Kimya Öğretmenlerinin Yetiştirilmesinde Önemli Hususlar: Laboratuvar Yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 30 Sayı: 1, 101 - 138, 23.06.2017

Melis Arzu Uyulgan , Mehmet Kartal

https://doi.org/10.19171/uefad.323396

Öz

Bu çalışmada, kimya öğretmenliği ve kimya bölümü son sınıfında öğrenim gören geleceğin kimya öğretmenlerinin laboratuvar yeterlilikleri bilimsel süreç becerileri açısından incelenmiştir. Araştırma tarama modellerinden tekil tarama modeline göre tasarlanmıştır. Çalışmaya eğitim fakültesi kimya öğretmenliği (N=67) ve fen fakültesi kimya bölümünde (N=96) okuyan toplam 163 son sınıf öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin temel kimya laboratuvar yeterliliklerine ilişkin veriler Laboratuvar Yeterlilikleri Testi kullanılarak belirlenmiştir. Verilerin analizi analitik kriter ölçeği yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarından öğrencilerin incelenen bilimsel süreç becerilerinden gözlem yapma, sınıflandırma, veri işleme ve model oluşturma, yorumlama ve sonuç çıkarma, verileri kaydetme ve hipotez kurma, değişkenleri belirleme, değişkenleri kontrol etme ve değiştirme, işlevsel tanımlama, deney tasarlama, deney araç-gereçlerini tanıma ve kullanma, deney düzeneği kurma becerilerinde yetersiz kaldıkları; ölçme, tahminde bulunma ve çıkarım yapma becerilerinde ise yeterli düzeyde cevaplar verebildikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırma sonuçlarından kimya öğretmenliği gruplarının testten aldıkları ortalama puanlarının 49,34 ve başarı oranının % 41, kimya bölümü gruplarının ise ortalama puanlarının 48,08 ve başarı oranının % 40 olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel süreç becerisi, Kimya eğitimi, Laboratuvar, Öğretmen eğitimi

Crucial Aspects Concerning the Training of Chemistry Teachers: Investigation of Laboratory Proficiency

Öz

In this study, laboratory proficiency of future chemistry teachers who are studying at departments of chemistry education and chemistry was investigated in terms of the scientific process skills. The study was designed according to single screening model from the survey models. Total of 163 senior was participated to the study who are studying at faculty of education, chemistry education (N=67) and faculty of science, department of chemistry (N=96). Data regarding students’ basic chemistry laboratory proficiencies were determined using Laboratory Proficiency Test (LPT). The data analysis was carried out with the help of analytic scoring scale. Considering the results of the study it was found out that the students were insufficient at the scientific process skills of observing, classifying, processing data and formulating models, interpreting data and drawing conclusions, recording data and formulating hypothesis, identifying variables, controlling and changing variables, defining operationally, designing an experiment, conducting the tools materials and supplies of the experiment, establishing experimental setup; also they were sufficient at measuring, predicting and inferring. In addition, considering the results of the study the chemistry education student groups’ average scores obtained from LPT test was found to be 49.34 and success rate was 41%, the chemistry department student groups’ average scores obtained from LPT test was found to be 48.08 and the success rate was 40%.

