Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bir masal uyarlama örneği: Ağlayan narla gülen ayva masalı

Yıl 2022, Sayı: 31, 30 - 46, 21.12.2022

Haktan Kaplan , Meral Doğru

https://doi.org/10.29000/rumelide.1220213

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde özgün metin kullanımı gerek Türkiye’de gerekse yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten eğitmenler için son dönemlerde üzerinde durulan önemli bir konudur. Bununla birlikte özgün metin kullanımında birtakım sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Özgün metinlerin çeşitliliğinden yararlanmak öğrenilen dilde belirli bir bilgi düzeyini gerektirmektedir. Dolayısıyla başlangıç ve orta düzeydeki öğrenciler için özgün metinlerle çalışmak kolay olmamaktadır. Bu bağlamda başlangıç ve orta düzeydeki öğrencilere sunulmak amacıyla hem ders kitaplarında hem de yardımcı kaynak okuma kitaplarında özgün metinler belirli ölçütler çerçevesinde sadeleştirilerek yabancı dil öğretiminde kullanıma sunulmaktadır. Özgün metinler olarak sıralayacağımız destanlar, masallar, halk hikâyeleri bu türün başında gelmektedir. Adı geçen bu metinler, dil öğretiminin yanında kültür aktarımı hususunda da eğitmenlere yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde halk edebiyatı ürünleri büyük önem taşmaktadır. Bu çalışmada, Anadolu sahası masallarından biri olan “Ağlayan Narla Gülen Ayva” masalı yabancı dil olarak Türkçe öğrenen bireyler için B1 düzeyine uyarlanmıştır. Bu uyarlama doğrultusunda adı geçen masal metin uyarlama tekniklerinden sadeleştirme, genişletme ve kolaylaştırma yöntemleriyle B1 düzeyine indirgenmiştir. Sadeleştirme işleminde hem sezgisel hem de yapısal yaklaşım bir arada uygulanmıştır. Masalın giriş ve sonuç bölümüne sezgisel yaklaşım temel alınarak içerik sadeleştirme işlemi yapılmıştır. Genişletme işleminde bazı düzey üstü kelime ve kelime gruplarının metinden çıkartılması yerine bu kelime ve kelime gruplarını açıklayıcı bağlamlar eklenmiştir. Genişletme işlemi uygulanan kelime ve kelime grupları kırmızı renkle verilmiştir. Kolaylaştırma işleminde ise metinde geçen düzey üstü kelimelerin açıklamalarının yer aldığı bir sözlükçe oluşturulmuştur. Bu çalışmanın, halk edebiyatı mahsulleri olan destan, efsane, masal ve halk hikâyesi gibi anlatıların metin uyarlama tekniklerinden yararlanılarak yeni metin uyarlamalarına yol göstereceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Masal, halk edebiyatı, metin uyarlama, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, B1 seviyesi, Masal, halk edebiyatı, metin uyarlama, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, B1 seviyesi

Adaptation of a tale in teaching Turkish as a foreign language example: The tale of weeping pomegranate and laughing quince

Öz

The use of original texts in teaching Turkish as a foreign language is an important issue that has recently been emphasized for instructors teaching Turkish as a foreign language both in Turkey and abroad. However, some problems arise in the use of original text. Benefiting from the diversity of original texts requires a certain level of knowledge in the learned language. Therefore, working with original texts is not easy for beginners and intermediate students. In this context, original texts in both textbooks and supplementary reading books are simplified within the framework of certain criteria and offered for use in foreign language teaching in order to be presented to beginner and intermediate level students. Epics, fairy tales and folk tales, which we will list as original texts, are at the forefront of this genre. These texts help educators in terms of cultural transfer as well as language teaching. In this context, folk literature products are of great importance in teaching Turkish as a foreign language.In this study, one of the Anatolian folk tales, “weeping pomegranate and laughing quince”, was adapted to B1 level for individuals learning Turkish as a foreign language. In line with this adaptation, the aforementioned tale has been reduced to B1 level with simplification, expansion and facilitation methods from text adaptation techniques. In the simplification process, both the heuristic and the structural approach were applied together. The content simplification process has been made on the basis of an intuitive approach to the introduction and conclusion of the tale. In the expansion process, instead of removing some upper-level words and phrases from the text, contexts describing these words and phrases were added. The words and word groups that have been expanded are given in red. In the facilitation process, a dictionary has created with the explanations of the upper-level words in the text. It is predicted that this study will lead to new text adaptations by using text adaptation techniques of folk literature products such as epic, legend, fairy tale and folk tale.

