Bilimsel Üretkenlik Bağlamında Dünya Sıralama Sistemleri ve Türkiye’deki Üniversitelerin Mevcut Durumu

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 107 - 123, 30.12.2020

Muhammet Damar , Güzin Özdağoğlu , Onur Özveri

https://doi.org/10.32329/uad.792205

Cited By: 10

Öz

Üniversiteler, yeni fikir ve teknolojileri, içinde bulundukları ekosistem içinde geliştirmekte, ülkelerin ihtiyaçları olan yetenekli, üretken ve değişken şartlara uyum sağlayan iş gücünün geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. Bu sayede, üniversiteler, küresel rekabet ortamında ülkelerin daha güçlü bir şekilde var olabilmeleri için üstlendikleri görevi yerine getirmeye çalışmaktadırlar. Üniversiteler de bu bağlamda rekabet içindedir ve dünya genelinde entelektüel yetenek ve yaratıcılık gibi ölçütler üzerinden değerlendirildikleri sıralama sistemleri bulunmaktadır. Bu sıralama sistemlerindeki konumları, yükseköğrenim hakkında ulusal bir tartışmanın tetiklenmesine yardımcı olmaktadır. Dünya genelinde kullanılan pek çok sıralama modeli ya da endeksi olup, her birinde farklı ölçütler ve ölçüt ağırlıkları kullanılmaktadır. Ulusal literatürde, dünya üniversiteleri arasında yapılan sıralama sistemlerini tanıtan, bu sistemler içinde üniversitelerimizin yerini ortaya koyan ve sıralama göstergelerinin ağırlıklandırılmasına değinen birçok çalışmaya rastlanmaktadır. Ancak, Türkiye’deki üniversitelerin bu sıralama sistemleri içinde daha üst sıralarda yer alabilmeleri için yapılması gerekenleri kapsamlı bir şekilde ele alan ve çözüm önerileri sunan, Yükseköğretim Kurulu’nun halihazırda yürüttüğü faaliyetler ile birlikte tartışan bir çalışma gözlemlenememiştir. Belge analizi yöntemine göre gerçekleştirilmiş olan çalışmanın, bu açıdan tamamlayıcı ve destekleyici olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite Sıralama Sistemleri, Bilimsel Üretkenlik, Yükseköğretim, Akademik Dönüşüm, Küresel Rekabet

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

World Ranking Systems in the Context of Scientific Productivity and The Current State of Universities in Turkey

Öz

Universities develop new ideas and technologies within the ecosystem they are in, and enable the development of the talented, productive and adaptable workforce that countries need. In this way, universities try to fulfill the task they undertook for the stronger existence of countries in a global competitive environment. Universities are also in competition in this context, and there are ranking systems around the world where they are evaluated on criteria such as intellectual ability and creativity. Their position in these ranking systems helps to trigger a national debate about higher education. There are many ranking models or indexes used around the world, each with different criteria and weights for the criteria. In the national literature, there are many studies that introduce the ranking systems between world universities, reveal the place of our universities in these systems and mention the weighting of ranking indicators. However, there does not exist any study that comprehensively discusses what needs to be done in order for universities in Turkey to rank higher in these ranking systems and offers solutions and discusses with the activities of the Higher Education Council. The study, which was carried out according to the method of document analysis, is considered to be complementary and supportive in this respect.

Anahtar Kelimeler

University Ranking Systems, Scientific Productivity, Higher Education, Academic Transformation, Global Competition