Anahtar Kelimeler

Scientific process skills, Chemistry education, Laboratory, Teacher training

Kaynakça

• Akdeniz, A. R., Azar, A. ve Çepni, S., 1999. Öğretmen adaylarının laboratuvar kullanma becerilerini geliştirmek için bir yaklaşım. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mili Eğitim Bakanlığı Yayınevi.
• Akdeniz, A. R., 2005. Problem çözme, bilimsel süreç becerileri ve proje yönteminin fen eğitiminde kullanımı. S. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi içinde (s. 94–114), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• American Association for the Advancement of Science (A.A.A.S), 1993. Benchmarks for science literacy. New York: Oxford University Press.
• Ango, M. L., 2002. Mastery of science process skills and their effective use in the teaching of science: An educology of science education in the Nigerian context. International Journal of Educology, 16(1), 11-30.
• Arslan, A. G. ve Tertemiz, N., 2004. İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 479-492.
• Ash, D., 1993. The Process Skills of Inquiry. Foundations, 2, 51-62.
• Ateş, S. ve Bahar, M., 2002. Araştırmacı fen öğretimi yaklaşımıyla sınıf öğretmenliği 3. sınıf öğrencilerinin bilimsel yöntem yeteneklerinin geliştirilmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara: ODTÜ Eğitim Fakültesi.
• Ayas, A., Çepni, S. ve Akdeniz, A. R., 1993. Development of the Turkish secondary science curriculum. Science Education, 77(4), 433-440.
• Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D. ve Turgut, M. F., 1997. Kimya öğretimi. YÖK/Dünya Bankası MEGP Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi yayınları. Bilkent, Ankara.
• Aydoğdu, C., 1999. Kimya laboratuvar uygulamalarında karşılaşılan güçlüklerin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30-35.
• Aydoğdu, B., 2012. Fen bilgisi öğretmen adaylarının hipotez kurma ile değişkenleri belirleme ve kontrol etme becerilerinin incelenmesi, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran, Niğde.
• Aydoğdu, B., Erkol, M. ve Erten, N., 2014. The investigation of science process skills of elementary school teachers in terms of some variables: Perspectives from Turkey. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 15(1), 1-28.
• Aydoğdu, M. ve Kesercioğlu, T., 2005. İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi, Ankara: Anı Yayıncılık, 56–66.
• Aydoğdu, B., Yıldız, E., Akpınar, E. ve Ergin, Ö., 2007. Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini etkileyen etmenlerin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi. 32(346), 21–27.
• Bağcı-Kılıç, G., 2006. Yeni yaklaşımlar ışığında ilköğretim bilim öğretimi. Morpa yayıncılık, Yaylacık Matbaası, İstanbul.
• Bağcı-Kılıç, G., Yardımcı, E. ve Metin, D., 2009. Fen öğretiminde değişkenler nasıl adlandırılabilir? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(2), 13-26.
• Birinci Konur, K. ve Yıldırım, N. 2016. Pre-service science and primary school teachers’ identification of scientific process skills. Universal Journal of Educational Research, 4(6), 1273-1281.
• Bowen, G. M., and Roth, W. M., 2005. Data and graph interpretation practices amongst pre-service science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 42(10), 1063-1088.
• Böyük, U., Demir, S. ve Erol, M., 2010. Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuar çalışmalarına yönelik yeterlik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. TUBAV Bilim Dergisi, 3(4), 342-349.
• Burke, S. A., 1996. Teacher preferences for teaching problem solving and science process skills. M.S. dissertation, Texas Woman's University, United States.
• Celep, A. ve Bacanak, A., 2013. Yüksek lisans yapan öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri ve kazandırılması hakkındaki görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 10(1), 56-78.
• Celep Havuz, A. ve Karamustafaoğlu, S., 2016. Fen bilgisi öğretmen adaylarının araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme algılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 233-247.
• Chabalengula, V. M., Mumba, F., and Mbewe, S., 2012. How pre-service teachers’ understand and perform science process skills. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 8(3), 167-176.
• Coştu, B., Ayas, A., Çalık, M., Ünal, S. ve Karataş, F. Ö., 2005. Determining preservice science teachers’ competencies in preparing solution an in use of laboratory tools. Hacettepe University Journal of Education, 28, 65-72.
• Çalık, M. ve Ayas, A., 2005. A comparison of level of understanding of eighth-grade students and science student teachers related to selected chemistry concepts. Journal of Research in Science Teaching, 42(6), 638–667.
• Çilenti, K., 1985. Fen Eğitimi Teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Dirks C., and Cunningham M., 2006. Enhancing diversity in science: Is teaching science process skills the answer? CBE Life Sciences Education, 5(3), 218-226.
• Downing J. E., and Filer J. D., 1999. Science process skills and attitudes of preservice elementary teachers. Journal of Elementary Science Education, 11(2), 57-64.
• Duru, M. K., Demir, S., Önen, F. ve Benzer, E., 2011. Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuvar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
