Çeviribilim kuram ve uygulamaları ışığında uzmanlık alanı çevirileri için ders planlamak: Gümrük ve lojistik metinleri çevirisi örneği

Yıl 2023, Sayı: Ö12, 668 - 679, 23.07.2023

Dolunay Kumlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1330572

Öz

Akademik çeviri eğitimi veren kurumlarda verilen lisans programlarının müfredatlarında yer alan özel alan ya da uzmanlık alanı metinleri kapsamında yer alan çeviri konularından biri de gümrük ve lojistik konusudur. Mezuniyet sonrası çevirmenlik mesleğini yerine getirmek üzere yetiştirilen çevirmen adaylarının öğretim programları ve derslerinin içerikleri oluşturulurken özellikle çeviri piyasalarında çok karşılaşabilecekleri özel alan metinleri ile ilgili konular ön plana alınmaktadır. Tıpkı tıp, hukuk, mühendislik, vb. özel alanlar gibi gümrük ve lojistik çevirileri konusu da iş ortamında sıklıkla karşılaşabilecekleri bir özel alan konusudur. Bu nedenle, bu konunun çeviri alanındaki öğretim programlarının ders içeriklerinde yer alması önemlidir. Bu konunun yer alacağı dersin içeriğini oluştururken, konu kapsamına giren terminoloji bilgisi, konu içerikli metin çevirileri, ilgili mevzuattan örnek alıntılar ve belge örneklerinin çevirisi gibi bazı önemli ve hatta olmazsa olmaz denilebilecek hususlar bulunmaktadır. Bunların öğretim programındaki dersin içeriğine nasıl ve ne şekilde dâhil edilmesi gerektiği iyi planlanmalıdır. Bu çalışmada, böyle bir dersin içeriğinin planlanması için kuramsal bir çerçeve çizilecek ve bu temelde uygulamaya dönük hangi içerik unsurlarının bulunması gerektiğinin altı çizilerek örneklerle somutlaştırılacaktır. Çeviribilim literatüründe farklı uzmanlık alanlarına ait metinlerin çevirisi ile ilgili çalışmalar ve araştırmalar mevcuttur. Fakat gümrük ve lojistik metinlerinin çevirisi ile ilgili sınırlı sayıda çalışma bulunduğundan, bu çalışmanın literatüre katkı sağlaması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gümrük çevirileri, lojistik çevirileri, özel alan metinleri, uzmanlık alanı metinleri, çeviri eğitimi

Kaynakça

• Akalın, R. (2018). Çeviri Kuramından Çeviri Eğitimine. Akademik Çeviri Eğitiminin İlkelerini Belirleme. Ankara: Nobel.
• Akbulut, A.N. (1997). “Çeviri Eğitiminin Özgül Yapısına Uygunluk Açısından Ders Yöntemleri”, Forum: Türkiye’de Çeviri Egitimi: Nereden Nereye-1, Derl.: Turgay Kurultay ve İlknur Birkandan İstanbul, Sel Yayıncılık.
• Bengi-Öner, I. (2001). “Üniversite Düzeyinde Çeviri Eğitimi Üzerine Gözlemler”, Çeviri Kuramlarını Düşünürken, Sel Yayıncılık, İstanbul, s.62.
• Cabré, M. T. (1999) “Terminology: Theory, Methods and Applications”, In: Helmi Sonneveld, Sue Ellen Wright (eds.), Terminology and Lexicography Research and Practice (1st ed. 1992 Barcelona, Emuries). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Fıola, M. A. (2013). “Should The Market Dictate the Content of Specialized Translation Curricula?”, Connexions International Professional Communication Journal, 1(1), pp. 59–63 ISSN 2325‐6044.
• Gouadec, D. (2007). Translation as a Profession, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Pub‐ lishing Company. Hönig, H. G. 1995. Konstruktives Übersetzen, Tübingen: Stauffenburg Verlag.
• Kelly, D. (2005). A Handbook for Translator Trainers, Manchester, UK: St. Jerome Publishing.
• Kocourek, R. (1972). “A Semantic Study of Terminology and its Application in Teaching the Tech‐ nical Language”, In Fried Vilem (Ed.), The Prague School of Linguistics and Language Teaching, London: OUP.
• Kumlu, D. (2018). Özel Alan Çevirisi Akademik Uygulamalarında Teknoloji ve Sosyal Medya, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Maier, C., M. & Kenney, F. (1993). “Toward an Expanded Pedagogy of Specialized Translation”, Scientific and Technical Translation, Sue Ellen Wright and Leland D. Wright (Ed.) Volume VI, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Publishing Company.
• Pym, A. (2003). “Redefining Translation Competence in an Electronic Age. In Defence of a Minimalist Approach” Meta: Translators’ Journal, 48(4), 481-497.
• Vermeer, H. (2008). Çeviride Skopos Kuramı (A.H.Konar, Çev.). İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde Araştırma: Disiplinlerarasılıktan Disiplinlerötesiliğe, İstanbul, Multilingual.