İLKÖĞRETİM 5.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DEĞER YÖNELİMLERİNİN ROKEACH VE SCHWARTZ DEĞER SINIFLANDIRMASINA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2012, Sayı: 19, 1 - 15, 01.12.2012

Süleyman Yiğittir

Öz

Araştırmada öğrencilerin yöneldikleri değerlerin Schwartz ve Rokeach değer sınıflandırmalarıyla karşılaştırılması amaçlanmıştır. Tarama modelindeki çalışma, Ankara merkez ilçelerden random yöntemiyle seçilen 8 farklı ilköğretim okulundaki 1245 5.sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin önem verdikleri değerleri tespit etmek için görüşme formu kullanılmış ve cevaplar içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuçta öğrencilerin en fazla sırasıyla çevre temizliği, saygılı olma, yardımseverlik, temizlik, sevgi, iyi insan olma, hoşgörü, kötü sözlerden uzak durma, dürüstlük, yerlere tükürmeme, sağlıklı olma, çevreye duyarlı olma ve doğa sevgisi değerlerine yöneldikleri tespit edilmiştir. Rokeach’ın değer sınıflandırmasına göre 36 değerden yalnızca 19’unun ifade edildiği; Schwartz’ın değer sınıflandırmasına göre 56 değerden 25’inin ifade edildiği ve evrenselcilik, iyilikseverlik ve güvenlik değer tiplerinin daha fazla tercih edildiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Değer, değer yönelimi, Rokeach ve Schwartz değer sınıflandırması, ilköğretim

The Evaluation of the 5th Grade Primary School Students’ Value Tendencies According to the Value Classifications of Rokeach and Schwartz

Öz

Important findings are reached in the study which aims to determine which values are prominent and which values students tend to by comparing the value classifications of Rokeach and Schwartz. The study is examined by using the survey method and the sample consist of 1245 5th grade students from 9 schools in Ankara city center with random sampling. A form of interview is used to determine the values that student care and the answers are examined in content analysis. Consequently, it is determined that students tend to the values of environmental cleanliness, respectfulness, helpfulness, cleanliness, love, being a good person, indulgency, abstaining from bad expressions, honesty, not spitting on grounds, being healthy, being sensitive to the environment, love of nature. It is determined that 19 of 36 values Rokeach’s classification; 25 of 56 values Schwartz’s classification of value are stated and the value types of universality, charitableness and safety are mostly preferred

Anahtar Kelimeler

Value, Tendency Of Value, Value Classifications Of Rokeach And Schwartz, Primary School

