact of case study-based instruction on creative thinking in the social studies course for fifth-grade students. The research was conducted using a mixed-method embedded experimental design. It involved a study group of 60 fifth-grade students attending a public secondary school on the European side of İstanbul. The research was conducted during the spring semester of the 2021-2022 academic year and took a total of 12 class hours, with 3 hours per week. The study followed mixed-method research procedures, collecting both quantitative and qualitative data. The Creative Thinking Scale was used to collect quantitative data, while the students' diaries provided qualitative data. Quantitative data were analyzed using Analysis of Covariance (ANCOVA), while qualitative data were subjected to descriptive analysis. The data analysis concluded that the teaching practice based on case study-based instruction significantly improved the creative thinking skills of the students. It can be inferred from these findings that case study-based instruction can be an effective tool to foster creativity in students.

Anahtar Kelimeler

Skill, Social studies, Case study, Creativity, Creative thinking

Proje Numarası

Yok

Sosyal Bilgiler Dersinde Örnek Olay Yöntemi Temelli Öğretimin Yaratıcı Düşünme Gelişimine Etkisi

Öz

Bu araştırmada, 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde gerçekleştirilen örnek olay yöntemi temelli öğretim uygulamasının yaratıcı düşünmeye etkisini incelenmek amaçlanmıştır. Karma yöntemin kullanıldığı bu çalışma, gömülü deneysel desende gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul İlinin Avrupa yakasında bulunan bir devlet ortaokulunda beşinci sınıfa devam eden toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. 2021-2022 eğitim öğretim yılının bahar döneminde gerçekleştirilen araştırmanın uygulama süreci, her hafta 3 ders saati olmak üzere toplam 12 ders saatinde tamamlanmıştır. Araştırmada, karma yöntem araştırma prosedürlerine uygun olarak nicel ve nitel veriler toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri Yaratıcı Düşünme Ölçeği ile toplanmış, nitel verileri ise araştırma süresince öğrencilere yazdırılan günlüklerden elde edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri Kovaryans Analizi (ANCOVA) ile çözümlenmiştir. Nitel veriler betimsel analiz ile işlenmiştir. Nicel ve nitel verilerin analiz edilmesiyle örnek olay yöntemi temelli gerçekleştirilen öğretim uygulamasının, öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini istatistiksel olarak anlamlı olacak biçimde yükselttiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca dayalı olarak öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek amacıyla örnek olay yönteminden istifade edilebileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beceri, Sosyal bilgiler, Örnek olay yöntemi, Yaratıcılık, Yaratıcı düşünme.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Alım, M., & Altundaş, M. (2020). An experimental study: Geography teaching with sample events. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 25-51. https://doi.org/10.32003/igge.727229
• Aslan, E. (2011). Torrance Yaratıcı Düşünce Testi'nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/368/2523
• Bal, Ö., ve Anılan, H. (2019). Hayat bilgisi dersi değer eğitiminde örnek olay yönteminin kullanılması: Bir eylem araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 177-202. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/926354
• Bircan, M. A., ve Çalışıcı, H. (2022). STEM eğitimi etkinliklerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin STM’e yönelik tutumlarına, 21. Yüzyıl becerilerine ve matematik başarılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 211, 87-119. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2022.10710
• Bonk, J. C., & Smith G. S. (1998). Alternative instructional stratejies for creative and critical thinking in accounting curriculum. Journal of Accounting Education, 16(2) p. 261-293. https://doi.org/10.1016/S0748-5751(98)00012-8
• Brooke, S. L. (2006). Using the case method to teach online classes: promoting socratic dialogue and critical thinking skills. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 18(2), 142-149. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1068074.pdf
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). PegemA.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler ön test-son test kontrol grubu desen ve veri analizi (2. baskı). PegemA.
