AN INVESTIGATION OF THE LEVEL OF UNDERSTANDING OF CONCEPTS IN SECONDARY EDUCATION OPTIONAL BASIC RELIGIOUS KNOWLEDGE CURRICULUM IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES

Yıl 2019, Sayı: 7, 11 - 36, 27.06.2019

İbrahim Geyik Mahmut Zengin

Öz

In this research, it is aimed to examine the concept success levels of
the students who are studying in secondary education in Bingol city center and
choose the Basic Religious Knowledge course in terms of various variables.
While the population of the research is composed of students who choose the
Basic Religious Knowledge course at the secondary education level in the
central district of Bingol the sample of research is composed of 391 students
who selected this course in Anatolian high schools by means of homogenous
sampling. To collect the research data were used to the personal information
survey and “Concept Achievement Test”. Average difficulty index of concept
achievement test is 0,52, the distinctiveness index is 0,42. When the
Cronbach’s Alpha coefficient of the test was 0,701 that indicating the test was
reliable. The obtained data were analyzed with TAP 18.9 and SPSS 22.00 program.
T-test and variance analysis were used to test the research problems.
Bonferroni test was used for multiple comparisons. The meaningfulness level was
0,05 used to for statistical processing. According to the findings of the
study, significant differences were found between the scores of the students’
concept achievement test and gender, the number of books they read per month,
the opinion of the students about the religious culture and ethical knowledge
teacher, the attitude of the religious culture and ethical knowledge teacher
towards the students and the attitude of the students towards religious
courses.

Anahtar Kelimeler

Concept, Learning concept, Teaching concept, Religious education, Basic religious knowledge

ORTAÖĞRETİM SEÇMELİ TEMEL DİNİ BİLGİLER ÖĞRETIM PROGRAMINDA YER ALAN KAVRAMLARIN ANLAŞILMA DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu
araştırmada Bingöl ili merkez ilçesinde ortaöğretim okullarında öğrenim
görmekte olan ve Temel Dini Bilgiler (TDB) dersini seçen öğrencilerin kavram
başarı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır.
Araştırmanın evrenini Bingöl ili merkez ilçesinde ortaöğretim düzeyinde Temel
Dini Bilgiler dersini seçen öğrenciler oluştururken, örneklemini benzeşik
örnekleme yoluyla Anadolu liselerinde söz konusu dersi seçen 391 öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak için kişisel bilgi anketi ile
“Kavram Başarı Testi” kullanılmıştır. Kavram başarı testinin ortalama güçlük
indeksi 0,52, ayırt edicilik indeksi 0,42’dir. Testin Cronbach’s Alpha
katsayısının 0,701 olması testin güvenilir olduğuna işaret etmektedir. Elde
edilen veriler TAP 18.9 ve SPSS 22.00 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma
problemlerinin test edilmesinde t-testi ve varyans analizi kullanılmıştır.
Çoklu karşılaştırmalarda ise Bonferroni testinden faydalanılmıştır. İstatiksel
işlemelerde 0,05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırma bulgularına göre
öğrencilerin kavram başarı testinden aldıkları puanlar ile cinsiyet, ayda
okuduğu kitap sayısı, öğrencinin DKAB öğretmeni ile ilgili düşüncesi, DKAB
öğretmenin öğrencilere yönelik tutumu, öğrencinin din derslerine yönelik tutumu
arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kavram, Kavram öğrenme, Kavram öğretimi, Din öğretimi, Temel dini bilgiler