Anahtar Kelimeler

Masal, halk edebiyatı, metin uyarlama, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, B1 seviyesi

Kaynakça

• Allen, D. (2009). A study of the role of relative clauses in the simplification of news texts for learners of English. System, C. 37, S. 4, 585–599.
• Ankara Üniversitesi TÖMER. (2019). Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe 2. Ankara.
• Aşçı, M., Kaplan H. (2021). Yabancılar için Türkçe okuma kitabı 2: B1/B2 kurları. (Ed. Ufuk Deniz Aşçı, Süleyman Uzkuç). Konya: Palet Yayınları.
• Aydın, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve okuma kitaplarındaki kelime sıklığı ve seviyelerine göre sözcük hazinesi çalışması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayva, A. (2004). Mehmet Ali (Güneysınır/Konya) Köyü’nden derlenen masallar. Türk Halk Kültüründen Derlemeler 2000, 21-37.
• Bhatıa, V. K. (1983). Simplification v. Easification – The Case of Legal Texts. Applied Linguistics. C. 4, S. 1, 42-54.
• Bölükbaş, F.; vd. (2020). Yeni İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti (Ed. Fatma Bölükbaş, Mehmet Yalçın Yılmaz, Funda Keskin). İstanbul: Kültür Basım.
• Bölükbaş, F. 2015. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde okuma metinlerinin dil düzeylerine göre sadeleştirilmesi. International Journal of Languages' Education and Teaching, 924-935.
• Candıdo, A., Mazıero, E., Gasperın, C., Pardo, T., Specıa, L. & Aluísio. S. M. (2009). Supporting the adaptation of texts for poor literacy readers: a text simplification editor for Brazilian Portuguese. In Proc. of the Fourth Workshop on Innovative. Use of NLP for Building Educational Applications, Boulder: Colorado.
• Daelemans, W., Höthker, A. & Sang. E. T. K. (2004). Automatic sentence simplification for subtitling in dutch and english. In Proc. of the 4th International Conference on Language Resources and Evaluation, Lisbon, Portugal.
• De Belder, J. & Moens, M. F. (2010). Text simplification for children. In Proc. of SIGIR 2010 Workshop Towards Accessible Search Systems, Geneva, Switzerland.
• Durmuş, M. (2013a). Metin değiştirimin dilbilimsel süreçleri. JASSS, C. 6, S. 4, 391-408.
• Durmuş, M. (2013b). İkinci/yabancı dil öğretiminde özgün ve değiştirilmiş dilsel girdi üzerine. Turkish Studies, C. 8, S. 1, 1291- 1306.
• Erol, H. F. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Temel Seviyede Kelime Edinimi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gazi Üniversitesi TÖMER. (2019). Yabancılar için Türkçe B1. Ankara.
• Günay V. D., Fidan Ö., Çetin B., Yıldız F. (2014). İzmir B1 yabancılar için Türkçe ders kitabı. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Krashen, S. (1985). The input hypothesis: Issues and implications. Longman.
• Long, M. H. (1996). The role of linguistic environment in second Language acquisition. In W. C. Ritchie, & T. K. Bhatia (Eds.), Handbook of Second language acquisition, San Diego: Academic Press.
• Lotherıngton-Woloszyn, H. (1993). Do Simplified Texts Simplify Language Comprehension for ESL Learners? In M. L. Tickoo (Ed.), Simplification: Theory and Application. SEAMEO Regional Language Center, Singapore.
• Mapleson, D. L. (2006). Post-Grammatical Processing for Discourse Segmentation. [Unpublished Doctoral Dissertation]. University of East Anglia, Norwich.
• Margarıdo, P. R. A., Pardo, T. A. S., Antonıo, G., Fuentes, V. B., Aıres, R., Aluısıo, S. M. & Fortes, R. P. M. (2008). Automatic summarization for text simplification: evaluating text understanding by poor readers. Companion XIV Brazilian Symposium on Multimedia and the Web, 310315.
• Nation, P. (2001). Learning vocabulary in another language. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Nunan, D. (1999). Second language teaching and learning. Heinle & Heinle, London.
• Özcan, H. Z., Batur Z. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bir metin uyarlama örneği: Köroğlu destanı. Folklor Akademi Dergisi. Cilt:4, Sayı: 2, 227 – 251.
• Öztürk, T., Akçay, S., Yiğit, A., vd. (2009), Gökkuşağı dil öğretim seti III. İstanbul: Dilset Yayınları.
• Petersen, S.E. & Ostendorf, M. (2007). Text simplification for language learners: a corpus analysis. In Workshop on Speech and Language Technology for Education. Pennsylvania, USA.
• Saggıon, H., Gómez-Martínez, E., Etayo, E., Anula, A. & Bourg, L. (2011). Text Simplification in Simplext, making Text More Accessible. Procesamiento de Lenguaje Natura, 47, 341-347.
• Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sandom, M. (2013). Investigation into the efficacy of text modification: What type of text do learners of Japanese authenticate? [Unpublished Doctoral Dissertation]. School of Languages and Cultures, Victoria University of Wellington.
• Siddharthan, A. (2004). Syntactic simplification and text cohesion. [Unpublished Doctoral Dissertation]. University of Cambridge.
• Specia, L. (2010). Translating from complex to simplified sentences. (Eds. T.A.S. Pardo et al.). PROPOR 2010, LNAI 6001, 30–39.
• TDK (2011). Türkçe sözlük (11. Basım). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yunus Emre Enstitüsü (YEE). (2019). Yedi İklim Türkçe B1. Ankara.