Yazmabilim: Yazma Eser Araştırmaları Dergisi

İslam yazma eserleri ve kitap kültürü Türkiye’de ve dünyada nicelik ve nitelik açısından giderek artan ve derinleşen bir ilgiye mazhar olmakta, bu temayla ilgili Arapça ve İngilizce başta olmak üzere çeşitli dillerde süreli yayınlar bulunmaktadır. Yazmabilim: Yazma Eser Araştırmaları Dergisi uluslararası nitelikte bir dergi olarak bu dillerde yayıma devam etmekle birlikte Türkçe makaleleri de kabul ederek bu alanda Türkçe literatürü zenginleştirmeyi ve sayısı giderek artan araştırmacılar için nitelikli bir adres haline gelmeyi amaçlamaktadır. Türkiye’de yazma eser ve kitap kültürü araştırmalarına odaklanan ilk tematik, akademik ve hakemli bir dergi olan Yazmabilim, dünyanın en büyük yazma eser koleksiyonlarından birine sahip olan Türkiye’de yılda iki kez (Eylül ve Mart) okuyucularla buluşarak ulusal ve uluslararası bilim ve yayın dünyasında iddialı bir kaynak hâline gelmeyi hedeflemektedir.

Dergide yayımlanacak çalışmaların; kodikoloji, paleografi, metin dışı unsurlar ve kayıtlar, yazma eserlerin üretimi, dolaşımı, kullanımı ve koruma pratikleri ile bu süreçlerde rol alan müellif, müstensih, mütercim, okuyucu, hâfız-ı kütüb, sahaf, koleksiyoner gibi aktörler hakkında olması düşünülmüştür. Dergideki incelemelerde bu problemlerle, özellikle dil, mantık, edebiyat, tarih, İslâmî ilimler, dinler tarihi, ahlâk ve siyaset, felsefe ve bilim tarihi gibi alanların problemlerinin disiplinlerarası bir yaklaşımla tartışılması beklenmektedir. Dergide çıkacak olan araştırma makaleleri ve araştırma notlarında farklı çalışma alanlarında uygulanabilecek analiz yöntem ve tekniklerinin sergilenmesi, dijital beşeri bilimlerde kullanılan kodlama ve yazılımlardan faydalanılması ve bunların veri olarak sunulması umulmaktadır.

Yazmabilim araştırma makaleleri, araştırma notları, kitap değerlendirmeleri ve söyleşilere yer vermektedir. Dergiye Türkçe, Arapça ve İngilizce dillerinde yazılmış özgün çalışmalar kabul edilmektedir.

Biçimsel Kurallar
Yazı Tipi ve Sayfa Düzeni: Tüm metinler Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı ile ve iki yana yaslı olarak yazılmalıdır

​Makale Türleri ve Uzunlukları
Araştırma Makaleleri: 5.000–11.000 kelime aralığında olmalıdır. Bu sınıra özet, anahtar kelimeler ve kaynakça dahildir. Belirtilen sınırların dışındaki yazılar Yayın Kurulu’nun takdirine göre değerlendirilir.
Araştırma Notları: 4.000–8.000 kelime aralığında olmalıdır.

Kitap Değerlendirme Kılavuzu

Özet ve Anahtar Kelimeler
Tüm araştırma makaleleri ve araştırma notları hem Türkçe hem İngilizce hazırlanmış özet (200–250 kelime) ve 5–7 adet anahtar kelime içermelidir.
Özetler; makalenin amacı, problemi, literatüre katkısı, yöntemi ve sonuçlarını yansıtmalıdır.

Transkripsiyon
Arap harfli metinlerin transkripsiyonunda İsam Yayınlarının “Tenkitli Neşir Kılavuzu (Osmanlı Türkçesi Metinleri İçin)” isimli kılavuzunda geçtiği üzere tam transkripsiyon sistemine (s. 40-54) uyulmalıdır.

Kaynakça ve Atıf Sistemi
Atıflar ve kaynakça için Chicago Manual of Style (18. baskı) kullanılmalıdır.
Arapça makalelerde, Latin harfleriyle oluşturulmuş kaynakçanın da eklenmesi zorunludur.

