Rast Müzikoloji Dergisi (RMD), uluslararası kabul görmüş yayıncılık etik ilkelerini takip eder, kabul eder ve tüm süreçlerinde uygular. Özellikle Committee on Publication Ethics'in (COPE) yıllar içindeki birikimi ve deneyimleri hakkında dergi ekibi (yayıncı, editörler, hakemler vb.) kendini eğitmek için tartışmalara katılır, paylaşımlarda bulunur ve iyi örnekler oluşturur.

RMJ, COPE'nin Dergi Editörü için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama İlkeleri, Temel Uygulamalar ve Kılavuzlar temelinde etik beyanları belirlemiştir. Bu etik ilkeler, RMD'nin tüm paydaşları (yayıncı, editörler, hakemler, yazarlar) tarafından takip edilmelidir. RMD, etik ilkelerini ve yayın politikaları devamlı güncelleme sorumluluğunda olup, güncellenen bu ilke ve politikalardan tüm paydaşlar haberdar olma ve bunlara uyma sorumluluğundadırlar.

Bu ilkeleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Tüm bilimsel tanımları içeren intihal varyantlarına karşı editoryal önleme yapar ve uygular.

• RMD, bilimsel araştırmalardaki Plagiarism kavramının yanında müzik araştırmalarında yer alan telif bir müzik eserinin herhangi bir bölümünün kanunlarda belirtilen oranda çalıntı yapılması gibi durumlarla ilgili gerekli tüm aksiyonları, önlemleri editöryal olarak alır.

• Makale gönderme sürecinde yazarlardan Etik Kurul İzni için belge ister.

• Müzik araştırmacısının, araştırmasında kullandığı müzik eserleri ile ilgili (gerekliyse) kullanımına yönelik izni, eserin orjinal halinde değişiklik yapmadığına dair beyanı ister.

• Makale ön inceleme ve makale inceleme sürecinde yazarların kendine atıf (self-citiation) yapma gibi etik dışı davranışlarını titizlikle inceler. Kendine atıfta %5 oranının dikkate alır.

• “Hayalet yazar” gibi etik kaygıları titizlikle irdeler.

• Yazarların lisansüstü tezlerinden yayın yapma zorunluluklarını ve akademik terfileri için yayın yapma şartlarını karşılama ihtiyaçları gibi durumları asla editöryal süreçlerde dikkate almaz.

• Yazarların şeffaflığını sağlayacak şekilde yayın kaygısı yaratabilecek durumlarda araştırma verilerini inceler.

• Editörlük görevi olan akademisyenlerden, makale inceleme süreçleri dışında yazarlarla iletişime geçmemeyi taahhüt eder.

• Yayın kurulları, RMD kalitesinin etik ilkelere bağlılığıyla doğrudan ilişkili olduğunu bilir.

• Editör ekibi, RMD'deki rollerinin popülaritelerini artıracak bir faktör olmadığının farkındadır, her üye taahhüdünü verir.

• Etik konularda yazarların kurumlarıyla işbirliği yapar.

• Derginin indekslenmesinin ve popülaritesinin artması, etik ilkelerin uygulanmasına olan sıkı bağlılığını hiçbir zaman değiştirmez.

• Yazarlar, editörler, hakemler ve yayın kurulu üyeleri etik ilkelere uygunluk konusunda bilgilendirilir ve taahhütler istenir.

• Yazarlar, hakemler, editörler ve yayın kurulu üyeleri mazeret olarak etik konuları bilmedikleri için RMD'den ihraç edilirler.

• COPE tarafından literatüre kazandırılan tüm bilgiler, uygulamalar, modeller ve deneyimler paydaşlar tarafından bilinmeli ve uygulanmalıdır.

• Etik sorunlarla ilgili uygulamalarda yaşanan tereddütlerle ilgili olarak; Baş editör başkanlığında, 4 yayın kurulu üyesi ve toplamda 5 kişiden oluşan (gizlilik politikası ile belirlenen) RMD Etik Birimi (REB) danışmanlık görevini üstlenir. REB, kararlarının doğruluğunu artırmak için uluslararası etik sorunlarla çalışan kurumlardan tavsiye almalıdır.

