Fen Temelli ve Disiplinlerarası Okul Bahçesi Programının Bazı Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Kazanımları Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 28 Sayı: 1, 7 - 30, 29.12.2015

Mustafa Ürey , Salih Çepni , Selahattin Kaymakçı

https://doi.org/10.19171/uuefd.37602

Cited By: 11

Öz

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersi (SEÇD) kapsamında geliştirilen fen temelli ve disiplinlerarası Okul Bahçesi Programı’nın (OBP) programda yer alan bazı sosyal bilgiler öğretim programı kazanımları üzerindeki etkisini farklı değişkenler açısından değerlendirmektir. Çalışmada denk kontrol gruplu ön test-son test deseninin kullanıldığı yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Trabzon il merkezindeki “A” ortaokulunun 6 farklı şubesinde öğrenim gören toplam 187 5. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin 93’ü kontrol grubunda yer alırken, 94’ü deney grubunda yer almaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen Sosyal Bilgiler Dersi Akademik Başarı Testi (SBDABT)’ nden faydalanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15.00 paket programı ile değerlendirilmiş ve verilerin analizinde t-testi, kovaryans analizi (ANCOVA) ve iki yönlü varyans analizi (ANOVA) testinden yararlanılmıştır. Çalışma sonunda, OBP’nin sosyal bilgiler dersine yönelik kazanımlar açısından öğrencilerin akademik başarılarının artışına katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu katkının özellikle