Kaynakça

• Academic Ranking of World Universities, (2020). Academic Ranking of World Universities (ARWU). 15 Ağustos 2020 tarihinde, http://www.shanghairanking.com/ adresinden erişildi.
• Aktan, C.C. (2004). Nasıl bir üniversite? Adapazarı: Değişim Yayınları.
• Alsmadi, I., Taylor, Z.W. & Childs, J. (2020). U.S. News & World Report Best Colleges Rankings: Which Institutional Metrics Contribute to Sustained Stratification?. Scientometrics 124, 1851-1869. https://doi.org/10.1007/s11192-020-03560-z
• Altbach, P. (2014). What Counts for Academic Productivity in Research Universities? University World News. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y69xsdf9 adresinden erişildi.
• Altbach, P.G., & Salmi, J. (2012). Giriş. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.).Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.1-7). Ankara: Efil.
• Araştırma Üniversitesi, (2020) . Araştırma Üniversitelerinin Performans Sıralaması. Yükseköğretim Kurulu. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y25p5gm5 adresinden erişildi.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Cabim, (2019). Web Of Science Atıf Veri Tabanlarında (SCI, SSCI, AHCI) İndekslenmekte Olan Türkiye Adresli Bilimsel Dergiler. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y5vsgbto adresinden erişildi.
• Chiragov, E. (2015). Üniversitelerin Kamusallığı: Kamusal Üniversitenin Çöküşü. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Yönetim Bilimleri Programı Anabilim Dalı, T.C. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Strategies for Qualitative Data Analysis. Basics of Qualitative Research. Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, 3.
• Çetinel, F.G. (2003). Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine: tarihsel bir perspektif. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 175-200.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme Kalite, Uluslararasılaştırma: Türkiye Yükseköğretimi İçin Bir Yol Haritası. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Dill, D. D., & Soo, M. (2005). Academic Quality, League Tables, and Public Policy: A Cross-National Analysis of University Ranking Systems. Higher Education, 49(4), 495-533.
• Ekinci, F. (2008). Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Uygulamasına Geçişin Çalışanların Verimliliğine Etkisi. Maliye Dergisi, 155, 175-185.
• Erdem, A.R. (2006). Dünyadaki Yükseköğretimin Değişimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 299-314.
• Eroğlu, O. (2016). 1923’ten Günümüze Türkiye’de İnsan Kaynakları Yönetiminin Gelişimi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 181-193.
• Fox, M. (1983). Publication Productivity Among Scientists: A Critical Review. Social Studies of Science, 2, 285-305.
• Froumin, I. (2012). Yeni Bir Araştırma Üniversitesi Kurmak: Ekonomi Yüksekokulu, Rusya Federasyonu. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.241-263). Ankara: Efil.
• Kalaitzidakis, P., Mamuneas, T. P., & Stengos, T. (2003). Rankings of Academic Journals and Institutions in Economics. Journal of the European Economic Association, 1(6), 1346-1366.
• Karluk, R.S. (2019). 2023 Yılında İki Üniversitemizin Dünyadaki İlk 100’e Girmesi Mümkün mü? TurkishNews. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y5xy9cps adresinden erişildi.
• Konan, N., & Yılmaz, S. (2017). Üniversitelerin Sıralanma Ölçütleri ve Türkiye Üniversiteleri İçin Öneriler. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 200-210.
• Korkut, H. (2001). Sorgulanan Yükseköğretim. Ankara: Nobel Yayınları.
• Köroğlu, Ö.T. (2010). Türkiye’de Personel Yönetiminden İnsan Kaynaklarına Geçişte Esneklik ve Memur Statüsü. Türk İdare Dergisi, (469), 139-164.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative Research: Airy Fairy or Fundamental. The Qualitative Report, 8(1), 100-103.
• Leiden Ranking, (2020). Center for Science and Technology (CWTS) Leiden Ranking. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://www.leidenranking.com/ adresinden erişildi.
• Liu, N.C. (2009). The Story of Academic Ranking of World Universities. International Higher Education, (54), 2-3.
• Marginson, S. (2007). Global University Rankings. S. Marginson (Ed.). Prospects of Higher Education: Globalization, Market Competition, Public Goods and The Future of The University (ss. 79-100). Rotterdam: Sense Publishers.
• Marmolejo, F. (2012). Meksika’da mükemmeliyete giden uzun yol: monterray teknoloji enstitüsü. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.215-238). Ankara: Efil.
