Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Aktif Vatandaşlık Öz Yeterliliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Ege Bölgesi Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 799 - 818, 28.12.2020

Şevket Süvari , Zafer Tangülü

https://doi.org/10.37217/tebd.811544

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının aktif vatandaşlık öz yeterliliklerinin ne düzeyde olduğunu tespit etmektir. Bu doğrultuda cinsiyet, öğrenim görmekte olduğu üniversite, sivil toplum kuruluşlarına üyelik durumu ve siyasi gündemi takip etme durumu değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinin bir çeşidi olan anlık tarama modeli ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılı Ege bölgesindeki devlet üniversitelerinde Sosyal Bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmaya Ege bölgesinde yer alan 9 devlet üniversitesinde öğrenim gören 749 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı katılım sağlamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak aktif yurttaşlık öz yeterlilik ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada genel itibariyle Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının aktif vatandaşlık öz yeterlilikleri yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre adayların cinsiyet, sivil toplum kuruluşlarına üyelik durumu, siyasi gündemi takip etme durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği; öğrenim görmekte olduğu üniversite değişkenine göre ise anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aktif vatandaşlık, Öz yeterlilik, Sosyal bilgiler eğitimi, Öğretmen yetiştirme

Examination of Social Studies Teacher Candidates Active Citizenship Self-Efficacy in Terms of Various Variables (Ege Region Example)

Öz

In this research, it is aimed to determine the level of active citizenship self-efficacy of Social Studies teacher candidates and to examine them according to the variables of gender, the university they are studying, their membership to non-governmental organizations, and their status of following the political agenda. The research was carried out with the instant scanning model, which is a type of quantitative research methods. The universe of the study is the teacher candidates studying in the Social Studies teaching program at state universities in the Ege region in the 2019-2020 academic year. 749 Social Studies teacher candidates studying at nine state universities in the Ege region participated in the study. Active citizenship self-efficacy scale and personal information form were used as data collection tools in the research. In the study, active citizenship and self-efficacy of the Social Studies teacher candidates were analyzed by means of the data acquired from the variables of gender, membership in non-governmental organizations, and following the agenda.

Anahtar Kelimeler

Active citizenship, Self-efficacy, Social studies education, Teacher training

Kaynakça

• Altan Arslan, Ş. (2014). Aktif vatandaş hedefinde üniversite- kamu iş birliği: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) il müdürlükleri örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(3), 47-77.
• Arslan, H., Dil, K. Çetin, E. ve Yazıcı, S. (2017). Aktif yurttaşlık öz- yeterlilik ölçeği: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması, International Journal of Human Sciences. 14(3). 2798-2809.
• Audigier, F. (2000). Basic concepts and core competencies for education for democratic citizenship. Strasbourg: Council of Europe.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi
• Dauenhauer, P. B. (2001). Kırılgan bir dünyada yurttaşlık, (Özdil, A. Kaynak, F. Çev.), Adana: Çukurova Basımevi.
• Dursun, D. (2012). Siyaset ve birey: Siyasal katılma. Dursun, D. Altunoğlu, M. (Ed.), Siyaset Bilimi içinde (90-119). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Euopean Commission's volonteurope (2018). Active citizens for the common good: The active citizenship footprint. London: Euopean Commission's Erişim Adresi: https ://www .ehrenamtskongress. de/ fileadmin/ user_upload/ x_Ehrenamtskongress/ 2018/ Dokumentation/F_01_ACTIVE_CITIZENSHIP_FOOTPRINT_report.pdf Erişim Tarihi: 4 Kasım 2020
• Council of Europe. (2004). All-European Study on Education for Democratic Citizenship Policies. Council of Europe. Erişim Adresi: http:/// www.edchreturkey-eu.coe.int/ Source/ Resources/ Pack/ AllEuropeanStudyEDCPolicies_ En.pdf Erişim Tarihi: 4 Kasım 2020
• Ersoy, F. A. (2016). Sosyal bilgiler dersi ve vatandaşlık eğitimi. Turan, R. ve Yıldırım, T. (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (143-163). Ankara: Anı Yayıncılık
• Fidan Mızrak, N. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin aktif vatandaşlık niteliklerine ilişkin düşüncelerinin analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
• Geçgel, G. (2019) Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Aktif Yurttaşlık Öz Yeterlikleri ve Milli Değerlerin Öğretimine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Niğde
• Gökdemir, A. ve Polat, B. (2019). 1924 ile 2005 yılları arasındaki sosyal bilgiler öğretim programlarında yer alan hukuk konularının incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (5)20, 344-360
• Güven, S. (2011). Sosyal bilgilerde demokrasi, insan hakları ve vatandaşlık eğitimi modeller. Turan, R. Sünbül, M. Akdağ, H. (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-II içinde (36-56). Ankara: Pegem Akademi
• Güven, S. (2018). Sosyal bilgilerde demokrasi, insan hakları ve vatandaşlık eğitimi. Çalışkan, H. ve Kılcan, B. (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi, içinde (97-98) İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Kara, C. Topkaya, Y. ve Şimşek, U. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 4(3), 147-159.
• Kartal, Y. O. (2013). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlık bağlamında toplum yaşamına katılma düzeyleri arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Çanakkale.
• Kaya, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık algıları ile politik ilgi ve katılımları arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Hair, J., Hult, M., Ringle, C., ve Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM), Sage Publications.
• Hoskins, B., Hombres, B., ve Campbell, J. (2008). Does formal education have an impact on active citizenship behaviour?. European Educational Research Journal, 7(3), 386-402.
• Hoskins, B. L., ve Mascherini, M. (2009). Measuring active citizenship through the development of a composite indicator. Social Indicators Research, 90(3), 459-488.
• Namlı Altıntaş, İ. ve Kozaner, Ç. (2016). Sınıf öğretmenliği ve sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının aktif vatandaşlık değerleri açısından karşılaştırılması, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (4)34, 505-518.
• Putnam, R. (2004). Değişken Demokrasiler: Çağdaş toplumda sosyal sermayenin evrimi. ABD Oxford University Press.
• Sağırlı, M. (2005). Bir konu alanı olarak vatandaşlık bilgisi, Temiz Töre, E. (Ed.), Vatandaşlık bilgisi (9-27). İstanbul: Lisan Yayıncılık.
• Özcan, H. (1985). Ansiklopedik hukuk sözlüğü, Ankara: Seçkin Kitapevi.
• Töre, N. (2017). Değişen dünyada vatandaşlık. Journal of Judgments by the Court of Jurisdictional Disputes/Uyusmazlik Mahkemesi Dergisi, 0 (10). 533-595
• Tutkun, T. (2013). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyi ile aktif vatandaşlık bileşenlerinden temsili demokrasiye, protesto ve sosyal değişime katılım düzeyi arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Çanakkale
• TYÇ, (2015). Türkiye yeterlilikler çerçevesi. Erişim adresi: htps://www.myk.gov.tr /images/articles/editor/130116/TYC_teblig_2.pdf Erişim tarihi: 27 Kasım 2019
• Ünsal, A. (Ed.). (1998). Yurttaşlık zor zanaat. Ünsal, A. (Ed.), 75 yılda tebaadan yurttaş'a doğru, içinde (s. 1-36) İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Yazgan, D. A. (2013). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlığa ilişkin demokratik değer düzeyleri arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Çanakkale.
• Yiğit, E. Ö. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Gözünden Vatandaşlık ve Türk Vatandaşlığı. İlköğretim Online, 16(2), 406-427.
• YÖK (2007). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesiogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf Erişim Tarihi: 9 Şubat 2020