Ekler
Ek materyaller, ana metnin sonunda ancak kaynakçadan önce yer almalıdır.
Eklerde yer alan görseller, belgeler ya da tabloların kaynakları hem ilgili ek başlığı altında hem de kaynakçada belirtilmelidir.

Tarih ve Yüzyıl Yazımı
Yüzyıllar ve tarihler açık şekilde yazılmalıdır: “On beşinci yüzyıl”, “29 Ekim 1923” gibi.
Türkçe metinlerde MÖ ve MS biçimi kullanılmalıdır.
Vefat tarihleri şahsın isminin ilk geçtiği yerde parantez içinde (ö. Hicri/Miladi) şeklinde verilir. Ör: Mâverdî (ö. 450/1058). 19 ya da 20. yüzyılda yaşamış ise parantez için doğum ve ölüm yılları Miladi olarak verilir. Ör: Hasan Alî Yücel (1897-1961).

Alıntılar
Kısa alıntılar, metin içinde çift tırnak (“...”) arasında verilir.
Uzun alıntılar, tırnaksız şekilde, paragraftan ayrılarak soldan iki sekme girintili yazılır ve 10 puntoya düşürülür.

Görseller ve Şekiller
Yazma görselleri, diğer görseller ve şekillerin altyazıları bulunmalıdır.
Altyazılarda, görselle ilgili açıklama ve kaynak bilgisi yer almalıdır.
Altyazılar 9 punto ile yazılmalıdır.
Tüm görseller metin içinde, yayımlanması istenilen yerde konumlandırılmalıdır; metin sonunda toplanmamalıdır.
Tüm görseller ve şekiller ayrı ayrı numaralandırılmalı ve ayrıca yüklenmelidir.
Altyazılarda belirtilen kaynaklar, makalenin kaynakçasında da yer almalıdır.

Yazmabilim: Yazma Eser Araştırmaları Dergisi, akademik çalışmaların etik ilkelere uygun şekilde yayımlanmasını ilke edinmiş, tarafsız ve nitelikli akademik üretimi desteklemeyi amaçlayan bir yayındır. Bu doğrultuda, akademik dürüstlük, şeffaflık ve tarafsızlık, yayımlanacak çalışmalarda aranan temel ölçütlerdir.

Dergi, bilimsel yayıncılık süreçlerinde uluslararası standartlara uyumu esas almakta olup Uluslararası Yayın Etiği Komitesi’nin (Committee on Publication Ethics – COPE) yayımladığı “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ile “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları”nı benimsemektedir.

Yazmabilim’in etik ilkeleri bilimsel yayıncılıkta yüksek standartları teşvik etmeyi amaçlayan bir yayın politikası çerçevesinde oluşturulmuştur.


Yazarların Sorumlulukları

Gönderilen makalenin özgün, araştırmaya dayalı ve alana katkı sunabilecek nitelikte olması yazarın sorumluluğundadır. Makale, intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayın, dilimleme ve haksız yazarlık gibi bilimsel etik ihlallerinden uzak olmalıdır. Bu tür ihlaller tespit edildiğinde yazı değerlendirme sürecinden çıkarılır, yayımlanmışsa geri çekilmesi ya da düzeltilmesi sağlanır.

Yazarlar, araştırmalarında başka çalışmalardan yararlandıklarında bu kaynakları açık ve doğru şekilde belirtmelidir. Her tür intihal, usulsüz aktarma ve kaynak göstermeme bilimsel etik ihlali sayılır. Atıfta bulunulan tüm kaynaklar hem metin içinde hem kaynakçada eksiksiz şekilde yer almalıdır.

Aynı yazının birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi, daha önce yayımlanmış bir çalışmanın yeniden gönderilmesi ya da temelde aynı içeriği taşıyan birden fazla yazı oluşturulması kabul edilemez.

Lisansüstü tezlerden ya da bilimsel toplantılarda sunulmuş ancak yayımlanmamış bildirilerden üretilen yazılar dergide yayımlanabilir. Bu tür çalışmaların ilk teslim aşamasında kaynak metin belirtilmeli; hakem süreci tamamlandıktan sonra ise yazının ilk dipnotunda ilgili tez veya bildirinin künyesi açık şekilde verilmelidir.