• Materu, P., Obanya, P., & Righetti, P. (2012). Nijerya İbadan Üniversitesi’nin Yükselişi, Düşüşü ve Yeniden Ortaya Çıkışı. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.159-185). Ankara: Efil.
• Matzler, K., & Abfalter, D. (2013). Learning from the Best: Implications from Successful Companies for Higher Education Management. A. Altmann and B. Ebersberger (Ed.), Universities in Change, Innovation, Technology, and Knowledge Management, New York: Springer.
• Mevlana Değişim Programı, (2020). Mevlana Programı. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/yxc2bz5w adresinden erişildi.
• Millot, B. (2015). International Rankings: Universities vs. Higher Education Systems. International Journal of Educational Development, (40),156-165.
• Ordorika, I., & Lloyd, M. (2015). International Rankings and the Contest for University Hegemony. Journal of Education Policy, 30(3), 385-405.
• Özbaşı, D., & Uslu B. (2018). Türk Üniversiteleri Sıralama Göstergelerinin Ağırlıklandırılması: University Ranking by Academic Performance (URAP) Türkiye Genel Sıralaması Örneği. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(2), 62-70.
• Özdağoğlu, G., Damar, M., Özdağoğlu, A., Damar, H. T., & Bilik, Ö. (2020). 80’lerden Günümüze Yükseköğretimde Kalite Çalışmaları: Küresel Ölçekte Bilimetrik Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 482-493.
• Postiglione, G.A. (2012). Araştırma Üniversitelerinin Yükselişi Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.51-80). Ankara: Efil.
• Quacquarelli Symonds, (2020). About QS. Quacquarelli Symonds (QS). 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://www.topuniversities.com/about-qs adresinden erişildi.
• Rhee, B.S. (2012). Taşrada Dünya Çapında Bir Araştırma Üniversitesi: Pohang Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Kore Cumhuriyeti. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.83-103). Ankara: Efil.
• Safa, P. (1976). Eğitim gençlik üniversite. İstanbul: Mega Basım Yayın.
• Saka, Y., & Yaman, S. (2011). Üniversite Sıralama Sistemleri; Kriterler ve Yapılan Eleştiriler. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 1(2),72-79.
• Salmi, J. (2007). Autonomy From the State Vs Responsiveness to Markets. Higher Education Policy, 20(3), 223-242.
• Salmi, J. (2009). The Challange of Estabishing Worl-Class Universities. Washington: WorldBank.
• Scimagojr, (2020). The SCImago journal & Country Rank. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://www.scimagojr.com/ adresinden erişildi.
• Seki, İ. (2013). Bilgi Ekonomisinde Yeni Yaklaşımlar: Bilgi Yönetişimi ve Üniversite Ekonomisi. İstanbul: Beta Basım.
• Statista, (2020). Estimated Number of Universities Worldwide as of January 2020, By Country. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y3smdegg adresinden erişildi.
• Şen, Z. (2012). Türkiye’de Yükseköğretim Sistemi Eleştirileri ve Öneriler. Yükseköğretim Dergisi, 2(1), 1-9.
• THE, (2020). Best universities in the emerging economies: top 100, 2020 World University Rankings. Times Higher Education Webpage. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://tinyurl.com/y25am8fz adresinden erişildi.
• Urapcenter, (2020). University Ranking by Academic Performance (english webpage). 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://www.urapcenter.org/ adresinden erişildi.
• US News, (2020). U.S. News & World Report: News, Rankings and Analysis. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://www.usnews.com/education/best-global-universities/articles/methodology adresinden erişildi.
• Wang, Q.H., Wang, Q., & Liu, C.N. (2012). Çin’de Dünya Çapında Üniversiteler Kurmak: Şangay Jiao Tong Üniversitesi. P.G. Altbach, ve J. Salmi (Ed.) (K. Yamaç, Çev.). Akademik Mükemmeliyete Giden Yol Dünya Çapında Araştırma Üniversiteleri Oluşturmak (ss.27-48). Ankara: Efil.
• Webometrics, (2020). Webometrics Ranking of World Universities. 15 Ağustos 2020 tarihinde, http://www.webometrics.info/ adresinden erişildi.
• Williams, R., Rassenfosse, G., Jensen, P. , & Marginson, S. (2013). The Determinants of Quality National Higher Education Systems. Journal of Higher Education Policy and Management, 35(6), 599-611.
• Wissema, J.G. (2009). Üçüncü Kuşak Üniversitelere Doğru Geçiş Döneminde Üniversiteleri Yönetmek. İstanbul: Özyeğin Üniversitesi.
• Yılmaz, Z., & Danışoğlu, F. (2017). Ekonomik Kalkınmada Beşeri Sermayenin Rolü ve Türkiye’de Beşeri Kalkınmanın Görünümü Olarak İnsani Gelişim Endeksi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (51), 117-146.
• Yükseköğretim Kurulu İstatistik, (2020). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. 15 Ağustos 2020 tarihinde, https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.