Sınıf Öğretmeni Adaylarının Problem Çözmeye Yönelik İnançları ile Problem Kurma Özyeterlik İnançlarının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 31 - 53, 08.04.2018

Yasemin Deringöl

https://doi.org/10.16949/turkbilmat.336386

Öz

Bu araştırmada, sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel problem çözmeye
yönelik inançları ile problem kurma özyeterlik inançlarının belirlenmesi ve
farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, araştırmanın
örneklemini oluşturan; bir devlet üniversitesinin sınıf öğretmenliği bölümünde
öğrenim görmekte olan toplam 171 sınıf öğretmeni adayı ile uygulamalar
gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu uygulamalarda veri toplama aracı olarak;
“Kişisel Bilgi Formu”, “Matematiksel Problem Çözmeye Yönelik İnanç Ölçeği” ve
“Problem Kurma Özyeterlik İnanç Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel
çözümleri Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve
Pearson Çarpım Korelasyon Katsayısı tekniği kullanılarak yapılmıştır. Yapılan
incelemeler sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel problem çözmeye
yönelik inançlarının orta seviyede, problem kurma özyeterlik inançlarının ise
yüksek seviyede olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda, sınıf öğretmeni
adaylarının matematiksel problem çözmeye yönelik inançları ile problem kurma
özyeterlik inançları arasında orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki
tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları, öğretmeni adayları için üniversite
eğitiminde problem çözme inanç ve problem kurma özyeterlik inançlarını olumlu
yönde gelişmesini sağlayacak etkinliklere yer verilmesinin olumlu
etkileyebileceğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayı, matematik problemi çözme, problemi kurma, inanç, özyeterlik

An Analysis of Prospective Class Teachers’ Problem Solving Beliefs and Problem Posing Self-Efficacy Beliefs

Öz

The present study aims to identify and examine prospective
classroom teachers’ beliefs in solving mathematical problems and their
self-efficacy beliefs about posing mathematical problems through various different
variables. To this end, the study has been conducted with the participation of
171 prospective classroom teachers currently studying at a state university. The
following data collection tools have been used in the study: “Personal
Information Form”, “Belief Scale for Mathematical Problem Solving” and the
“Belief Scale for Problem Posing Self-Efficacy”. The data thus obtained has
been analyzed by using Independent Sample t Test, One-Way Analysis of Variance
(ANOVA) and Pearson Product Correlation Coefficient technique. As a result of
the study, it has been established that the prospective classroom teachers have
a moderate level of belief in solving mathematical problems while maintaining a
higher level of self-efficacy belief in posing mathematical problems. It has
also been established that there is a moderately positive and statistically
significant relationship between the prospective classroom teachers’ beliefs in
solving mathematical problems and their self-efficacy beliefs posing
mathematical problems. The results of this study suggest that the introduction
of curricular activities that may help prospective classroom teachers improve
their beliefs in solving problems and their self-efficacy beliefs in posing
problems during their university years may bring about positive outcomes.

Anahtar Kelimeler

Prospective classroom teachers, solving mathematics problems, problem posing, belief, self-efficacy

