Tarihsel empati ölçeği-yetişkin formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 28 - 46, 28.05.2023

Hüseyin Çalışkan , Yusuf Yıldırım , Alperen Çalışkan

https://doi.org/10.17497/tuhed.1260330

Öz

Bu araştırmanın amacı, bireyi bir bütün olarak kabul ederek yetişkinlerin biliş, duyuş ve davranış boyutlarını kapsayan tarihsel empati eğilimlerini belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Dört farklı çalışma grubu kullanılan bu ölçek geliştirme çalışmasında, her bir grup, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışma grubu ise Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan toplam 1132 yetişkin bireyden oluşmuştur. Çalışma grubu açımlayıcı faktör analizleri (AFA) için 322, doğrulayıcı faktör analizi için (DFA) 381, ölçeğin ölçüt-bağıntılı geçerlik çalışmaları için 356 yetişkin bireyden oluşmaktadır. Ayrıca test-tekrar test güvenirlik için çalışma grubu ise Marmara bölgesindeki bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan 73 bireyden oluşmaktadır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %57.25’ini açıklayan “biliş”, “duyuş” ve “davranış” olmak üzere üç alt faktörden oluşan 16 maddelik bir ölçme aracı elde edilmiştir. Ölçeğin tamamı için hesaplanan iç tutarlılık güvenirlik katsayısının .88; birinci faktör için .85, ikinci faktör için .82 ve üçüncü faktör için ise .80 olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin test-tekrar test güvenirlik katsayısının .77, birinci faktör için .72, ikinci faktör için .73 ve üçüncü faktör için .70; alt ölçeklerin madde-toplam korelasyonlarının .48 ile .62 arasında değiştiği ve %27'lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki tüm farkların anlamlı olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak yetişkin bireylerin tarihsel empati eğilim düzeylerini tespit etmek için geliştirilen “Tarihsel Empati Ölçeği-Yetişkin Formu” ölçek geliştirme çalışmalarının psikometrik ölçütlerini iyi derecede karşıladığından geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptanmıştır. Empati kavramının kuramsal yapısıyla da uyumlu olduğu görülen ölçek; bilişsel, davranışsal ve duyuşsal olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Geliştirilen bu ölçek ile yetişkin bireylerin tarihsel empati eğilimlerini belirlemeye veya ilgili kavramlarla açıklamaya yönelik ilişkisel çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Empati, tarihsel empati, ölçek geliştirme, sosyal bilgiler öğretimi, tarih eğitimi

Historical empathy scale-adult form: A study on validity and reliability

Öz

The purpose of this study is to develop a valid and reliable measurement tool to identify the historical empathy tendencies of adults including cognition, affect, and behaviour dimensions by treating the individual as a whole. In this study, where four different study groups were used, each group was determined by the convenience sampling method, one of the purposive sampling methods. The study group consisted of 1132 adult individuals living in different parts of Turkey. The study group consisted of 322 adults for Exploratory Factor Analysis (EFA), 381 adults for Confirmatory Factor Analysis (CFA), and 356 adults for criterion-related validity studies of the scale. In addition, the study group for test-retest reliability consisted of 73 individuals studying at the faculty of education of a state university in the Marmara region. At the end of the Exploratory Factor Analysis, a 16-Item measurement tool consisting of three sub-factors, namely "cognition", "affect”, and "behaviour", explaining 57.25% of the total variance was obtained. The Internal Consistency Reliability Coefficient calculated for the whole scale was calculated as .88, .85 for the first factor, .82 for the second factor and .80 for the third factor. The Test-Retest Reliability Coefficient of the scale was found to be .77, .72 for the first factor, .73 for the second factor and .70 for the third factor. It was determined that the Item-total correlations of the subscales ranged between .48 and .62 and all the differences between the means of the upper and lower 27% groups were significant. In conclusion, it is concluded that the "Historical Empathy Scale-Adult Form" developed to identify the historical empathy tendency levels of adult individuals is a valid and reliable scale as it meets the psychometric criteria of scale development studies to a good extent. The scale, which is observed to be in line with the theoretical structure of the concept of empathy, consists of three dimensions: cognitive, behavioural, and affective. Using this developed scale, relational studies can be conducted in order to identify the historical empathy tendencies of adult individuals or to explain them with related concepts.

Anahtar Kelimeler

empathy, historical empathy, scale development, social studies teaching, history education

