Firdevsî’ye ait Süleymân-nâme’nin 36. cildinin ses ve yazım özellikleri

Yıl 2022, Sayı: 31, 484 - 501, 21.12.2022

Okan Celal Güngör Beytullah Bekar

Öz

XV. yüzyılın sonu ile XVI. asrın başlarında Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim dönemlerinde yaşamış olan Firdevsî hakkındaki ilk bilgiler tezkirelerden elde edilmektedir. Yazarın doğum, ölüm tarihleri, doğum yeri ve asıl adının ne olduğuyla ilgili kesin bilgiler bulunmamaktadır. Firdevsî’nin manzum ve mensur pek çok eseri vardır. Bu eserler içerisinde en önemlisi yazarın ömrünün elli altmış yılını verdiği Süleymân-nâme-yi Kebîr’dir. Bu eserin yazılış tarihi gibi cilt sayısı da net olarak bilinememektedir. Tarafımızdan Süleymân-nâme-yi Kebîr’in 36. cildi yayına hazırlanmaktadır. Bu cildin biri Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi diğeri İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi olmak üzere iki nüshası vardır. Çalışmaya, Topkapı Sarayında bulunan nüsha esas alınmıştır. Bu nüsha, eserin 31, 32, 33, 34, 35, 36. ciltlerini ihtiva etmektedir. Değerlendirmeye konu olan 36. cilt, 133 varaktan oluşmakta olup 314a-380b aralığını kapsar. Eser, harekeli nesihle yazılmış olup 314b (13 satır) ve 380b (20 satır) hariç diğer varaklarda 21 satır bulunmaktadır. Bu makalede, Eski Anadolu Türkçesi dil özelliklerini gösteren Süleymân-nâme-yi Kebîr’in ses ve yazım özellikleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Firdevsî, Süleymân-nâme-yi Kebîr, ses ve yazım özellikleri., Eski Anadolu Türkçesi, Firdevsî, Süleymân-nâme-yi Kebîr, ses ve yazım özellikleri.

The phonetics and spelling features of the 36th volume of Süleyman-name by Firdevsî

Öz

The first information about Firdevsi, who lived during the reigns of Fatih Sultan Mehmed and II. Bayezid and Yavuz Sultan Selim at the end of the 15th century and the beginning of the 16th century, is obtained from the biographies.There is no definite information about the author's birth, death dates, place of birth and what his real name is. Firdevsi has many works in verse and prose. The most important among these works is Süleymân-nâme-yi Kebîr, to which the author gave fifty and sixty years of his life. Like the date of writing of this work, the number of volumes is not known exactly.The 36th volume of Süleymân-nâme-yi Kebir is being prepared for publication by us.There are two copies of this volume, one in the Topkapı Palace Museum Library and the other in the Istanbul University Library. This study is based on the copy found in Topkapı Palace. This copy contains volumes 31, 32, 33, 34, 35, 36 of the work. The 36th volume, which is the subject of the evaluation, consists of 133 pages and includes 314a-380b leafs of the work. This work was written in the vowel point naskh and except for 314b (13 lines) and 380b (20 lines), the other leaf have 21 lines. In this article, the phonetics and spelling features of Süleymân-nâme-yi Kebîr, which shows the language features of Old Anatolian Turkish, are discussed.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Firdevsî, Süleymân-nâme-yi Kebîr, ses ve yazım özellikleri.

Kaynakça

• Akay, A. (1990). Firdevsî, Süleyman-nâme (44. Cilt) [Yayımlanmamış Doktora Tezi].İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. İstanbul.
• Arat, R. R. (1987). Türkçe Metinlerde e/i Meselesine Dair. Makaleler C. I, Ankara: Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Bekar, B. ve Güngör, O. C. (2021). Kitāb-ı Eklesiyāstikūs Osmanlı Türkçesiyle Yazılmış Bir Apokrif Kitap (Giriş-İnceleme-Metin- Dizin-Tıpkıbasım). Ankara: Sonçağ Yayınları.
• Biçer, B. (2005). Firdevsî-i Rûmî ve Tarihçiliği, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Erdem, M. D. (2005). Kitāb-ı Kıssa-nāme-i Süleymān Aleyhi’s-Selam Üzerine Söz Dizimi Çalışması, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Eren, H. (2018). Firdevsî-i Rûmî Süleymân-Nâme-i Kebîr (34-35. Ciltler) İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Jafarova, İ. (2010). Firdevsî-i Rȗmî’nin Süleymân-nâme-i Kebîr’i (63. Cilt) İnceleme-Metin-Dizin, [Yayımlanmamış Doktora Tezi].Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. İstanbul.
• Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi. 2. baskı, Ankara: Akçağ Yayınları
• Özkan, M. (2001). Türkçenin Ses ve Yazım Özellikleri. İstanbul: Filiz Kitapevi
• Özkan, N. (2014). Azîz Mahmûd Hüdâyî Tarîkatnâme (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Vural, H. ve Böler T. (2012). Ses ve Şekil Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Yılmaz Ceylan, Emine (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları, s.151-165.