Kaynakça

• Akay, H. (2006). Problem kurma yaklaşımı ile yapılan matematik öğretiminin öğrencilerin akademik başarısı, problem çözme becerisi ve yaratıcılığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Altıntaş, Y. D. ve Tanrıseven, I. (2017). Sınıf öğretmenlerinin problem kurma öz-yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 33-42.
• Anderson, J., White, P. & Sullivan, P. (2005). Using a schematic model to represent influences on, and relationships between, teachers’ problem-solving beliefs and practices. Mathematics Education Research Journal, 17(2), 9-38.
• Aydın, Y. (1993). Matematik öğretmeni nasıl yetiştirilmeli? H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 9, 109 -114.
• Barlow, A. T. & Cates, J. M. (2006). The impact of problem posing on elementary teachers’ beliefs about mathematics and mathematics teaching. School Science and Mathematics, 106 (2), 64-73.
• Baş F., Özturan Sağırlı, M. ve Bekdemir M. (2016). Ortaokul matematik öğretmen adaylarının üst biliş farkındalıkları, problem çözmeye yönelik inançları. Journal of Theory and Practice in Education, 12, 464-482.
• Başpınar. K. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel inançları ve matematik öğretme kaygıları üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Baydar. C. ve Bulut. S. (2002). Öğretmenlerin matematiğin doğası ve öğretimi ile ilgili inançlarının matematik eğitimindeki önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 62-66.
• Bayazit, İ. ve Kırnap-Dönmez, S. M. (2017). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin orantısal akıl yürütme gerektiren durumlar bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, Vol.8 No.1, 130-160.
• Bekdemir, M. (2007). İlköğretim matematik öğretmen adaylarındaki matematik kaygısının nedenleri ve azaltılması için öneriler (Erzincan Eğitim Fakültesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı: 9-2, 131-144.
• Cankoy, O. ve Darbaz, S. (2010). Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 11-24.
• Cooney, T., Shealy, E. B. & Arvold, B. (1998). Conceptualizing belief structures of pre- service secondary mathematics teachers. Journal for Research in Mathematics Education, 3, 306-333.
• Çakmak, M. (2005). İlköğretimde etkili matematik öğretimi ve öğretmen rolleri. A. Altun ve S. Olkun (Ed.) Güncel Gelişmeler Işığında İlköğretim (38-57). Ankara: Pegem Yayınları
• Dede, Y. ve Yaman, S. (2005). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem kurma ve problem çözme becerilerinin belirlenmesi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), Issue 18, 41-56.
• Deringöl, Y. (2006). İlköğretimde matematik problemi çözmeyi öğretmede yeni yaklaşımlar. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Doğan, M. (2004). Aday öğretmelerin matematik hakkındaki düşünceleri: Türk ve İngiliz öğrencilerin karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (2).
• Frykholm, J. (2003). Teachers’ tolerance for discomfort: Implications for curricular reform in mathematics. Journal of Curriculum & Supervision, 19(2), 125-149.
• Göloğlu Demir. C. (2011). İlköğretim matematik öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve tutumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Gülten, D. Ç. ve Soytürk, İ. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözme inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 641-656.
• Güneş. S. (2012). Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmeye ilişkin inançlarını yordamada eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Hacıömeroğlu. G. (2011). Matematiksel Problem Çözmeye İlişkin İnanç Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 119-132.
• Hart, L. C. (2002). Preservice teachers’beliefs and practice after participating in and integrated content/ methods course. School Science and Mathematics, 102 (1), 4-14.
• Işık. A.. Işık. C. ve Kar. T. (2011). Matematik öğretmeni adaylarının sözel ve görsel temsillere yönelik kurdukları problemlerin analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 39-49.
• Işık, C. (2011). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının kesirlerde çarpma ve bölmeye yönelik kurdukları problemlerin kavramsal analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 231-243.
• İskenderoğlu. T. A. ve Güneş. G. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan matematik bölümü öğrencilerinin problem kurma becerilerinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 46-65.
• Kayan. F. (2007). A study on preservice elementary mathematics teachers’ mathematical problem solving beliefs. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Kayan. F. ve Çakıroğlu. E. (2008). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmeye yönelik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35. 218-226.
• Kılıç. Ç. ve İncikabı. L. (2013). Öğretmenlerin problem kurma ile ilgili öz-yeterlik inançlarının belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 223-234.
• Kılıç, Ç. (2017). A new problem-posing approach based on problem-solving strategy: Analyzing pre-service primary school teachers’performance. Educational Sciences: Theory & Practice, 17, 771-789.
• Kırnap-Dönmez. S.M. (2014). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Kloosterman, P. & Stage, F. (1992). Measuring beliefs about mathematical problem solving. School Science and Mathematics, 92(3), 109-115.
• Korkmaz. E. ve Gür. H. (2006). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin belirlenmesi. BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi, 8, 1, 64-74.
• Lerch, C. M. (2004). Control decisions and personal beliefs: Their effects on solving mathematical problems. Mathematical Behavior, 23(2), 21-36.
• Memnun. D. S., Hart. L. C. & Akkaya. R. (2012). A research on the mathematical problem solving beliefs of mathematics. Science and elementary preservice teachers in Turkey in terms of different variables. International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 2, No. 24, 172-184.
• Mkomange, W. C. & Ajagbe, M. A. (2012). Prospective secondary teachers’ beliefs about mathematical problem solving. International Journal of Research in Management & Technology (IJRMT), 2(2), 154-163.
• Özsoy, G. (2006). Problem çözme ve üstbiliş. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, C. 1, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(1), 307-332.
• Perrin, J. R. (2007). Problem posing at all levels in the calculus classroom. School Science and Mathematics, 107(5), 182-188.
• Sağlam, Y. & Dost, S. (2014). Preservice science and mathematics teachers’ beliefs about mathematical problem solving. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 303-306.
• Soytürk. İ. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlikleri ve matematiksel problem çözmeye yönelik inançlarının araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Şefik, Ö. ve Dost, S. (2016). Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı hakkındaki görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), Cilt 10, Sayı 2, 320-338.
• Tarhan, V. (2015). Öğretmenlerin matematiksel problem çözmeye yönelik inançları. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 2 (1), 38-50.
• Toluk, Z. ve Olkun, S. (2002). Türkiye’de matematik eğitiminde problem çözme: İlköğretim 1.-5. Sınıflar matematik ders kitapları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 567-581.
• Toluk- Uçar, Z. (2009). Developing pre-service teachers understanding of fractions through problem posing. Teaching and Teacher Education, 25, 166-175.
• Torff, B. (2005). Developmental changes in teachers’ beliefs about critical thinking activities. Journal of Educational Psychology, 97(1), 13-22.
• Turhan, B. ve Güven, M. (2014). Problem kurma yaklaşımıyla gerçekleştirilen matematik öğretiminin problem çözme başarısı, problem kurma becerisi ve matematiğe yönelik görüşlere etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 217-234.
• Ünlü. M. ve Sarpkaya Aktaş. G. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma özyeterlik ve problem çözmeye yönelik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (4), 2040-2059.
• Wilkins, J. & Brand, B. (2004). Change in pre-service teachers’ beliefs: An evaluation of a mathematics methods course. School Science & Mathematics, 104(5), 226-232.
• Yavuz, G. & Erbay, H. N. (2015). The analysis of pre-service teachers’ beliefs about mathematical problem solving. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 2687-2692.