• Çift körlemeli hakemlik kavramı bağımsız ve uzman hakemler seçilerek tüm detaylarıyla gerçeğe dönüştürülür, asla söylemde bırakılmaz, uygulanır. Bu durumda Dergipark Dergi Sistemi'ne kaydedilen inceleme süreci raporları her zaman kayıt/kanıt olarak mevcuttur.

• RMD, müzik araştırmalarının doğasında olan sanat (müzik) ürünlerinin korunması ve sanat (müzik) eserlerine yönelik telif hakları kanunlarının (Türk müziği araştırmaları için Türkiye'de, her araştırmacının müzik araştırmasını yaptığı ilgili ülkede) yasal tüm yükümlülükleri yerine getirmekte, tüm paydaşlarına yönelik açık, şeffaf ve tarafsız etik yaptırımları yapmayı kabul eder.

• RMD, araştırmacı networkünün gelişmesi ve bilhassa Türk müziği araştırmalarının dünya çapında görünürlüğünün ve yaygınlığının artması vizyonuna katkı için sponsorları (kongreler, sivil toplum kuruluşları, topluluklar) ile işbirliği yapar. Bu süreçte asla ticari kaygı amacı gütmez.

Şimdi yazarlar, hakemler ve editörler için bazı temel bilgileri açıklayalım.

İntihal

İntihal, orijinal yazarı ve kaynağı açıkça belirtmeden başka birinin önceki fikirlerini, süreçlerini, sonuçlarını veya sözlerini kopyalamanın etik olmayan eylemidir. Kendine intihal, bir yazarın daha önce yayınlanmış kendi çalışmasının büyük bir bölümünü uygun referanslar kullanmadan kullanması durumunda ortaya çıkar. Bu, aynı makalenin birden fazla dergide yayınlanmasından, daha önce yayınlanmış bir makalenin bazı yeni verilerle değiştirilmesine kadar değişebilir.

İntihal Türleri

Tam İntihal: Metinde, fikirde ve dilbilgisinde herhangi bir değişiklik yapılmadan daha önce yayınlanmış içerik tam intihal olarak kabul edilir. Bir kaynaktan alınan tam metni kendisininmiş gibi sunmayı içerir.

Kısmi İntihal: İçerik, yazarın metni kapsamlı bir şekilde yeniden ifade ettiği birden çok farklı kaynaktan bir karışımsa, bu durumda kısmi intihal olarak bilinir.

Kendine İntihal: Bir yazar önceden yayınlanmış araştırmasının tamamını veya bir kısmını yeniden kullandığında, kendinden intihal olarak bilinir. Tam kendinden intihal, bir yazarın daha önce yayınlanmış çalışmasını yeni bir dergide yeniden yayınladığı bir durumdur.

RMD'nin Önlemleri, Yükümlülükleri ve Sorumlulukları

Rast Müzikoloji Dergisi (RMD), herhangi bir şekilde etik olmayan herhangi bir kopyalama veya intihal eylemine kesinlikle karşıdır. İntihalin, bir makalenin büyük bölümlerinin daha önce yayınlanmış mevcut kaynaklardan kopyalanmasıyla meydana geldiği söylenebilir. RMD'ye yayınlanmak üzere gönderilen tüm makaleler, Turnitin/ iThenticate yazılımı kullanılarak intihal açısından çapraz kontrole tabi tutulur.

Süreç

RMD, yazarlardan makale gönderimleri için titizlikle intihal raporları ister ve kontrol eder (% 15'in üzerindeki benzerlikler kabul edilemez). İncelemenin ilk aşamalarında intihal olduğu tespit edilen makaleler, haklı olarak reddedilir ve dergide yayınlanmak üzere değerlendirilmez. Yayınlandıktan sonra bir yazının intihal olduğu tespit edilirse, Baş Editör-Yürütücü Editör, belki de bu amaca uygun bir komite yardımıyla ön inceleme yapar. Makalenin kabul edilebilir sınırların ötesinde intihal olduğu tespit edilirse, dergi, yazarın varsa Bağlı Kurumu (Üniversite, Enstitü) ve Finansman Kuruluşu ile iletişime geçecektir. Suistimalin belirlenmesi, RMD'nin intihali not etmek ve intihal yapılan malzemeye bir referans sağlamak için orijinal makaleye ve orijinal makaleden çift yönlü olarak bağlantılı bir beyanda bulunmasına yol açacaktır. İntihal içeren makale de her sayfada işaretlenecektir. Bu durum bir raporla ilgili birime (REB) iletilir.