erkek öğrenciler ve öğretim kaynaklı davranış problemi sergileyen öğrenciler lehinde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Sözcükler: Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersi (SEÇD), Okul Bahçesi Programı (OBP), Disiplinlerarası Öğretim, Sosyal Bilgiler Dersi.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Açar, S., 2010. İlköğretim sosyal bilgiler dersinde gözlem gezisi uygulamasının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisine ve çevre duyarlılığına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ağaoğlu, Y. S., 2002. Türkiye’deki üniversitelerin rekreasyon programlarının geliştirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akcan, S., 2010. Sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı çevre eğitim unsurları (Bilecik örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akın, Z. Ş., 2006. Çocuklar için iyileştirme bahçeleri, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Aktan, C.C., 2007. Yüksek Öğretimde Değişim: Global Trendler ve Yeni Paradigmalar. Değişim Çağında Yüksek Öğretim: Global Trendler ve Yeni Paradigmalar. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
• Artun, H., Uzunöz, A. ve Akbaş, Y., 2013. II. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okur-yazarlık düzeylerine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1-14.
• Bartosh, O., Tudor, M., Ferguson, L. and Taylor, C., 2006. Improving test scores through environmental education: Is it possible? Applied Environmental Education and Communication, 5(3), 161–169.
• Binbaşıoğlu, C., 2000. Okulda ders dışı etkinlikler. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bixler, R., Carlisle, C., Hammitt, W. and Floyd, M., 1994. Observed fears and discomforts among urban students on field trips to wildland areas. The Journal of Environmental Education, 26(1), 50–64.
• Bulut, Y. ve Göktuğ, T. H., 2006. Sağlık bulma yönünde çevresel bir etken olarak iyileştirme bahçeleri. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 9-15.
• Bybee, R.W., Taylor, A.J., Gardner, A., Scotter, P.V., Powell, J.C., Westbrook, A., et al., 2006. The BSCS 5E instructional model: Origins, effectiveness and applications. http://www.bscs.org. adresinden 21.11.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Çepni, S., Aydın, M., Haşıloğlu, M. A. and Ürey, M., 2012. The first steps on agricultural education in Turkish elementary schools: The school garden project. Energy Education Science and Technology Part B:Social and Educational Studies, 4(3), 1589-1602.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5. Baskı), Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çukur, D. ve Özgüner, H., 2008. Kentsel alanda çocuklara doğa bilinci kazandırmada oyun mekânı tasarımının rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(2), 177-187.
• Duruhan, K. ve Demir, S., 2005. Resmi ve özel ilköğretim okullarındaki eğitici kol çalışmalarının amaçlarına ulaşma düzeyine ilişkin öğrenci görüşleri (Kayseri ili örneklemi). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 175-185.
• Dyment, J. E. and Bell, A. C., 2008. Grounds for health: The intersection of green school grounds and health-promoting schools. Environmental Education Research, 14(1), 77-90.
• Erden, M., 1998. Eğitimde program değerlendirme (3. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergin, E., 2011. Çevre bilinci geliştirmede sosyal bilgiler dersinin rolüne ilişkin öğretmen görüşleri (Elazığ ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, E. ve Hamalosmanoğlu, M., 2012. İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji ders kitabındaki çevre içerikli etkinliklerin disiplinler arası yaklaşım yönünden incelenmesi, Journal of European Education, 2(1).
• Haşıloğlu, M. A., 2009. Yapılandırmacı öğrenme kuramına göre tarım kültürü konusunda materyal geliştirilmesi ve uygulanması, Yayınlanmamış doktora tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hill, N., Castellino, D., Lansford, J., Nowlin, P., Dodge, K. and Bates, J., 2004. Parent academic involvement as related to school behavior, achievement, and aspirations: Demographic variations across adolescence. Child Development, 75(5), 1491-1509.
• İşler, A.Ş., 2004. Sanat eğitiminde disiplinlerarası-tematik yaklaşım. Milli Eğitim Dergisi. Sayı.163.
• Jacobs, H.H., 1989. Descriptions of two existing interdisciplinary programs. H.H. Jacobs (Ed.), Interdisiplinary implementation.Alexandria, VA: ASCD.
• eurrieulum: Design and
• Karaküçük S., 1999. Rekreasyon (Boş zamanları değerlendirme) (3. Baskı): Ankara: Bağırgan Yayımevi.
• Karatekin, K., 2011a. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karatekin, K., 2011b. Sosyal bilgilerde çevre eğitimi. İçinde R. Turan, A. M. Sümbül ve H. Akdağ (Eds.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar (s. 270-288). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Karatekin, K. ve Aksoy, B., 2012. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 7 (1), 1423-1438.
• Kayalı, H., 2010. Sosyal bilgiler, Türkçe ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 258- 268.
• Keçeli-Kaysılı, B., 2008. Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
• King, K. and Gurian, M., 2006. Teaching to the minds of boys. Educational Leadership, 64(1), 56–58.
• Louv, R., 2008. Last child in the woods: Saving our children from nature-deficit disorder. Chapel Hill, North Carolina: Algonquin Books.
• McCoy, L. P., 2005. Effect of demographic and personal variables on achievement in eighth-grade algebra. Journal of Educational Research, 98(3), 131.
• Öcal, T., 2013. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 333-352.
• Özdemir, A. ve Yılmaz, O., 2009. İlköğretim okulları bahçelerinin çocuk gelişimi ve sağlıklı yaşam üzerine etkilerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 181, 121-130.
• Ozden, M., 2008. Environmental awareness and attitudes of student teachers: An empirical research. International Research on Geographical and Environmental Education, 17(1), 40–55.
• Özgüner, H., 2004. Doğal peyzajın insanların psikolojik ve fiziksel sağlığı üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 97- 107.
• Özür, N., 2010. Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Papanastasiou, C., 2002. Effects of background and school factors on the mathematics achievement. Education Research and Evaluation, 8(1), 55– 70.
• Polat, S., 2012. Öğretmen adaylarının (sosyal bilgiler, fen bilgisi, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi, Türkçe) çevre sorunlarına yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Poston, S. A., Shoemaker, C. A. and Dzewaltowski, D. A., 2005. A comparison of a gardening and nutrition program with a standard nutrition program in an out-of-school setting. HortTechnology, 15(3), 463-467.
• Saban, A., 2002. Çoklu zekâ teorisi ve eğitim, geliştirilmiş (2. Baskı), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Sadık, F., 2006. Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla baş edebilme stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin baş etme stratejilerine etkisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Schorling, R., 1998. Orta dereceli okullarda genel öğretim metodu, s.290.
• Selanik-Ay, T., 2010. Sosyal bilgiler dersinde çevre bilinci kazandırmada medya ürünlerinden yararlanmaya ilişkin öğrenci görüşleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 76-93.
• Tahiroğlu, M., Yıldırım, T. ve Çetin, T., 2010. Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
• Tanrıverdi, B., 2009. Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 89-104.
• Taşdemir, M. ve Taşdemir, A., 2011. İlköğretim müfredatındaki fen ve dil temelli derslerin disiplinlerarası yaklaşımla incelenmesi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 217-232.
• Türkeli, Y., 2002. İlköğretim fen eğitiminde disiplinler arası yaklaşım/zeka ve mesleklerle 5/b_kitabi/PDF/Fen/Panel/t47.pdf. adresinden 12.03.212 tarihinde alınmıştır. ilişkisi.
• http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek
• Türkmen, H., 2010. İnformal (sınıf dışı) fen bilgisi eğitimine tarihsel bakış ve eğitimimize entegrasyonu. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (39), 46-59.
• Uzun, N. ve Sağlam, N., 2005. Sosyoekonomik durumun çevre bilinci ve çevre başarısı üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194-202.
• Ürey, M., 2013. Serbest etkinlik çalışmaları dersine yönelik fen temelli ve disiplinlerarası değerlendirilmesi, Yayınlanmamış doktora tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. geliştirilmesi ve
• Ürey, M., Çepni, S., Köğce, D ve Yıldız, C., 2013. Serbest etkinlik çalışmaları dersi kapsamında geliştirilen disiplinlerarası okul bahçesi programının öğrencilerin değerlendirilmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(3), 37-58. matematik kazanımları üzerine etkisinin
• Yıldırım, A., 1996. Disiplinlerarası öğretim kavramı ve programlar açısından doğurduğu sonuçlar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 89-94.
• EK-1. OBP’de Yer Alan Sosyal Bilgiler Dersi Kazanımları
• Yaşadığı bölgedeki ekonomik faaliyetleri fark eder.
• Yaşadığı bölgedeki ekonomik faaliyetler ile coğrafî özellikleri ilişkilendirir.
• Yaşadığı bölgedeki ekonomik faaliyetlere ilişkin meslekleri belirler.
• Ekonomideki insan etkisini fark eder.
• Üretime katkıda bulunma konusunda görüş oluşturur.
• Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır.
• Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma
• şekillerine kanıtlar gösterir.
• Kurumların insan yaşamındaki yeri noktasında görüş oluşturur. Başvuru: 07.01.2014
• Yayına Kabul: 03.02.2015