Kaynakça

• Avcı, N. (2007). Üniversite Gençliğinin Bireysel ve Toplumsal Değerlere İlgi ve Bakışı R. Kaymakcan vd.(Ed). Değerler ve Eğitimi (819-852). İstanbul: Dem yay.
• Aydın, M.(2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği, Değerler Eğitimi Dergisi,1(3),21-144
• Baloğlu, M. & Balgalmış, E. (2005). İlköğretim ve Ortaöğretim Yöneticilerinin Öz- Değerlerinin betimlenmesi: Tokat ili örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. 10 (2). 19- 31.
• Brynildssen, S.(2002). Character Education though Children’s Literature. ERIC Clearinghouse on Reading English and Communication. ED469929. http://www.ericdigests.org/2003-3/character.htm (24/8/2006 tarihinde internet adresinden alınmıştır.)
• Davidson, P.L. (2006). Value Mapping: Improving Human and Organizational Performance. LongBeach-California:Annual ISPI Meeting.1999. 289-292. www.hptnederland.nl/ISPI/rdfilles/papers/48.pdf adresinden 12 Şubat 2006 tarihinde indirilmiştir.
• Dervişoğlu, S., Menzel, S., Soran, H. & Bögeholz. S. (2009). Değerler, İnançlar ve Problem Algısının Biyolojik Çeşitliliği Korumaya Yönelik Kişisel Normlara Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37:50-59
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), 55-72.
• Esmer, Y. (1999). Devrim, Evrim, Statüko: Türkiye Sosyal, Siyasal, Ekonomik Değerler. İstanbul:Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı yay.
• GLC (Global Learning Centre) (2005). Values Education: Information and activity ideas for teachers. Bristone. www.uq.net.au/zzglcent/glc_values_ed internet adresinden 08/10/2005 tarihinde alınmıştır.
• Gömleksiz, M.N. (2007). Lise Öğrencilerinin Toplumsal Değerlere İlişkin Tutumları: Elazığ İli Örneği. R. Kaymakcan vd.(Ed). Değerler ve Eğitimi (724 -742). İstanbul: Dem yay.
• Güngör, E., (1993). Değerler Psikolojisi, Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yay. No:8
• Halstead, J.M., Taylor, M.J. (1996). Values in Education and Education in Values, Bristol- England: Falmer Pres
• Hayes. B. G.& Hagerdon, W.B. (2000). A Case for Character Education, Journal of Humanistic Counseling, Education&Development, 39(1) 1-8.
• Hooper, C. (2003). Values Education Definition, Wilson B, Zibar, V. etc. (Ed.) “Values Education Study” Final Report (pp 33-37), Australia: Curriculum Corporation.
• Huitt, W. (2004). Values. Educational Psychology İnteractive, Voldosta State Universty. http://chiron.valdosta.edu/whuitt/col/affsys/values.html. adresinden 05 Ocak 2008 tarihinde indirilmiştir.
• Karabıyık, E.U. & Ertuna, S. (2006). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı, Ankara: Evren yay.
• Karagöz, D., Tekerek, M., Kaya, N., Azer, H., Alıç, M.D., Yılbat, B., Koyuncu, M., Ulusoy, K. (2005). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı, Ankara: Milli Eğitim Bak. Devlet Kitapları
• Karasar, N., (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara. Nobel Yay.
• Kinnier, R.T., Kernes, J.L. & Dautheribes, T.M. (2000). A Short List Of Universal Moral Values, Counseling & Values, 45(1). 4-13
• Lickona, T. (1991). Educating for Character: How Our Schools Can Teach Respect And Responsibility. New York: Bantam Boks.
• MEB (2004). Sosyal Bilgiler Öğretimi Program Kılavuz Kitabı 4-5.sınıf, Ankara: Milli Eğitim Yayınevi.
• MEB (2005a). İlköğretim 1,2 ve 3.Sınıflar Hayat Bilgisi Öğretim Programı ve Kılavuzu http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php adresinden 28 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir.
• MEB (2005b). Sosyal Bilgiler Öğretimi Program Kılavuz Kitabı 6-7.sınıf. Ankara, Milli Eğitim Yayınevi, Ankara
• MEB (2006). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi Ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php adresinden 4 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir.
• Mehmedoğlu, A.U.(2007). Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık. R. Kaymakcan vd.(Ed). Değerler ve Eğitimi (799-817). İstanbul: Dem yay.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde Dönüşüm Eğitimde Yeni Değerler. Ankara:Pegem yay.
• Özensel, E. (2007). Liseli Kız ve Erkek Öğrencilerin Değer Yargıları. Değerler ve Eğitimi. R. Kaymakcan vd.(Ed). Değerler ve Eğitimi (743-772). İstanbul: Dem yay.
• Rokeach, M, (1973). The Nature Of Human Values, New York: The Free Press.
• Rosenfeld, L. & Wynns, S. (2003). Perceived Values and Social Support in Buffy the Vampire Slayer. The online international Journal of Buffy Studies. http://www.slayage.tv/essays/slayage10/Rosenfeld_&_Wynns.htm adresinden 08 Ekim 2005 tarihinde indirilmiştir.
• Schwartz, S. (1996). Values Priorities and Behavior:Applying a Theory of Integrated Values Systems, C.Seligman etc. (Eds) Psychology of Value:Ontorio Symposium (pp 1-24), Volume:8, Lawrance Erlbaum Associates, New Jersey: Inc.Publishers
• Silcock, P. & Duncan D. (2001). Values Acquisition and Values Education: Some Proposals. Brıtısh Journal of Educatyional Studies. 49 (3). 242-243
• Uduigwomen, A.F. (2004). Strategies For Values Education ın a Plural Society: The Nigerian Case. African Symposium: An On-Line African Educational Research Journal. 4 (1). March 2004.
• Tillman, D. (2000). Living values activities for young adults. Florida: Health Communications Inc.
• Yahşi Ü.& Özbek O. (2010). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Değer Yönelimleri. 11th International Sports Sciences Congress, Antalya 10-12 Ekim 2010. s.215-217
• Yalçın, Ö. (2009). Ekolojik İkilemlere İlişkin Tutum, Toplumsal Sorumluluk ve Yabancılaşmanın Toplumsal Değer Yönelimi Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Yiğittir, S.(2009). İlköğretim 4.ve 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi değerlerinin Kazanılma Düzeyi, Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yiğittir, S.&Öcal. A. (2010). İlköğretim 6.Sınıf Öğrencilerinin Değer Yönelimleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24.sayı, 407-416
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kazandırılmasını Arzuladığı Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 8, No. 19, 207-223
• Ziebert, H.G.(2007). Çokkültürlü Bir Toplumda Değerler Eğitimi Modelleri, R. Kaymakcan vd.(Ed). Değerler ve Eğitimi (445-466). İstanbul: Dem Yay.