İlkokul Düzeyindeki Araştırma-Sorgulama, Argümantasyon ve STEM Temelli Uygulamalarının Tematik İçerik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 1100 - 1129, 15.07.2021

Tuğba Ecevit Neşat Balcı Mesut Yıldız Büşra Sayan Sayan

https://doi.org/10.33711/yyuefd.957395

Cited By: 8

Öz

21. yüzyıl becerilerine sahip fen okuryazarı olan bireyler yetiştirilmesinde fen öğretim programı ilkokul 3. ve 4. sınıftan itibaren fen öğretiminde araştırma-sorgulama, argümantasyon, STEM yaklaşımlarının kullanımına vurgu yapmaktadır. Bu doğrultuda çalışma kapsamında 2010-2020 yılları arasında ilkokul düzeyinde gerçekleştirilen araştırma sorgulama, argümantasyon ve STEM temelli uygulamaları kapsayan araştırmalar tematik içerik analizi yöntemi kullanılarak güncel eğilimleri incelenmiştir. Araştırmanın veri analiz birimini 47 yayın oluşturmaktadır. Veri analiz birimini oluşturan çalışmalar yayın yılı, yayın türü, sınıf düzeyi, konu/ünite, öğretim yöntemi/modeli, etkisi araştırılan değişken, araştırma yöntemi, uygulama süresi, örneklem sayısı, veri toplama araçları, veri analiz yöntemleri ve örnek etkinliğin varlığı kriterlerine göre tematik içerik analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda, çalışmaların 2013 yılından itibaren yavaş yavaş artış gösterdiği, 4. sınıf düzeyinde yoğunlaştığı, Dünya ve Evren konu alanı kapsamında yapılan çalışma sayısının diğer alanlara göre oldukça az olduğu, çalışmalarda yaygın olarak 5E öğrenme modelinin kullanıldığı ve en fazla başarı, tutum ve bilimsel süreç becerilerine katkılarının araştırıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, araştırmaların 30-60 öğrenciyle, 4-14 hafta aralığında çoğunlukla nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yürütüldüğü ve sadece tezlerde uygulama örneklerinin ek olarak sunulduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, 3. sınıf seviyesindeki çalışmaların oldukça sınırlı olduğu, argümantasyon ve STEM temelli uygulamaların, araştırma-sorgulama uygulamalarına nazaran oldukça az sayıda olduğu, 21. yüzyıl becerileri gelişiminin incelendiği çalışmaların ise yok denecek kadar az olduğu söylenebilir. Uygulamaya yönelik çalışmaların ilkokul düzeyinde yaygınlaştırılması fen okuryazarı bireyler yetiştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

araştırma-sorgulama, argümantasyon, STEM eğitimi, ilkokul öğrencileri, tematik içerik analizi, araştırma-sorgulama, argümantasyon, STEM eğitimi, ilkokul öğrencileri, tematik içerik analizi