Makalenin hazırlanmasına akademik katkı sunmuş olanlar yazar olarak belirtilmelidir. Yazarlık sırası bilimsel katkı oranına göre belirlenmelidir. Katkı sunmayan kişilerin yazar olarak eklenmesi veya katkı sırası gözetilmeden yapılan sıralamalar etik dışı kabul edilir. Tezlerden üretilen makalelerde öğrenci birinci, gerekli olması halinde danışman ikinci yazar olarak yer almalıdır. Ortak yazarlı makalelerde Tüm yazarların makalenin yayımlanmasına rıza göstermesi gerekir. Makaleye katkıda bulunanların oranları metin sonunda belirtilmelidir.

Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, alınan izne dair kurum adı, karar tarihi ve sayısı açıkça belirtilmelidir. Kişisel veri içeren retrospektif araştırmalarda, anket ya da mülakat gibi veri toplama yöntemleri kullanılan çalışmalarda etik kurul izni zorunludur. Başka araştırmacılara ait ölçek, görsel ya da belgeler kullanılmışsa gerekli izinlerin alındığı ve telif haklarına riayet edildiği metin içinde belirtilmelidir.

Yapay zekâ araçları yalnızca tercüme, dil kontrolü ya da görsel üretim gibi yardımcı süreçlerde sınırlı olarak kullanılabilir. Bu araçlardan faydalanılmışsa metnin sonunda hangi süreçte ve ne ölçüde kullanıldıkları belirtilmelidir. Üretilen içeriğin sorumluluğu yazar(lar)a aittir ve son denetim titizlikle yapılmalıdır.

Çalışmaya dair çıkar çatışması ya da finansal destek varsa, bu durum metin sonunda açıkça beyan edilmelidir.

Yayımlanmış bir makalede hata tespit eden yazar(lar), editörle iletişime geçerek düzeltme yapılmasını ya da metnin geri çekilmesini sağlamalıdır. Ayrıca, yazar(lar), hakemler ya da editörler tarafından iletilen değişiklik önerilerine gerekçeli biçimde itiraz etme hakkına sahiptir.

Her kategoride yazı gönderecek yazarların, Yazım Kılavuzu’nda yer alan ilke ve açıklamalara uygun şekilde hareket etmesi beklenmektedir.


Hakemlerin Sorumlulukları

Hakemler, Yazmabilim dergisinde yayımlanacak makalelerin akademik kalitesini artırma sorumluluğunu taşır. Değerlendirmeleri, yazarların çalışmalarını geliştirmelerine katkı sağladığı gibi, Editörler Kurulu’nun nihai kararını vermesinde de önemli bir rol oynar. Ancak hakem görüşleri, karar sürecinin yalnızca bir parçasıdır; yayıma ilişkin son karar Editörler Kurulu tarafından verilir.

Değerlendirmeler, yalnızca makalenin akademik içeriğine odaklanmalı; kişisel görüş ya da önyargılardan uzak, nesnel ve ölçülü bir dille yazılmalıdır. Hakem raporları açık, somut ve gerekçeli olmalı; muğlak ya da yüzeysel ifadelerden, hakaret ya da itham içeren yorumlardan kaçınılmalıdır. Olumsuz değerlendirmelerde, eksik veya kusurlu yönler net şekilde belirtilmelidir.

Hakemler, yalnızca uzmanlık alanlarına giren çalışmaları değerlendirmeli ve kör hakemlik ilkesine titizlikle riayet etmelidir. Makalenin içeriğine dair herhangi bir bilgi, değerlendirme sürecinde veya sonrasında hiçbir kişi ya da kurumla paylaşılmamalıdır. Yayınlanmamış makalelerden elde edilen bilgi ya da fikirler, yazarın izni olmaksızın hakem tarafından kişisel menfaat için kullanılamaz.

Makale, hakemin görüşleriyle çelişen fikirler barındırıyor olsa bile bu durum değerlendirmeyi etkilememelidir. Hakemler, yalnızca bilimsel ölçütlere ve akademik tutarlılığa dayalı bir değerlendirme sunmalıdır.

