Sınıf Öğretmeni Adaylarının Uygulama Deneyimlerinin Mesleki Sosyalizasyon Süreci Olarak İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 550 - 577, 19.06.2017

Turgay Öntaş , Taner Atmaca , Bengisu Kaya

https://doi.org/10.24315/trkefd.308322

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının okul
deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersleri kapsamında gittikleri okullarda
yaşadıkları meslek öncesi deneyimde ön plana çıkan noktaları belirlemektir.
Araştırmada öğretmenlik uygulaması kapsamında uygulama okullarına giden
öğretmen adayları ile öğretmen adaylarına rehberlik eden uygulama
öğretmenlerinin, mesleki sosyalizasyon sürecindeki deneyimlerini yansıtabilmek
amacıyla nitel araştırma desenlerinden olgu bilim kullanılmıştır. Verilerin
toplanması sürecinde, nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan veri toplama
tekniklerinden görüşme kullanılmıştır.

Öğretmen adaylarının mesleki davranışlarını kazanıp ilk
meslekî yeterlikleri geliştirdikleri dönem olan öğretmenlik uygulaması
sürecinde öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine hazırlanması
beklenmektedir. Öğretmen adaylarının uygulama sırasındaki uygulama
öğretmenleriyle olan birliktelikleri ve geçirdikleri süre kimi zaman istenilen
şekilde olumlu geçmemekte ve öğretmen adayları meslekleri ile ilgili rehber
öğretmenlerden kaynaklı olumsuz mesleki deneyim yaşayabilmektedirler.

Öğretmen adaylarının mesleğe başlamadan önce yaşadıkları
olumsuz mesleki deneyimlerin mesleğe olan bakış ve yaklaşımı da olumsuz
etkilediği düşünülmektedir. Bu olumsuz deneyimlerin çoğalması mesleği yapmaya
yönelik duyulan heyecanı da olumsuz etkileyebilmektedir. Öğretmenlik
basamağının henüz başında olan öğretmen adaylarının bu olumsuz yaşantılarının
en aza indirilmesi, öğretmenlik mesleğine ilişkin düşüncelerini olumlu yönde
etkileyeceği ileri sürülebilir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Sosyalizasyon, Okul Deneyimi, Öğretmenlik Uygulaması

Kaynakça

• Arabacı, İ. B. (2008). Ortaöğretim sosyal alanlar tezsiz yüksek lisans I. dönem öğrencilerinin okul deneyimi uygulamalarına ilişkin tutumları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 7(1), 129-134.
• Azar, A. (2003). Fizik öğretmenlerinin meslekî gelişim sürecinde özel konular. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cansaran, A., İdil, Ö., & Kalkan, M. (2006). Fen bilgisi eğitimi anabilim dallarındaki “Okul Deneyimi” uygulamalarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 83-99.
• Cohen, H. A. (1981). The nurse's quest for a professional identity. Menlo Park, Calif: Addison-Wesley.
• Cornelissen, J., & van Wyk, A. (2007). Professional socialisation: An influence on professional development and role definition. Unisa Press, 21(7), 826-841.
• Coulon, S. C. (2000). The impact of cooperating teachers’ task statements on student teachers’ pedagogical behaviors. College Student Journal, 34 (2). 284-297.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and resaerch design: Choosing among five approaches (Third edition). New York: SAGE.
• Çetin, F., & Bulut, H. (2002). Okul deneyimi I, II ve öğretmenlik uygulaması derslerinin uygulama öğretmenleri ve öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 69-75.
• Duran, E., Sezgin, F., & Çoban, O. (2011). Aday sınıf öğretmenlerinin uyum ve sosyalleşme sürecinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 465-478.
• Ekiz, D., & Yiğit, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmen eğitimindeki modeller hakkında görüşlerinin program ve cinsiyet değişkeni açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 543-557.
• Eraut, M. (2004a). Informal learning in the workplace. Studies in Continuing Education, 26 (2), 247-273.
• Eraut, M. (2004b). Transfer of knowledge between education and workplace settings. In H. Rainbird, A. Fuller & A. Munro (Eds.), Workplace learning in context (p. 201-221). London: Routledge.
• Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisi, Ankara: Ocak Yayınları. Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökçe, E., & Demirhan, C. (2005). Öğretmen adaylarının ve ilköğretim okullarında görev yapan uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması etkinliklerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 43-71.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.
• Harichandan, D., & Pandya, S. R. (2012). Teacher education and ICT. New Delhi, India: APH.
• Jurasite-Harbisom, E., & Rex, L. A. (2013). Teachers as informal learners: workplace professional learning in the United States and Lithuania. Pedagigies: An International Journal,8 (1), 1-23.
• Kale, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinde karşılaştıkları sorunlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 255-280.
• Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kiraz, E. (2002). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi mesleki gelişiminde uygulama öğretmenlerinin işlevi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 183-196.
• Küçükyılmaz, E. A. (2010, Mayıs ). Sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında öğretmen adaylarından beklentileri. 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Fırat Üniversitesi. Elazığ.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Yayınları.
• Ritche, J., & Lewis, J. (2003). Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers. London: Sage.
• Schempp, P. G., & Graber, K. C. (1992). Teacher socialization from a dialectical perspective: Pretraining through induction. Journal of Teaching in Physical Education 11, 329-348.
• Sılay, İ., & Gök, T. (2004). Öğretmen adaylarının uygulama okullarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunları gidermek amacıyla hazırlanan öneriler üzerine bir çalışma. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Straka, G. A. (2004). Informal learning: genealogy, concepts, antagonisms and questions. ITB Forschungsberichte, 15, 1–17. www.itb.unibremen.de/downloads/Publikationen/Forschungsberichte/fb_15_04.pdf
• Şahin, E. (2003). Okulöncesi eğitimi öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adayları ile uygulama okullarındaki öğretmenlerin mesleki uygulamalara ilişkin bakış açıları. Eğitim Araştırmaları, 4(13), 98-110.
• Talvitie, U., L., Peltokollia, ve Mannisto, P. (2000). Student teachers’ views about their relationships with university supervisors, cooperating teachers and peer student teachers. Scandinavian Journal of Educational Research. 44(1), 79-88.
• Yeşilyurt, E. (2010). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli ve ihtiyaca cevap verici modeller ışığında değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Yıldız, H. (2006). YÖK/Dünya Bankası milli eğitimi geliştirme projesi kapsamında yer alan okul deneyimi etkinliklerinin değerlendirilmesi (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.