Şekil 1. İntihal Müdahele Akış Kartı (COPE’den uyarlanmıştır)

İntihal Şühesi Durumu: RMD, fikri-sanatsal mülkiyete saygı duyar ve yazarlarının orijinal çalışmalarını korumayı ve teşvik etmeyi amaçlar. İntihal materyali içeren yazılar kalite, araştırma ve yenilik standartlarına aykırıdır. Bu nedenle, RMD'ye makale gönderen tüm yazarların etik standartlara uyması ve herhangi bir biçimde intihalden kaçınması beklenir.

Yazar(lar)dan Savunma İstenmesi: Gönderilen veya yayınlanan bir makalede bir yazarın intihal yaptığından şüphelenilmesi durumunda, RMD yazar(lar)la iletişime geçerek iki hafta içinde açıklamasını sunacaktır. sonraki işlemler için bu amaçla oluşturulan REB'e iletilebilir. RMD, öngörülen süre içinde yazardan herhangi bir yanıt almazsa, ilgili yazara karşı katı işlem yapılması için yazarın bağlı olduğu yazarların dernek yöneticisi ile iletişime geçilecektir.

Etik Birim Raporu Hazırlama: REB, yazarların savunmalarını alarak intihal soruşturmasına ilişkin görüş ve delilleri içeren bir rapor hazırlar. Bu raporu baş editöre verir.

Makaleye İlişkin Yaptırım: RMD, intihal içerdiği tespit edilen yayınlanmış makalelere karşı ciddi önlemler alacak ve bunları RMD dergisi web sitesinden (https://dergipark.org.tr/tr/pub/rastmd) ve makalenin bulunduğu diğer üçüncü taraf web sitelerinden tamamen kaldıracaktır. listelenir ve indekslenir. RMD veritabanında yayınlanan herhangi bir makalenin intihal olduğu bildirildiği anda, RMD aynı şeyi araştırmak için bir REB oluşturacaktır. Makalenin daha önce yayınlanmış bazı çalışmalardan intihal olduğunu tespit ettikten sonra, RMD, yayıncıdan bağımsız olarak orijinal yazarı ve makaleyi destekleyecektir ve aşağıdaki acil önlemlerden herhangi birini veya tümünü alabilir veya komite tarafından önerilen ek eylemleri izleyebilir. RMD, yayınlanan makalenin PDF kopyasını web sitesinden (https://dergipark.org.tr/tr/pub/rastmd) kaldıracak ve tam metin makaleye olan tüm bağlantıları devre dışı bırakacaktır. Yayınlanan makale başlığına İntihalli Makale ifadesi eklenir. RMD, dergideki yazar hesabını devre dışı bırakacak ve yazarın gelecekteki tüm gönderilerini 3 yıllık bir süre için reddedecek ve hatta yazarları kalıcı olarak yasaklayacaktır. RMD ayrıca bu tür yazarların listesini tam iletişim bilgileriyle birlikte RMD web sitesinde görüntüleyebilir. (https://dergipark.org.tr/tr/pub/rastmd)

Yazar(lar)a İlişkin Yaptırım: RMD yazı işleri ofisi, ilgili yazar(lar)a karşı katı önlemler almak için derhal yazar(lar)ın bağlı olduğu (bağlı oldukları) Bağlı Kuruluşların Başkanı ile iletişime geçecektir.

İnsan Katılımcılar ve Savunmasız Gruplar

Rast Müzikoloji Dergisi (RMD), müzik araştırmalarına katılan tüm bireylerin haklarını ve psikolojik iyi oluşlarını korumaya bağlıdır. İnsan katılımcıları ve denekleri içeren araştırmaların, bilgilendirilmiş onam formları ile birlikte yapılması ve öznelere yönelik riskler ve potansiyel zorlamaların olmaması açıkça belirtilmelidir. Bu yüzden araştırmacıların bu konularla ilgili Etik Kurul İzinleri almaları gerekmektedir. RMD, insan araştırmaları ve savunmasız ve dezavantajlı gruplar ile ilgili dünya çapındaki yasal düzenlemeler olan Helsinki Deklerasyonu ve Belmont Raporu gibi kaynaklardan etik kodlarını oluştururken yararlanır. RMD’nin yayıncısı olan Genç Bilge (Young Wise) Yayıncılık, dünya çapındaki yayıncıların (örneğin Clarivate) ve etik organizasyonların (örneğin COPE) sunmuş oldukları rehberlere uyar.

