ADIYAMAN YÖRESİNDE KULLANILAN ASMA DAVULUN KÜLTÜREL VE MÜZİKAL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 327 - 343, 28.03.2025

Emirhan Güler

https://doi.org/10.37999/udekad.1627837

Öz

Bu araştırma, Adıyaman ilinde önemli bir kültürel unsuru oluşturan asma davulun kültürel ve müzikal özelliklerine odaklanarak, bu çalgının bölgenin geleneksel müzik kültüründeki rolünü ve sosyo-kültürel bağlamdaki anlamını derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması modeli tercih edilmiştir. Araştırmanın evreni, Adıyaman ili genelinde faaliyet gösteren davul icracılarından oluşurken, örneklem ise Adıyaman’da aktif olarak asma davul icra eden dört davul icracısı ve alanında uzman bir araştırmacı ile sınırlandırılmıştır. Veriler, Adıyaman ilinde asma davulunun kullanıldığı sosyal etkinlikler, düğünler, bayramlar, halk oyunları ve diğer kültürel pratiklerde yer alan icracılarla yapılan görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonuçları, Adıyaman’ın kültürel mirasında davul ve zurna gibi geleneksel enstrümanların modernleşmeye rağmen kültürel kimlik ve dayanışma simgeleri olarak varlığını koruduğunu göstermektedir. Bununla birlikte asma davulun kadınlar için tarihsel olarak kısıtlanması toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin müzik pratiklerine yansıdığını ortaya koymaktadır. Asma davul icracıları toplumsal önyargılarla mücadele ederek geleneksel mirası yaşatmaya çalışsa da sosyal, ekonomik, kültürel engeller, teknolojik gelişmeler ve göç gibi faktörler geleneğin nesiller arası aktarımını zorlaştırmakta ve sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, Müzik Kültürü, Asma Davul, Kültür, Etnomüzikoloji

A STUDY ON THE CULTURAL AND MUSICAL CHARACTERISTICS OF THE HANGING DRUM USED IN THE ADIYAMAN REGİON

Öz

This research focuses on the cultural and musical characteristics of the asma davul, a significant cultural element in Adıyaman, aiming to deeply examine its role in the region's traditional music culture and its meaning in the socio-cultural context. A case study model, one of the qualitative research methods, has been preferred for the study. The population of the research consists of drummers active in Adıyaman, while the sample is limited to four drummers who perform with the asma davul and one expert researcher. Data were collected through interviews with performers involved in social events, weddings, holidays, folk dances, and other cultural practices where the asma davul is used. The research findings indicate that, despite modernization, traditional instruments such as the drum and zurna continue to symbolize cultural identity and solidarity in Adıyaman’s cultural heritage. Additionally, the historical restriction of the asma davul for women reveals the reflection of gender inequalities in musical practices. While hanging drum performers strive to preserve the traditional heritage by combating social prejudices, social, economic, and cultural barriers, along with technological advancements and migration, complicate the intergenerational transmission of the tradition and threaten its sustainability.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, Music Culture, Hanging Drum, Culture, Ethnomusicology

Kaynakça

• Atılgan, H. (1997). V. Milletlerarası Türk halk kültürü kongresi halk müziği, oyun, tiyatro, eğlence, seksiyon bildirileri, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgemizdeki türkülerimizin müzik yapısı. [Bildiri Sunumu]. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları Seminer Kongre Bildiriler Dizisi, 55. Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Dalyan, M. G. (2021). Alevilerde geçiş töreni: Adıyaman örneği. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1 (1), 5-28.
• Doğan, M. S. (2004). Türk halk müziği derleme çalışmalarında Adıyaman yöresi. Folklor/Edebiyat, 10 (40), 163-170.
• Doğan, M. S. (2019). Adıyaman ili Kâhta ilçesi halk danslarının kökenleri üzerine kültürel bir analiz etimolojik köken - mizansen - müzikal yapı - kültür ilişkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Temel Palancı, H. (2005). Adıyaman halk müziği. Kültür Yayınları.
• Turhan, S. & Akbıyık, A. (2012). Adıyaman türküleri ve oyun havaları. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yağınlı, M. A. (2013). Adıyaman merkez ağzı ve kültürü. Adıyaman Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.