• Creswell, J. W. (2014). Research design: qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th Edition). Sage Publications.
• Creswell, J. W., & Plano-Clark V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2nd Edition). Sage Publications.
• Çakmak, Z., ve Aygün, İ. H. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde örnek olay yöntemiyle öğretimin öğrenme düzeyine ve kalıcılığa etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 234-246. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/399440
• Çam, A. (2017). Örnek olayların fen bilgisi öğretmen adaylarının asit-baz konusunu kavramsal anlamasına etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 69-82. https://doi.org/10.21764/efd.93993
• Çeliköz, N. (2017). Okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. YILDIZ Journal of Education Research, 2(1), 1-25. https://doi.org/10.21764/efd.93993
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (3. baskı). Celepler Matbaacılık.
• Çiftçi, T. (2015). Örnek olay yönteminin coğrafya ders kitaplarında kullanımı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 186-200. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/34517/384556
• Davaslıgil, Ü. (1994). Yüksek gizil güce sahip lise öğrencilerinin yaratıcılıkları üzerine bir eylem araştırması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(6), 53-68. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/373/2186
• Davis, B. G. (2009). Tools for teaching (2nd Edition). Jossey-Bass.
• Demircioğlu, İ. (2014). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar (4. baskı). Anı Yayıncılık.
• Dikbaş, Y., ve Kaf-Hasırcı, Ö. (2008). Öğrenme stratejileri öğretiminin ve ders işlenişinde kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(2), 69-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59525/856032
• Dikici, A. (2006). Sanat eğitimi ve öğrencilerin yaratıcılık düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 31(139), 3-9. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/4979
• Doğan, N. (2021). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. Ö. Demirel (Ed.) Eğitimde yeni yönelimler (9. baskı, s.169-200) içinde. Pegem Akademi.
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilimler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4379/60037
• Doğanay, A. (2012). Etkin vatandaşlık için düşünme becerilerinin öğretimi. C. Öztürk (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi (3. baskı, s.145-185) içinde. Pegem Akademi.
• Doğanay, A. (2021). Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi. A. Doğanay (Ed.) Öğretim ilke ve yöntemleri (13. baskı, s.328-385) içinde. Pegem Akademi.
• Doğanay, A., ve Sarı, M. (2012). Yapılandırmacı öğrenme ortamı özelliklerinin düşünme dostu sınıf özelliklerini yordama düzeyi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 21-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4389/60328
• Doğanay, A. (2000). Yaratıcı öğrenme. Eğitim-Sen Yayınları. https://egitimsen.org.tr/wpcontent/uploads/2016/11/Yarat%C4%B1c%C4%B1-%C3%96%C4%9Frenme.pdf
• Durna, T. (2009). Nedensellik ve araştırma tasarımları. K. Böke (Ed.) Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (s.153-192) içinde. Alfa Yayınları.
• Dündar, H., ve Akyol, H. (2014). Okuma ve anlama problemlerinin tespiti ve giderilmesine ilişkin örnek olay çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(171), 361-377. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1991
• Erten-Tatlı, C. (2017). Çocuklarda yaratıcı düşünme becerilerinin saptanması ve okul Psikolojik danışmanlarının farkındalığının incelenmesi [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Fırat-Durdukoca, Ş. (2017). Özel eğitim dersinde örnek olay inceleme yönteminin öğrenenlerin üstbilişsel farkındalıklarına, derse yönelik tutumlarına ve görüşlerine etkisi: Bir karma yöntem araştırması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1267-1284. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/30766/331981
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2000). How to desing and evaluate research in education. McGraw-Hill. Gartenhaus, A. R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler. (R. Mergenci ve B. Onur, Çev.). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Georgescu, D. (1997). Global education charter. North-South Centre-Consil of Europe. https://www.academia.edu/2709155/Global_Education_Charter