Müzik Araştırmacısı (RMD’nin yazarı), insan katılımcı ve savunmasız grupları içeren araştırmalarını yaparken, planlama, yürütme ve raporlama süreçlerinde yasal düzenlemelere bağlı kalır. Araştırmalarını yukarıda belirtilen raporlar ve rehberlere sadık kalarak yapar. Müzisyen ya da müzik eğitimi alan grubun potansiyel engel ve riski de taşıması (duygusal hassasiyet, engellik gibi) nedeniyle aşağıda belirtilen hususlara bağlı kalmalıdır;

• Bilgilendirilmiş onam formu kullanır ve bu formun hazırlanması ile ilgili evrensel etik prensiplere bağlı kalır.

• İnsan katılımcıların kişisel mahremiyetini ve araştırma içindeki kendi kaderini tayin etme haklarını korur.

• Yapacağı araştırmalarda ulusal, uluslararası ve bölgesel yasal düzenlemelere bağlı kalır.

• Araştırmada potansiyel risk ve zararın minimize edilmesi, herhangi bir riskin ise katılımcı için potansiyel faydalar sağlaması açısından gerçekleştirileceğine emin olur.

• Araştırması sürecinde insan katılımcılar ve savunmasız gruplar için adalet ilkelerine bağlı kalır.

RMD’nin editoryal süreçteki tüm paydaşları (yayıncı, editörler, hakemle gibi) insan katılımcılar ve savunmasız ile ilgili etik kodlara ve ilkelere sıkı bir şekilde bağlılık içerisinde davranış göstermek zorundadır.  

Tüm RMD Paydaşlarının Editoryal Süreçlerle İlgili Etik Görev ve Sorumlulukları

Bu bölümün oluşturulmasında etik konulara ilişkin bilimsel bilgi birikiminden, editörlerin deneyimlerinden ve dünyanın en önemli indeksleri olan Scopus ve Web of Science'ın akademik yayıncılık alanındaki deneyimlerinden yararlanılmıştır. Yazarlar, hakemler ve editörler gibi paydaşlarımıza da beyan ettikleri ve üzerinde anlaşmaya vardıkları tüm etik ilkelere bağlı kaldığımızı bildiririz.

Yayıncının Görevleri

• RMD, açık erişim akademik bir dergi olup, Genç Bilge Yayıncılık Ltd (Türkiye) “Yayıncı” olarak tanımlanmıştır.

• Yayıncı, RMD'nin web sitesindeki tüm bilgi ayrıntılarını, yayın politikalarını ve etik beyanları COPE'nin Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri uyarınca düzenlemelidir.

• Yayıncı, kabul edilen tüm makaleleri açık erişim ve CC BY-NC-ND lisansı altında yayınlamayı kabul eder.

• Yayıncı, editoryal süreçlere ve kararlara asla müdahale etmez.

• Yayıncı, RMD'nin editör ekibinin bağımsızlığına saygı duyar.

• Yayıncı, etik incelemelerde ilgili kurumlara yardımcı olmayı taahhüt eder.

• Yayıncı, RMD'nin yayın politikalarına uymayı garanti eder.

Yazarların Görevleri

• Yazar(lar), araştırmasının orijinalliği, yazar katkıları ve alınan fonlar gibi verdiği tüm bilgilerde dürüst ve şeffaf olmalıdır.

• Yazar(lar), yayın kurulu üyeleri ile makalesinin hakemlik sürecini etkileyecek herhangi bir iletişim kurmamalıdır.

• Yazar(lar), editoryal süreçlerle ilgili sorunlarını öncelikle baş editöre/sorumlu editöre iletmelidir. RMD'ye farklı ortamlarda iftira atmak gibi haksız, asılsız suçlamalar gibi etik dışı ve hukuken suç teşkil eden bir davranışta bulunmamalıdır.

• Yazar(lar), RMD'nin tüm politikalarından ve yazar kılavuzundan haberdar olmadan makalesini göndermemelidir. RMD'nin danışma ve yazar destek birimleri bundan sorumludur. Yazar, makalenin yayınlanma süreçlerinin hızlı işlemesi için özensiz, bilinçsiz ve hatalı gönderim gibi review süreçlerine müdahale etmez.