• Emereole, H. U., 2009. Learners’ and teachers’ conceptual understanding of science processes: The case of Botswana. International Journal of Science and Mathematics Education, 7(5), 1033-1056.
• Ewers, T. G., 2001. Teacher-directed versus learning cycles methods: Effects on science process skills mastery and teachers efficacy among elementary education students. Doctoral Dissertation. The University of Idoho, United States.
• Farsakoğlu, O. F., Şahin, Ç., Karslı, F., Akpınar, M. ve Ültay, N., 2008. A study on awareness levels of prospective science teachers on science process skills in science education. World Applied Sciences Journal, 4(2), 174-182.
• Ferreira, L. B. M., 2004. The role of a science story, activities, and dialogue modeled on philosophy for children in teaching basic science process skills to fifth graders. Doctoral Dissertation, University of Montclair State University, Upper Montclair, N. J. http://search.proquest.com/docview/305058783.
• Feyzioğlu, B., 2009. An investigation of the relationship between science process skills with efficient laboratory use and science achievement in chemistry education. Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 6(3), 114-132.
• Gallagher, J. J., 1987. A summary of research in science education. Science Education, 71, 277-284.
• Germann, P. J., Aram, R., and Burke, G., 1996. Identifying patterns and relationships among the responses of seventh-grade students to the science process skill of designing experiments. Journal of Research in Science Teaching, 33(1), 79-99.
• Gültepe, N., 2016. What do data mean for pre-service chemistry teachers?. Journal of Education and Training Studies, 4(7), 100-110.
• Gürses, A., Yalçın, M. ve Doğar, Ç., 2003. Fen sınıflarında öğretmenin yeri. Milli Eğitim Dergisi, 2(157), 1-3.
• Hacıeminoğlu. E., Özgelen, S. ve Yılmaz-Tüzün, O., 2008. Pre-service teachers’ perceptions and motivation toward a science laboratory course. Proceeding of XIII. IOSTE Symposium, (s. 494-501), The Use of Science and Technology Education for Peace and Sustainable Development, Kuşadası, Turkey.
• Harman, G., 2012. Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan laboratuvar araç gereçleri ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 2(1), 122-127.
• Harlen, W., 1999. Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education, 6(1), 129-140.
• Hofstein, A., and Lunetta, N. V., 1982. The role of the laboratory in science teaching: Neglected aspects of research. Review of Educational Research, 52(2), 201-217.
• Hofstein, A., and Lunetta, N. V., 2004. The laboratory in science education: Foundation for the 21st century. Science Education, 88(1), 28-54.
• Hofstein, A., and Mamlok-Naaman, R., 2007. The laboratory in science education: The state of the art. Chemistry Education: Research and Practice, 8(2), 105-107.
• Howit, C., 2007. Pre-service elementary teachers’ perceptions of factors in a holistic methods course influencing their confidence in teaching science. Research in Science Education, 37(1), 41-58.
• İnan, H. Z., 2010. Examining pre-school education teacher candidates’ content knowledge and pedagogical content knowledge. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(4), 2275-2323.
• Jeanpierre B., Oberhauser, K., and Freeman, C., 2005. Characteristics of professional development that effect change in secondary science teachers’ classroom practices. Journal of Research in Science Teaching, 42(6), 668–690.
• Karamustafaoğlu, O. ve Yaman, S., 2006. Fen eğitiminde özel öğretim yöntemleri I-II. Ankara: Anı Yayıncılık. Karasar, N., 2005. Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karslı, F. ve Ayas, A., 2013. Fen ve teknoloji dersi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin ölçülmesine ilişkin bir test geliştirme çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 10(2), 66-84.
• Karslı, F., Şahin, Ç. ve Ayas, A., 2009. Determining science teachers’ ideas about the science process skills: A case study. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1), 890–895.
• Kaya, G. ve Yılmaz, S., 2016. Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
• Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M. ve Presley, A. İ., 2007. Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 6(3), 377-389.
• Kujawinski, D. B., 1997. Assessment and evaluation of science process skills in secondary school biology laboratories. Doctoral Dissertation, Faculty of the Graduate School of State University of New York, Buffalo. http://search.proquest.com/docview/304386738.
• Laçin-Şimşek, C., 2010. Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji ders kitaplarındaki deneyleri bilimsel süreç becerileri açısından analiz edebilme yeterlilikleri. İlköğretim Online, 9(2), 433–445.
• Lotter, C., Harwood, W. S., and Bonner, J. J., 2007. The influence of core teaching conceptions on teachers' use of inquiry teaching practices. Journal of Research in Science Teaching, 44, 1318-134.
• Lucas, A. M., 1971. Creativity, discovery and inquiry in science education. The Australian Journal of Education, 15(2), 185-196.
• Marek, E. A., 1986. They misunderstand, but they'll pass. The Science Teacher, 53(9), 32-35. Meral Kandemir, E. ve Yılmaz H., 2012. Öğretmenlerin üst düzey bilimsel süreç becerilerini anlama düzeylerinin belirlenmesi. Western Anatolia Journal of Educational Science, 3(5), 1-28.
