BİYOLOJİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVREYE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2012, Sayı: 19, 162 - 173, 01.12.2012

Mürşet Çakmak Hasan Gürbüz

Öz

Bu çalışmanın amacı, biyoloji eğitimi bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarını incelemektir. Araştırma, 2011 yılında, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesinde okuyan 119 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırma tarama metodu ile yapılmıştır. Veriler, “Çevresel Tutum Ölçeği” ile toplanmıştır. Ölçek, güvenirliği 0,88 olarak hesaplanmış “çevresel davranış” ve güvenirliği 0,74 olarak hesaplanmış “çevresel düşünce” alt ölçeklerinden oluşmaktadır. Ölçek, 5’li likert tipte olup toplam 27 maddeden oluşmaktadır. Veriler, tek faktörlü varyans analizi, scheffé ve t-testi tekniği ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, öğrencilerin cinsiyet ve en uzun süre yaşadıkları yerleşim birimi açısından çevreye yönelik tutum puanları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Sınıflara göre “çevresel düşünce” ortalama puanları arasında 3. sınıflar lehinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Çevre ile ilgili bir kuruluşa üye olmanın "çevresel davranışlar" üzerinde etkisinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

tutum, çevresel davranış ve düşünce, biyoloji eğitimi öğrencileri.

An Investigation Of Biology Education Department Students' Attitudes Towards Environment

Öz

The purpose of the study is to determine pre-service biology teachers' attıtudes towards environmental. This research was went through with 119 candidate teachers between 2011 teaching years in Dicle University of Ziya Gökalp Education Faculty. Survey method was used in this study. The data of research were collected with “Environmental Attitude” scales. The scale are composed of two subscales which reliability calculated as 0.88 of "environmental behavior" and reliability calculated as 0.74 "environmental thinking". The questionnaire was of 5-Likert scale type and comprised 27 items. The obtained data were evaluated by using SPSS-17. The data were analyzed by means of single-factor variance analysis, scheffe and irrespective sample taking t-test technique. As a result, students’ between the attitudes to the environment according to their gender and the settlements of longest time there was no difference. According to the comparison between the classes "environmental thinking" between of mean scores was found significant difference in favor 3th classes. Related to the environment of being a member of any organization on "environmental behavior" has been found to have an impact on.

Anahtar Kelimeler

attitude, environmental behavior and thinking, biology education students.

Kaynakça

• Altın, M. (2001). “Biyoloji Öğretmeni Adaylarında Çevre Eğitimi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, (10)1, 105-122.
• Aydın, F. (2010), Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunları ve Çevre Eğitimi Hakkındaki Görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği), International Online Journal of Educational Sciences (IOJES), 2(3), 818-839.
• Aydın, F. & Çepni, O. (2010). University Students’ Attitudes Towards Environmental Problems: A Case Study From Turkey. International Journal of the Physical Sciences, 5(17), 2715-2720.
• Aydın, F. & Kaya, H. (2010). Sosyal Bilimler Lisesi Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189- 198.
• Coşkun, M. & Aydın, F. (2011). Geography Teacher Candidates’ Perceptions Towards The “Greenhouse Effect, American–Eurasian Journal of Agriculture & Environment Sciences, 10(2), 290-295.
• Çınar, N., Akduran, F., Dede, C. & Altınkaynak, S. (2010). Hemşirelik Bölümü Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı, 242-252.
• Çimen, O., Yılmaz, M. & Çimen, G. (2011). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Duyarlı Davranışlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 191-201.
• Deniş, H. & Genç, H. (2007). Çevre Bilim Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilim Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması, Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 20-26.
• Eagles, P.F.J., & Demare R. (1999). Factors İnfluencing Children’s Environmental Attitudes”, Journal Of Environmental Education, 30 (4), 33-37.
• Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66. 2006/25 Ankara.
• Erol, G.H. (2005). “Sınıf Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Erol, G. H., & Gezer, K. (2006). Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarına Çevreye ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, International Journal Of Environmental and Science Education, 1(1), 65 –77.
• Günindi, Y. (2010). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çevre Dostu Davranışlarının Araştırılması, Türk Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, (3)3, 292-297.
• Gürbüz, H., Kışoğlu, M. & Erkol, M. (2007). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumlarının İnformal ve Formal Eğitim Ortamları Açısından Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 74-84.
• Grifford, R., Hay, R. & Boros, K. (1983). “Individual Differences İn Environmental Attitudes, The Journal Of Environmental Education, 14, 19-23.
• İbiş, S. (2009). “Biyoloji Öğretmen Adaylarının Küresel ve Ulusal Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşleri”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kahyaoğlu, M., Daban, Ş. & Yangın, S. (2008). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42- 52.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kışoğlu, M. (2009). ” Öğrenci Merkezli Öğretimin Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Düzeyine Etkisinin Araştırılması”. Yayımlanmış Doktora Tezi Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Littledyke, M. (2008). Science Education For Environmental Awareness: Approaches To İntegrating Cognitive And Affective Domains, Environmental Education Research, 14 (1), 1–17.
• Oğuz, D., Çakıcı, I. & Kavas, S. (2011), Yükseköğretimde Öğrencilerin Çevre Bilinci, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12, 34-39.
• Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. & Sarışen, Ö. (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3), 117-127.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç. & Nehir, S. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
• Sadık, F. & Sari, M. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları Ve Çevre Bilgisi Düzeyleri, XVII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (Sözlü Bildiri), Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sakarya.
• Sadık, F. & Çakan, H. (2010). Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Çevre Bilgisi Ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Düzeyleri, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
• Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S., Ata, E. & Işık, S. (2000). Biyoloji Öğrencelerinin Çevre Konularına Olan İlgilerinin Araştırılması ve Kimya Öğrenceleri İle Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128 -139.
• Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Şenyurt, A., Temel, A. B. & Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
• Shari, B. L. (1999). Moral Voices İn Environmental Education: The Relationship To Gender And Gender Orientation, Annual Meeting Of The American Educational Research Association, 432-463.
• Uzun, N. & Sağlam N. (2007). Orta Öğretim Kurumlarında Çevre Eğitimi ve Öğretmenlerin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri, Eurasian Journal of Educational Research, 26, 176-187.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2006). Orta Öğretim Öğrencileri İçin Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme Ve Geçerliliği, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240- 250.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumlarına Çevre Ve İnsan Dersi İle Gönüllü Çevre Kuruluşlarının Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 210-218.
• Ünal, S. & Dımışkı, E. (1998). Unesco Uluslararası Çevre Eğitim Programına (IEEP) Göre Ortaöğretim Çevre Eğitimi İçin Öğretmenlerin Yetiştirilmesi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 299-308.
• Yalmancı G, S. & Gözüm, A, İ, C. (2011). Kafkas Üniversitesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, International Online Journal Of Educational Sciences, 3(3), 1109-1132.
• Yılmaz, Ö., Boone, W. J. & Anderson, H. O. (2004). Views Of Elementary And Middle School Turkish Students Toward Environmental İssues, International Journal Of Science Education, 26 (12), 1527–1546.
• Yücel, S.A. & Morgil, I. (1998). Yükseköğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (14), 84-94.