Kaynakça

• Altıkulaç, A., & Gökkaya, A. K. (2014). Tarih öğretiminde hatıratların kullanımının tarihsel empati becerisine etkisi. Electronic Turkish Studies, 9(1), s.21-35.
• Barton, K. C. & Levstık L. S. (2004). Teaching history for the common good. Lawrence Erlbaum Associates. Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş AMOS uygulamaları. Ezgi Kitapevi.
• Birgin, O. (2016). Bloom taksonomisi. Erhan Bingöllü, Selahattin Arslan ve İsmail Özgür Zembat (Ed.) Matematik Eğitiminde Teoriler (ss. 839-860). Ankara: Pegem Akademi.
• Brant, D., & Clark, P. (2006). Historical empathy and Canada: “A people’s history”. Canadian Journal of Education, 29(4), s.1039-1063.
• Brooks, S. (2011). Historical empathy as perspective recognition and care in one secondary social studies classroom. Theory & Research in Social Education, 39, s.166–202. http:/doi.org/ doi:10.1080/00933104.2011.10473452
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, s.470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), s.133-151.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde tarihsel empatinin kullanılmasına yönelik örnek bir uygulama: Sefer günlükleri. International Conference on Education 2008 (I.C.E.S 08), 23-25 June, Eastern Mediterranean University, Famagusta/North Cyprus.
• Çalışkan, H., & Demir, B. (2019). Ergenlerde tarihsel empati ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish History Education Journal, 8(1), s.129-149.
• De Leur, T., van Boxtel, C., & Wilschut, A. (2020). ‘When I’m drawing, I see pictures in my head’: Secondary school students constructing an image of the past by means of a drawing task and writing task. European Journal of Psychology of Education, 35(1), s.155–175. https://doi.org/10.1007/ s10212-019-00419-7
• Dinç, E., & Üztemur, S. (2018). Tarihsel bakış açısı edinme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve tarih ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tarihsel bakış açısı edinme becerilerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), s.478-518.
• Dökmen, Ü. (1997). İletişim çatışmaları ve empati. Sistem.
• Emel, O. B., & Berberoğlu, B. (2015). Çanakkale savaşları ve Anzak günü kapsamında Türkiye ve Yeni Zelanda eğitim programlarında ‘tarihsel empati ve küresel vatandaşlık’ kavramlarının karşılaştırması. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(18), s.657-666.
• Endacott, J. (2010). Reconsidering affective engagement in historical empathy. Theory and Research in Social Education, 38(1), s.6–49.
• Endacott, J., & Brooks, S. (2018). Historical empathy: Perspectives and responding to the past. In S. A. Metzger & L. McArthur Harris (Eds.), The Wiley international handbook of history teaching and learning (pp. 203–226). Wiley-Blackwell.
• Foster, S. (1999). Using historical empathy to excite students about the study of history: Can you empathize with Neville Chamberlain? The Social Studies, 90(1), s.18–24. https://doi.org/10.1080/ 00377999909602386
• Hanneke B., Geerte M. S., & Carla, B. (2020). Students’ and teachers’ beliefs about historical empathy in secondary history education, Theory & Research in Social Education, 48(4), s.529-551, http:/doi.org/ DOI: 10.1080/00933104.2020.1808131
• Hartmann, U., & Hasselhorn, M. (2008). Historical perspective taking: A standardized measure for an aspect of students’ historical thinking. Learning and Individual Differences, 18(2), s.264–270.
• Hartmann, U., & Hasselhorn, M. (2008). Historical perspective taking: a standardized measure for an aspect of students ’ historical thinking. Learning and Individual Differences, 18, s.264–270.
• Huijgen, T., Van Boxtel, C., Van de Grift, W., & Holthuis, P. (2014). Testing elementary and secondary school students’ ability to perform historical perspective taking: The constructing of valid and reliable measure instruments. European Journal of Psychology of Education, 29, s.653–672. http:/doi.org/ doi:10.1007/s10212-014-0219-4
• Jeong, J. (2004). Analysis of the factors and the roles of HRD in organizational learning styles as identified by key informants at selected corporations in the Republic of Korea (Unpublished Doctoral Thesis), Texas A&M University.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1996). LISREL 8 user’s reference guide. Scientific Software International.
• Karabağ, G. (2015). Kuramdan uygulamaya tarihsel empati. İçinde Yücel Kabapınar (Ed.), Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati (s.508-564). Ankara: Pegem Akademi.
• Karabağ, Ş. G. (2003). Öğretilebilir ve bilişsel bir beceri olarak tarihi empati (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge.
• Lee, P., & Ashby, R. (2001). Empathy, perspective taking, and rational understanding. In O. L. Davis, E. A. Yeager, & S. Foster (Eds.), Historical empathy and perspective taking in the social studies (pp. 21–50). Rowman and Littlefield.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay.
• Rushton, J. P., Chrisjohn, R. D., & Fekken, G. C. (1981). The altruistic personality and self report altruism scale. Personality and Individual Differences, 2, s.293- 302.
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), s.23-74.
• Seixas, P., & Peck, C. (2004). Teaching historical thinking. In A. Sears & I. Wright (Eds.), Challenges and prospects for Canadian social studies (pp. 109–117). Pacific Educational.
• Spreng, R. N., McKinnon, M. C., Mar, R. A., & Levine, B. (2009). The Toronto empathy questionnaire: scale development and initial validation of a factor-analytic solution to multiple empathy measures. Journal of Personality Assessment, 91(1), s.62-71.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ekinoks.
• Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Fourth Edition. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Tekes, B., & Hasta, D. (2015). Özgecilik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne Psikoloji Dergisi (NPD), 3(6), s.55-75. http:/doi.org/ 10.7816/nesne-03-06-03.
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği.
• Totan, T., Dogan, T., & Sapmaz, F. (2012). The Toronto empathy questionnaire: evaluation of psychometric properties among Turkish university students. Eurasian Journal of Educational Research, 46, s.179-198.
• Yeager, E. A., & Foster, S. J., (2001). The role of empathy in the development of historical Understanding. In O. L. Davis Jr., E. A. Yeager, & S. J. Foster (Eds.), Historical empathy and perspective taking in the social studies (pp. 13-20). Rowman & Littlefield.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, s.771-774.