Kaynakça

• Altan, E. B., Yamak, H., & Kırıkkaya, E. B. (2016). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde FETEMM eğitimi uygulamaları: Tasarım temelli fen eğitimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 212-232.
• American Association for the Advancement of Science [AAAS]. (1990). Science for all Americans. New York: Oxford University Press.
• American Association for the Advancement of Science [AAAS]. (1993). Benchmarks for science literacy. New York: Oxford University Press.
• Arı, Ü., Peşman, H., & Baykara, O. (2017). Sorgulamaya dayalı öğretimde rehberlik düzeyinin fen bilimleri öğretmen adaylarının kavram yanılgılarını iyileştirmedeki etkisinin bilimsel süreç becerileriyle etkileşimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 304.
• Aslan-Tutak, F., Akaygün, S., & Tezsezen, S. (2017). İşbirlikli FeTeMM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) eğitimi uygulaması: Kimya ve matematik öğretmen adaylarının FeTeMM farkındalıklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 794-816.
• Aydeniz, M., Akgündüz, D., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M., Öner, T., Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu:“Günümüz modası mı yoksa gereksinim mi?”. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi STEM Merkezi.
• Aydın, Ö., & Kaptan, F. (2014). Fen-teknoloji öğretmen adaylarının eğitiminde argümantasyonun biliş üstü ve mantıksal düşünme becerilerine etkisi ve argümantasyona ilişkin görüşler. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 163-188.
• Bağ, H., & Çalık, M. (2017). İlköğretim düzeyinde yapılan argümantasyon çalışmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(190), 281-303.
• Bağ, H., & Çalık, M. (2018). İlkokul 4. sınıf düzeyindeki fen eğitimi araştırmalarının tematik içerik analizi. İlköğretim Online, 17(3), 1353-1377.
• Batı, K. & Kaptan, F. (2017). Model tabanlı sorgulama yaklaşımının, öğrencilerin bilimin doğası görüşlerine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 427-450.
• Bıyıklı, C., & Yağcı, E. (2014). 5E öğrenme modeline göre düzenlenmiş eğitim durumlarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 45-79.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cengiz, C., & Kabapınar, F. (2017). Dolaylı fen öğretiminde hizmet öncesi argümantasyon eğitiminin öğretmen adaylarının bilimin doğasını kavramalarına etkisi. Journal of the Turkish Chemical Society Chemical Education, 2(1), 19-62.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2013). Research methods in education. routledge.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2007). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Education and Science, 39(174), 33-38.
• Çoruhlu, Ş. T., Çepni, S. (2015). “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” ünitesinde karşılaşılan öğretmen problemleri ve yanılgıları: Bir özel durum çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(2), 268-281.
• Daşdemir, İ., Cengiz, E., & Aksoy, G. (2018). Türkiye’de FeTeMM (STEM) eğitimi eğilim araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1161-1183.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N., & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education, 9(1), 49-64.
• Driver, R., Newton, P., & Osborne J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Inc. Science. Education, 84, 287-312 Duban, N. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: bir eylem araştırması. Yayınlanmamış Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ecevit, T. (2018). Argümantasyon destekli araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim uygulamalarının fen öğretmen eğitimindeki etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ergun, M., & Çilingir, F. (2013). İlköğretim bölümünde yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 85.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate in education (8th ed.). New York Mc Graw HIll.
• Gülhan, F., & Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620.
• Günbatar, S. A., & Tabar, V. (2019). Türkiye’de gerçekleştirilen STEM araştırmalarının içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1054-1083.
• Günel, M., Kabataş Memiş, E., & Büyükkasap, E. (2010). Yaparak yazarak bilim öğrenimi-YYBÖ yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin fen akademik başarısına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 35(155).
• Hiğde, E., & Aktamış, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon temelli fen derslerinin incelenmesi: Eylem araştırması. İlköğretim Online, 16(1), 89-113.
• Hubberman, M., & Miles, M. B. (2002). The qualitative researcher's companion. Sage.
• İdin, Ş., & Kaptan, F. (2017). İlköğretim fen eğitiminde yenilenen öğretim programlarına göre hazırlanan doktora tezlerinin incelenmesi üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 2(1), 29-43.
• Kaya, G., & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
• Kılınç, A. (2007). The opinions of Turkish highschool pupils on inquiry based laboratory activities. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 6(4), 1303-6521.
• Kıngır, S., Geban, Ö., & Günel, M. (2011). Öğrencilerin kimya derslerinde argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının uygulanmasına ilişkin görüşleri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 15-28.
• Kizilaslan, A., Sozbilir, M., & Yasar, M. D. (2012). Inquiry based teaching in Turkey: A content analysis of research reports. International Journal of Environmental and Science Education, 7(4), 599-617.
• Kuhn, D. (1993). Science as argument: implications for teaching and learning scientific thinking. Science Education, 77(3), 319–337.
• Martin, D. J. (2009). Elementary science methods: a constructivist approach. USA: Delmar Publisher, An International Thomson Publishing Company.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). İlköğretim fen ve teknoloji (6, 7. ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve Ortaokullar 3, 4, 5, 6, 7 ve 8). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve Ortaokullar 3, 4, 5, 6, 7 ve 8). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• National Research Council [NRC]. (1996). National science education tandards. USA: National Academy Press, Washington, DC.
• National Research Council [NRC]. (2000). Inquiry and the national science education standards: A guide for teaching and learning. National Academies Press.
• National Research Council [NRC]. (2012). A framework for K-12 science education. Washington, DC: National Academies Press.
• NGSS (2013). Next generation science standards: For states, by states. Washington, DC: The National Academy Press.
• Öğreten, B., & Sağır, Ş. U. (2014). Argümantasyona dayalı fen öğretiminin etkililiğinin incelenmesi. Journal of Turkish Science Education, 11(1), 75-100.
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yasar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of published papers. In Science Education Research and Practice in Europe (pp. 341-374). Brill Sense.
• Şardağ, M., Ecevit, T., Top, G., Kaya, G., & Çakmakçı, G. (2018). Fen ve mühendislik uygulamaları. G. Çakmakçı & A. Tekbıyık (Ed.) Güncel Öğretim Programlarına Uygun ve STEM Destekli Fen Bilimleri Öğretimi (s. 239-264). Ankara: Nobel Yayıncılık, ISBN:978-605-7928-31-3. Şen, Ş., Yılmaz, A., & Erdoğan, Ü. I. (2016). Sorgulamaya dayalı laboratuvarlara ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. İlköğretim Online, 15(2), 443-468.
• Toulmin, S. (1958). The uses of argument. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Tümay, H., & Köseoğlu, F. (2010). Bilimde argümantasyona odaklanan etkinliklerle kimya öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki anlayışlarını geliştirme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 859-876.
• Ulu, C., & Bayram, H. (2015). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımına dayalı laboratuvar etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin kavram öğrenmelerine etkisi: yaşamımızdaki elektrik ünitesi. Pamukkale Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 61-75.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, B., & Altun, Y. (2015). Investigating the effect of STEM education and engineering applications on science laboratory lectures. El-Cezerî Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40