• Goodman, M. (1995). Creative Management. Prentice‐Hall.
• Göztütok, F. D. (2021). Öğretim ilke ve yöntemleri (7. baskı). Pegem Akademi.
• Gültekin, M. ve Özcan, E. (2022). Sosyal bilgiler öğretimde öğretim stratejileri ile yöntem ve teknikler. C. Öztürk ve T. Kafadar (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi etkili vatandaşlık el kitabi (s.67-108) içinde. Nobel Yayınları.
• Gürkan, B., ve Doplaçıoğlu, S. (2020). Sosyal bilgiler dersinde estetik yaratıcılık öğretim etkinlikleriyle yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 45(202), 51-77. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8474
• Gürültü, E., Aslan, M., ve Alcı, B. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin 21. Yüzyıl becerilerini kullanım yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 780-798. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2019051590
• Güven, Z. Z. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmenlik uygulaması etkinliği: Örnek olay çalışması. Journal of Language Education and Research, 6(2), 393-409. https://doi.org/10.31464/jlere.695807
• İbrahimoğlu, Z., ve Öztürk, C. (2013). Sosyal bilgiler dersinden örnek olay yöntemi kullanımının öğrencilerin akademik başarı derse karşı tutum ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 523-548. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16698/173592
• Johnson, R. B., & Christensen, L. (2014). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (5th Edition). Sage Publications.
• Jones, K. A., & Russell, S. (2008). Using case method teaching and student-written cases to improve students' ability to incorporate theory into practice. Journal of Teaching in the Addictions, 6(1), 35-47. https://doi.org/10.1080/15332700802126278
• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (4. baskı). Pegem Akademi.
• Kaplan, D. (2019). Creativity in education: teaching for creativity development. Psychology, 10, 140-147. https://doi.org/10.4236/psych.2019.102012
• Karakuş, M. (2001). Eğitim ve yaratıcılık. Eğitim ve Bilim, 26(119), 3-7. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5220
• Karataş, S., ve Özcan, S. (2010). Yaratıcı düşünme etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcı düşünmelerine ve proje geliştirmelerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 225-243. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59507/855665
• Kaya, B. (2021). Sosyal bilgiler derslerinde kullanılabilecek düşünme becerilerinin öğretimine yönelik farklı yaklaşım ve modeller. M. Safran (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi (s.181-2021) içinde. Nobel Yayınları.
• Kaya, E. (2018). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve fen bilgisi derslerinin temeli: Toplu öğretim sistemi. Pegem Akademi.
• Kılıçoğlu, G. (2021). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi. M. Safran (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi (s. 3-16) içinde. Nobel Yayınları.
• Korkmaz, Ö., ve Korkmaz, Ö. (2020). Teknoloji destekli örnek olay yönteminin etkililiği: ortaokul Türkçe dersine dönük deneysel bir çalışma. Asian Journal of Instruction, 8(1), 32-46. https://dergipark.org.tr/en/pub/aji/issue/54959/712346
• Llewellyn, D. (2013). Teaching high science through inquiry and argumentation. Corwin A Sage Company.
• McLellan, H. (2004). The case for case-based teaching in online classes. Educational Technology, 44(4), 14-18. https://www.jstor.org/stable/44428918
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4,5,6 ve 7. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Mostert, M. F., & Sudzina, M. R. (1996). Undergraduate case method teaching: pedagogical assumptions vs. the real world. Interactive Symposium Presented at The Annual Meeting of The Association of Teacher Educators. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED395900.pdf
• NCSS. (2016). A Vision of powerful teaching and learning in the social studies. Social Education, 80(3), 180-182. https://www.socialstudies.org/system/files/publications/articles/se_800316180.pdf
• Neuman, W. L. (2008). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar I-II. (S. Özge, Çev.). Yayınodası.
• Ol, G. C., ve Kabapınar, Y. (2021). Yaşamının sınıfa yansıması olarak örnek olay. Y. Kabapınar (Ed.) Kuramdan uygulamaya örnek olay yaşamı sınıfa taşımak (s.3-24) içinde. Pegem Akademi.
• Önal, G. (2022). Sosyal bilgilerde beceri öğretimi. C. Öztürk ve T. Kafadar (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi etkili vatandaşlık el kitabi (s.127-146) içinde. Nobel Yayınları.