• Yazar(lar), yazar kılavuzundaki tüm detayları uygulamaya istekli olmalıdır. Bazı konuları daha sonra yapacağım şeklinde editörle pazarlık yapmalıdır.

• Lisansüstü tezlerden üretilen makalelerde, araştırma ilk yazarın mezuniyetinden önce RMD'ye teslim edilmişse, tez danışmanı makale gönderme ve değerlendirme süreçlerine aktif olarak katkıda bulunacağına dair beyan vermek zorundadır. Sadece doktora tezinden üretilen makalede tezin sahibi yazar olarak makalesini başvurabilir. Ancak bu durumda tez danışmanının ikinci yazar olmaktan feragat ettiğine dair imzalı belgeyi editörlüğe ulaştırması gereklidir.

• Yazarlar, kılavuzda belirtildiği şekilde yayın kuruluna araştırma verilerine ulaşma ve gerektiğinde talep etme hakkını verir. Bu konuda şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine uygundur.

• Yazar(lar) tarafından manipülasyon yapılmadan İntihal (benzerlik) Raporu sunulur. Diğer kaynaklardan alıntıların anlamını değiştirmeden kelimeleri değiştiren yazılımları asla kullanmaz (paraphrasing). Kendi cümleleriyle kurguladığı özgün bir araştırma sunar.

• İntihal raporları almak için Turnitin, Ithenticate gibi yazılımları kullanır.

• Yazar(lar) genel olarak aynı araştırmayı anlatan makaleleri birden fazla dergide veya birincil yayında yayınlamamalıdır.

• Yazar, katkıda bulunanların ve katkıda bulunmayanların makale yazarı olarak yazılması veya Teşekkür bölümüne teşekkür edilmesi gerektiği konusunda adil ve etik duyarlılıkla hareket eder.

• Yazarlık kavramının hangi yönlerden geçerli olduğunu bilir (örneğin: veri toplamaya yardım etti diye yazar olarak yazmaz). Teşekkür bölümünde yazarın katkılarını kesinlikle belirtir.

• Yazar, araştırma sürecinde aldığı izinlerin makalede belirtilmesi veya belirtilmek üzere ayrı izin alınması konusunda ilgili kurumlarla etik ilkeler çerçevesinde hareket eder.

• Etik Kurul İzni, tüm araştırmalar için (izin gerektiren araştırmalar, örneğin insan araştırmaları) alır ve makale gönderim sürecinde Dergipark Dergi Sistemi'ne ekler. Teşekkür bölümünde kararın tarihi ve karar sayısı belirtilir.

• Tüm yazarlar, makalelerinin sonuçlarını veya yorumlarını etkilemesi açısından yorumlanabilecek herhangi bir mali veya diğer önemli çıkar çatışmasını makalelerinde açıklamalıdır.

• Yazar, makalesi yayınlandıktan sonra makalesinde temel, ehemmiyetli ve hatalı bir şey fark ederse, bunu editöre bildirir. Bu da yazara önemli bir sorumluluk yüklemektedir. Makalenin geri çekilmesi veya doğru makalenin yayınlanması seçenekleri editoryal işbirliği ile uygulanmaktadır. Yazar, bu süreçte asla işbirliğinden kaçınma gibi bir davranış sergileyemez.

• Yazar, makalesinin submit ederken RMD'nin hangi indekslerde tarandığına ilişkin kontrolünü yapmakta kendi sorumludur. Yayınlanan makalesinin herhangi bir indeksin veritabanından yer alıp almaması konusunda editör ya da yayıncı ile gereksiz diyalogta bulunmaz.

• Yazarlar, kabul edilen makalelerinin editörler tarafından sayılara atanmasında ülke dağılımı ilkelerine uyar.

Editörlerin Görevleri

• Editörler, submit edilen bir makalenin tüm etik yönlerini incelemekten sorumludur. Bu sorumluluğu bir başkasına yükleyemez, unutamaz veya yok sayamazlar.

• Editörler, yazarların submit ederken yükledikleri intihal (benzerlik) raporunu da alır ve kontrol ederler. Bu görevi bir asistana veya başkasına devretmez.

• RMD'ye davet edilen yayın kurulu üyelerinin seçiminde önyargı ve kişisel çıkar dikkate alınmaz.