Kaynakça

• Acuner, H. Y. (2016). Öğrencilere göre seçmeli Kur’an-I Kerim dersi: Artvin ili örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 850-871.
• AİHM. Hasan ve Eylem Zengin/Türkiye Davası Kararı. No. Başvuru No: 1448/04 (Strasbourg 2007).
• Akyürek, S. (2004). Din öğretiminde kavram öğretimi: (Doğruluk Kavramı Örneği). ; İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
• Alpan Bangir, G. (2004). Ders Kitaplarındaki Grafik Tasarımının Öğrenci Başarısına Ve Derse İlişkin Tutumlarına Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alpaydın, Y. (2018). Geleceğin Türkiyesinde eğitim. İstanbul: İlke Yayınları.
• Altaş, N. (2004). Gençlik döneminde din olgusu ve liselerde din öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Arıcı, İ. (2007a). İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersinde Öğrenci Başarısını Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arıcı, İ. (2007b). Öğrencilerin ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenine yönelik tutumları. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(2), 169-189.
• Arıcı, İ. (2008). Öğrencilerin cinsiyetlerinin ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersindeki başarı düzeylerine etkisi. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(1), 143-159.
• Ayas, M. (2000). İlköğretimde İDKAB dersinin Başarısını Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Ayaydın, N. (2012). Din Öğretiminde Soyut Kavramların Öğretilmesiyle İlgili Problemlerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bahçekapılı, M. (2012). Türkiye’de din eğitiminin dönüşümü (1997-2012). İstanbul: İlke Yayınları.
• Bahçekapılı, M. (2013). Yeni eğitim sisteminde seçmeli din dersleri (İmkânlar, Fırsatlar, Aktörler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri). İstanbul: İlke Yayınları.
• Berber, Ş. (1990). Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Ve Ana-Baba Tutumlarının Okul Başarısına Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Berkant, H. G. ve Tüzer, A. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve sayısal ders başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 171-190.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Aygün, Ö. E., Kılıç Çakmak, E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Cebeci, S. (2015). Din eğitimi bilimi ve Türkiye’de din eğitimi (3. bs.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü (3.bs.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Ci̇l, E., İnci, N. ve Zorlu, Y. (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin “Yer kabuğu nelerden oluşur?” ünitesindeki kavramlarının anlaşılma düzeyleri ile kavram yanılgılarının belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Education Sciences, 4(4), 1160-1170. doi:10.12739/10.12739
• Cüceloğlu, D. (2017). İnsan ve davranışı (35. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakmak, F. (2017). Din öğretiminde kavram öğretimi “iman” kavram üzerine bir deneme. İlahiyat Araştırmaları Dergisi, (7), 49-89.
• Çapar, K. (2001). Din Öğretiminde Duyuşsal Giriş Özelliklerinin Başarıya Etkisi (İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıflar Üzerinde Bir Alan Araştırması). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çarkoğlu, A. ve Toprak, B. (2006). Değişen Türkiye’de din, toplum ve siyaset. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Ensar Vakfı. (2012). 4+4+4 Eğitim sistemi yeni anayasada dini kurumlar ve din öğretimi isteğe bağlı din eğitimi. İstanbul.
• Erden, M. (2018). Sınıf yönetimi (2. bs.). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• ERG, Eğitim reformu girişimi (2011). Türkiye’de Din ve Eğitim. İstanbul.
• Fidan, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Gündoğdu, Y. B. (2017). Seçmeli din dersleri neden tercih edilmiyor? (Ordu ili örneği). Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi., 16(32), 557-582.
• Karacık, Ş. (1998). Lise Öğrencilerinin Genel Yetenek Düzeyleri ile Akademik Başarı Düzeyleri Arasındaki İlişki (Kastamonu İlinde Bir Araştırma). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karakılıç, S. (2018). Kitap Okumanın Öğrencilerin Matematik Başarısı ve Problem Çözme Becerisi Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler (23.Bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, M. (2001). İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine karşı tutumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(12-13), 43-78. doi:10.17120/omuifd.50317
• Kaymakcan, R., Aşlamacı, İ., Yılmaz, M. ve Telli, A. (2013). Seçmeli din eğitimi dersleri inceleme ve değerlendirme raporu. İstanbul: Çınar Basım Yayın.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
• Kızılabdullah, Y. (2016). Din öğretiminde kavram öğretimi. Ortaokul 5-8 Düşünen Sınıfl arda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi içinde (1. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kilmen, S. (2014). Madde analizi, madde seçimi ve yorumlanması. R. N. Demirtaşlı (Ed.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Edit. R. Nükhet Demirtaşlı) içinde (3. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi Yayıncılık.
• Kuzgun, Y. (2006). Zeka ve yetenekler. Eğitimde Bireysel Farklılıklar içinde (2. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• MEB. (1990). Tebliğler Dergisi, 53(2317), Karar Tarih ve Sayısı: 09.07.1990/1.
• MEB. (2010a). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları.
• MEB. (2010b). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları.
• Meydan, H. (2013). Din, ahlak ve değerler alanı seçmeli derslerinin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (40), 219-250.
• Meydan, H. (2015). Din, ahlak ve değerler alanı seçmeli derslerinde karşılaşılan problemler (Öğretmen görüşlerine dayalı nitel bir araştırma). Turkish Studies Dergisi, 10(3), 673-694.
• Okumuş, E. (2014). Din ve sosyalleşme. Turkish Studies Dergisi, 9 (11), 429-454.
• Oruç, M. (1993). İlköğretim Okulu II. Kademe Öğrencilerinin Fen Tutumları İle Fen Başarıları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öcal, M. (1998). Cumhuriyet döneminde Türkiye’de din eğitimi ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(7), 241-268.
• Özgüven, İ. E. (1974). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen zihinsel olmayan faktörler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi
• Taştekin, O. (1998). Kıyamet ve Ahiretle İlgili Kavramların Öğretimi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Taylan, N. (2016). Ana hatlarıyla mantık (5. bs.). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Tezcan, M. (1984). Okulda başarısızlık ve önlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(3), 385-388.
• Tosun, C. (2015). Din eğitimi bilimine giriş (8. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• TDK, Türk Dil Kurumu (1998), Türkçe sözlük. (9. bs., C. 1-2). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ulular, G. F. (1997). Ortaokul Öğrencilerinin Okul Başarılarını Etkileyen Zihinsel Olmayan Etmenler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ülgen, G. (2004). Kavram geliştirme (4. Baskı.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yazıbaşı, M. A. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin gözünden seçmeli din dersleri: Kırıkkale örneği. Dini Araştırmalar Dergisi, 21(53), 149-168.
• Zengin, M. (2013). Öğrencilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(2 5), 271-301.