• Mertler, C. A., 2001. Designing scoring rubrics for your classroom. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(25). http://PAREonline.net/getvn.asp?v=7&n=25.
• Miles, E., 2010. In-service elementary teachers’ familiarity, interest, conceptual knowledge, and performance on science process skills. Unpublished Master Thesis, Southern Illinois University Carbondale, USA. (UMI No. 1482656).
• Mutisya, S. M., Rotich, S., and Rotich, P. K., 2013. Conceptual understanding of science process skills and gender stereotyping: a critical component for inquiry teaching of science in Kenya’s primary schools. Asian Journal of Social Sciences & Humanities, 2(3), 359-369.
• Myers, B. E., 2004. Effects of investigative laboratory integration on student content knowledge and science process skill achievement across learning styles. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Florida, Florida.
• Myers, B. E., Washburn S. G., and Dyer J. E., 2004. Assessing agriculture teachers’ capacity for teaching science integrated process skills. Journal of Southern Agricultural Education Research, 54(1), 74-85.
• Nakhleh, M. B., Polles, J., and Malina, E., 2002. Learning chemistry in a laboratory environment. In: Gilbert J.K., De Jong O., Justi R., Treagust D.F., Van Driel J.H. (eds) Chemical education: towards research-based practice (pp 69–94). Kluwer, Dordrecht.
• Nakiboğlu, C. ve Sarıkaya, S., 1999. Ortaöğretim kurumlarında kimya derslerinde görevli öğretmenlerin laboratuvardan yararlanma durumunun değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (Özel Sayı), 11, 395-405.
• National Research Council (N.R.C.), 1996. National science education standards. Washington, DC: National Academy Press.
• National Science Teachers Association (N.S.T.A.), 2003. Standards for science teacher preparation. Faculty Publications: Department of Teaching, Learning and Teacher Education. Paper 86. http://digitalcommons.unl.edu/teachlearnfacpub/86.
• Nitko, A. J., 2001. Educational assessment of students (3rd ed.). Upper Saddle River, NJ: Merrill.
• Palmer, D., 2006. Sources of self-efficacy in a science methods course for primary teacher education students. Research in Science Education, 36(4), 337-353.
• Rezba, R. J., Sprague, C., McDonnough J. T., and Matkins, J. J., 2007. Learning and assessing science process skills. Iowa: Kenndall/Hunt Publishing Company.
• Rollnick, M., Lubben, F., Lotz, S., and Dlamini, B., 2002. What do underprepared students learn about measurement from introductory laboratory work? Research in Science Education, 32(1), 1-18.
• Roth, W. M., McGinn, M. K., and Bowen, G. M., 1998. How prepared are pre-service teachers to teach scientific inquiry? Levels of performance in scientific representation practices. Journal of Science Teacher Education, 9(1), 25-48.
• Saat, R. M., 2004. The acquisition of integrated science process skills in a web-based learning environment. Research in Science and Technological Education, 22(1), 23-40.
• Sinan, O. ve Uşak, M., 2011. Biyoloji öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 333-348.
• Tamir, P., 1997. How are laboratories used?. Journal of Research in Science Teaching, 14(4), 311-316.
• Tan, M. ve Temiz, B. K., 2003. Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.
• Tatar, N., 2006. İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E., 2001. İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Tifi, A., Natale, N., and Lombardi, A., 2006. Scientists at play: Teaching science process skills. Science in School, 1(Spring), 37-40.
• Tümay, H. ve Köseoğlu, F., 2011. Kimya öğretmen adaylarının argümantasyon odaklı öğretim konusunda anlayışlarının geliştirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 8(3), 105-119.
• Türkmen, L., 2006. Bilimsel bilginin özellikleri ve fen ve teknoloji okuryazarlığı. M. Bahar (Ed.). Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (s. 33-58), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Türkmen, H. ve Kandemir, E. M., 2011. Öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri öğrenme alanı algıları üzerine bir durum çalışması. Journal of European Education, 1(1),15-24.
• Wenglinsky, H., 2000. How teaching matters: Bringing the classroom back into discussions of teacher quality. Princeton, NJ: Educational Testing Service.
• Wenglinsky, H., and Silverstein, S. C., 2007. The science training teachers need. Educational Leadership, 64(4), 24–29.
• Wilke, R. R., and Straits W. J., 2005. Practical advice for teaching inquiry-based science process skills in the biological sciences. The American Biology Teacher, 67(9), 534-540.
• Yeany, R. H., Yap, K. C., and Padilla, M. J., 1984. Analyzing hierarchical relationship among modes of cognitive reasoning and integrated science process skills. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching. New Orleans, LA.
• Yıldırım, M., Atila, M. E., Özmen, H. ve Sözbilir, M., 2013. Fen bilimleri öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi hakkındaki görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 27-40.
• Zoller, U., 1990. Students’ misunderstanding and misconceptions in college freshman chemistry (general and organic). Journal of Research in Science Teaching, 27(10), 1053–1065.