• Özdemir-Özden, D. (2022). Sosyal bilgiler eğitiminde okuryazarlıklar. C. Öztürk ve T. Kafadar (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi etkili vatandaşlık el kitabi (s.187-234) içinde. Nobel Yayınları.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme (7. baskı). PegemA Yayınları.
• Özkan, Ö. (2010). Örnek olay yönteminin hayat bilgisi dersi öğrenme ortamlarında kullanımının etkililiği [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (Der.) Sosyal bilgiler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi (3. baskı, s.1-31) içinde. Pegem Akademi.
• Pamuk, İ. (2022). Sosyal bilgiler öğretiminde ders kitapları. C. Öztürk ve T. Kafadar (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi etkili vatandaşlık el kitabi (s.273-292) içinde. Nobel Yayınları.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. (3nd Edition.). Sage.
• Pilato, B., & Ulrich, M. M. (2014). Is the case study method an effective pedagogical method for students to learn the fundamentals of financial accounting?. Proceedings of ASBBS, 21(1), 541-554. http://asbbs.org/files/ASBBS2014/PDF/P/Pilato_Ulrich(P541-554).pdf
• Polat, Ö. (2021). 60-72 Aylık çocukların yaratıcılık becerileri üzerinde zihin haritalama çalışmalarının etkisi. Eğitim ve Bilim, 46(207), 21-42. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2021.9582
• Saban, A. (2009). Öğrenme öğretme süreci: Yeni teori ve yaklaşımlar (3. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Sternberg, R. J. (2003). Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 325–338. https://doi.org/10.1080/00313830308595
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı düşünce. Özgür Yayınları.
• Şahin, S., Atasoy, B., ve Somyürek, S. (2010). Öğretmen eğitiminde örnek olay yöntemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 253-277. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/24246/257084
• Şimşek, S., ve Yaşar, Ş. (2006). Örnek olaya dayalı öğretimin ilköğretim hayat bilgisi dersinde akademik başarıya ve öğrenmede kalıcılığa etkisi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 24, 171-179. https://ejer.com.tr/wp-content/uploads/2021/01/ejer_2006_issue_24.pdf
• Tok, E., ve Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 204-222. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/744/374
• Tokcan, H., ve Demirkaya, H. (2021). Sosyal bilgilerde strateji, yaklaşım, yöntem ve teknikler. M. Safran (Ed.) Sosyal bilgiler öğretimi (s.435-471) içinde. Nobel Yayınları.
• Topçu, M. S. (2021). Sosyobilimsel konular ve öğretimi (4. baskı). Pegem Akademi.
• Torrance, E. P. (1972). Can we teach children to think creatively?. The Journal of Creative Behavior, 6(2), 114–143. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.1972.tb00923.x
• Türe, Z. G. (2017). Örnek olay destekli istasyon tekniğinin sosyobilimsel konuların öğretimi üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Ulger, K. (2018). The effect of problem-based learning on the creative thinking and critical thinking disposition of students in visual arts education. Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 12(1). https://doi.org/10.7771/1541-5015.1649
• Ülger, K. (2014). Öğrencilerin yaratıcı düşünme gelişimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(175), 275-284. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.2160
• Ütkür, N. (2016). Örnek olay yönteminin hayat bilgisi dersinde kullanımına yönelik bir eylem araştırması [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Vlasenko, K., Achkan, V., Chumak, O., Lovianova, I., & Armash, T. (2020). Problem-based approach to develop creative thinking in students majoring in mathematics at teacher training universities. Universal Journal of Educational Research, 8(7), 2853-2863. http://dx.doi.org/10.13189/ujer.2020.080712
• Wyse, D., & Dowson, P. (2009). The really useful creativity book. Routledge.
• Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(1), 183-201. https://doi.org/10.30964/auebfd.405860
• Yanpar-Yelken, T. (2009). Öğretmen adaylarının portfolyoları üzerine grup olarak yaratıcılık temelli materyal geliştirmenin etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 83-98. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/576
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3875-3915. https://doi.org/10.26466/opus.662721
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Seçkin Yayıncılık.