• Bir makale için karar verme süresi sınırlamalarına ilişkin kararını yazara bildirir. Yazara karşı dikkatsiz, kayıtsız ve gereksiz bekletme gibi etik dışı davranışlarda bulunamaz.

• Editör, yazarların ırkı, cinsiyeti, cinsel yönelimi, dini inancı, etnik kökeni, uyruğu veya siyasi görüşü-felsefesi gibi konulardan bağımsız-hariç olarak sadece makalenin bilimsel içeriği açısından değerlendirmelidir.

• Editör, bir makalenin değerlendirme süreçlerine ilişkin bilgileri kimseyle paylaşmamalıdır. Bilgi ve belgelerin gizliliği konusunda katı bir tutumu olmalıdır.

• Editör, submit edilen bir makaledeki fikir veya materyali kendi araştırma-çalışmaları için kullanamaz.

• Submit edilen bir makalede yazarla çıkar çatışması varsa, editör doğrudan bu makalenin başka bir editöre atanmasını talep etmelidir.

• Editör, herhangi bir etik sorunla ilgili olarak yayıncı ile yazarın kurumları arasında bir soruşturma yürütülmesinde titizlikle kritik bir rol üstlenir.

• Editör, yıllar önce yayınlanmış olsa bile bir yazarla ilgili etik sorunları ortaya çıkarmakla ilgilenir.

• RMD editörlerinden biri RMD'ye makale submit ettiğinde editörlük görevi iptal edilir. Editör olarak başka bir editör atanarak değerlendirme süreci tarafsız bir şekilde yürütülür.

• RMD editörleri, editoryal becerilerini geliştirmek için COPE'nin deneyimlerini ve paylaşımlarını takip etmeli ve Web of Science Academy gibi platformların sunduğu hizmet içi eğitimlere katılmalıdır.

• Editörler, RMD'nin indekslenme durumu ile ilgili doğru bilgileri web sitesine yansıtır. Ancak editörler, indekslerin kendi web sitelerindeki profil sayfası güncellemeleri gibi oluşabilecek durumlarla ilgili kimseye karşı sorumlu değillerdir.

• Editörler, ülke dağılımına dikkat ederek sayılarını yayınlarlar (bir ülkeden makale sayısı o sayıdaki makale sayısının %20'sini geçemez).

Hakemlerin Görevleri

• Hakem, makalenin gelişmesinde ve editörün kararında çok etkili bir faktör olduğunun farkında olmalıdır.

• Hakemlik için asgari şartın doktora derecesine sahip olmak olduğunu bilir.

• Hakem, bir makaleyi değerlendirmekte yetersiz kaldığında, makaleye başka bir hakem atanmasını istemelidir.

• Hakem, gözden geçirdiği bir makaledeki bilgi ve fikirleri başkalarıyla tartışmamalıdır.

• Hakem, yazı ile ilgili yorumlarında aşağılayıcı, emir verici veya küçük düşürücü ifadeler kullanmamalıdır. Yazarı uygunsuz bir şekilde eleştirmemelidir. Görüşlerini ifade ederken argümanlarla desteklemelidirler.

• RMD'nin inceleme formu çok ayrıntılıdır. Bu form makalenin tüm detaylarını içerecek şekilde hazırlanmıştır. Hakem, bu formda doldurulması gereken alanları “uygundur, iyidir” gibi kısa ve muğlak bir şekilde doldurma halinde olmamalıdır.

• Hakem, yazarın literatürdeki herhangi bir kaynağa kasten veya yanlışlıkla atıfta bulunup bulunmadığını kontrol etmeli ve editörü bu konuda uyarmalıdır.

• Hakem, yazarın kendine atıf yapıp yapmadığını, yazarın kendi çalışmasına veya akademik çevrede bir araştırma grubunun çalışmasına hakim olup olmadığını, önyargılı bir şekilde alıntı yapıp popülerleştirmediğini kontrol etmeli ve bu durumu argümanlarıyla birlikte editöre bildirmelidir.

• Hakem, hakem atanması için uygunluk durumu ve makaleyi ne zaman review edeceğimi editöre bildirmelidir. Derginin iş akışına müdahale edecek ve yazarın değerli zamanını çalacak kadar pervasızca hareket etmemelidir.