Değerlendirme süresi genel olarak 15 gündür. Bu süre içerisinde değerlendirme yapamayacak hakemlerin durumu editöre en kısa sürede bildirmesi beklenir. Yayın takvimi çerçevesinde ek süre verilebilir. Değerlendirme yapmayacak olan ya da yeterli uzmanlığa sahip olmadığını düşünen hakemler, bunu makul bir sürede bildirerek süreci aksatmamalıdır.

Hakemler, makalede eksik kaynak gösterimi ya da olası intihal durumlarına karşı dikkatli olmalı; yazarın atıf yapmadan kullandığı ifade, gözlem ya da argümanlara dipnotla kaynak gösterilmesini önermelidir. Makale ile daha önce yayımlanmış başka çalışmalar arasında benzerlikler tespit edildiğinde, durum editöre iletilmelidir.

Değerlendirme sırasında rekabet, çıkar çatışması veya işbirliği gibi gerekçelerle yazar(lar)la ilişki içinde olunduğu düşünülüyorsa, hakemlik görevi kabul edilmemelidir. Çıkar çatışması doğurabilecek durumlar mutlaka editöre bildirilmelidir.


Yayın Politikası

Yazmabilim: Yazma Eser Araştırmaları Dergisi, yılda iki kez, Eylül ve Mart aylarında yayımlanan, akademik, çift taraflı kör hakemlik sistemi uygulanan açık erişimli bir dergidir. Makale gönderimleri, yazmabilimdergisi@fsm.edu.tr adresi üzerinden yapılmaktadır.

Dergiye gönderilecek makalelerin, İslam yazma eserleri ile yazma ve basma kitap kültürü ve tarihi temalarına uygunluk göstermesi beklenmektedir. Yazılar, Türkçe, Arapça veya İngilizce dillerinde kabul edilmektedir.

Dergiye gönderilen çalışmaların, akademik etik ilkelere uygun, özgün ve araştırmaya dayalı nitelikte olması beklenmektedir. Tüm makaleler, iThenticate programı aracılığıyla intihal taramasına tabi tutulur. Benzerlik oranının %20’nin altında olması esas alınmakla birlikte, bu oranın üzerindeki durumlarda nihai değerlendirme Yayın Kurulu tarafından yapılır. Benzerlik taramasını takiben, makaleler ön değerlendirme sürecine alınır; bu süreçte Yayın Kurulu, gerekli gördüğü hallerde Danışma Kurulu üyelerine veya ilgili alan uzmanlarına başvurabilir.

Ön değerlendirme sonucunda, çalışmanın hakem sürecine alınmasına veya yayın sürecinin sonlandırılmasına Yayın Kurulu tarafından karar verilir. Dergi yayın ilkeleri ve akademik standartlar açısından asgari koşulları sağlamayan yazılar, hakem sürecine alınmadan reddedilebilir.

Dergi araştırma makalelerine, araştırma notlarına, kitap değerlendirmelerine ve söyleşilere yer vermektedir.

Tüm araştırma makaleleri, derginin ön değerlendirme ve hakemlik süreçlerine tabi tutulur. Araştırma makalesi dışındaki yazılar (araştırma notları, kitap değerlendirmeleri ve söyleşiler) ise yalnızca editoryal inceleme sürecinden geçirilir.

Yayın Kurulu üyeleri de dergiye yaptıkları başvurularda, tüm yazarlar için geçerli olan yayın ve değerlendirme süreçlerine tabi tutulurlar.

Araştırma makalelerinin son kabul tarihleri Eylül sayısı için Mayıs; Mart sayısı için Kasımdır. Diğer kategorilerdeki yazıların (araştırma notları, kitap değerlendirmeleri ve söyleşiler) ise son kabul tarihleri Eylül sayısı için Temmuz; Mart sayısı için Ocaktır. Kabul tarihleri ve güncel başvuru takvimine ilişkin duyurular, derginin internet sitesinde Duyurular sekmesi üzerinden takip edilebilir.

Derginin yayın tarihi geldiğinde, hakem değerlendirme veya editoryal inceleme süreçleri tamamlanmamış makaleler, bir sonraki sayıda yapılacak yayınlar arasında yer alır.

Bir sayıda aynı yazarın birden fazla yazısı yayımlanmaz. Dergimizde araştırma makalesi yayımlanan bir yazar, makalesi yayımlandıktan sonra en az iki sayı geçmeden yeniden makale gönderemez.