Socio-Economic Dynamics of the Middle Class Cleavage in Turkey: From a Place Professional Career, Class Position and Human Self-Esteem as Appropriation

Year 2024, , 113 - 131, 28.12.2024

Cem Özkurt

https://doi.org/10.21733/ibad.1532615

Abstract

Our modern world continues to change and transform the social space with new formations in working relations and multidimensional complexities. The analytical coherence of the past, the class structure and the notion of traditional professions are becoming different and we are confronted with new types of formations. The main theme of these differentiations becomes evident as the socio-economic decline of the types of jobs known as middle-class professions and the loss of their former sheltered position in the hierarchy of classes. These upheavals, which are taking place on a global scale in the form of temporary work order, full employment deprivation, precarization and the middle class crisis, limit the livelihood opportunities of large social segments and create restrictions on access to sources of income. This study aims to show a perspective on the middle class crisis emerging on a global scale, especially in Turkey, based on the narratives of the young generation of teachers and lawyers who started their professional experience in the period of the 2000s. In the study, the narrowing of the access capacities of professional members to property, restrictions on stable job opportunities, insecurity, introverted closure and the areas of tension caused by those without alternatives in terms of life opportunities were tried to be analyzed in a multidimensional way. This analysis was carried out on a comparative basis by taking into account the experiences of the mature generation who started their profession in the 1980s. The article proceeds with problematization on three axes. The first Octet reveals the kind of tensions and rifts caused by the intra-professional hierarchization found in both teacher and lawyer groups and the socio-economic counterpart of the outside world. Secondly, it aims to show the class position of teachers and lawyers and the given situation in property relations. The third is to reveal the appearance of professional respectability in social life and to open the discussion of whether actors imagine their profession as a future design.

Keywords

Professions, Class System, Middle Class, Socio-Economy, Precarization

Türkiye’de Orta Sınıf Yarılmasının Sosyo-Ekonomik Dinamikleri: Bir Yerinden Edilme Olarak Mesleki Kariyer, Sınıfsal Konum ve İnsansal Özsaygı

Abstract

Çağcıl dünyamız çalışma ilişkilerindeki yeni biçimlenmeler ve çok boyutlu karmaşıklaşmalarla toplumsal alanı değiştirmeye ve dönüştürmeye devam ediyor. Geçmişin analitik tutarlılıkları, sınıf yapısı ve geleneksel meslekler nosyonu farklılaşıyor ve yeni türden şekillenmelerle karşımıza çıkıyor. Bu farklılaşmaların ana teması, orta sınıf meslekler olarak bilinen iş türlerinin sosyo-ekonomik bakımdan gerilemesi ve sınıflar hiyerarşisinde eski korunaklı konumlanmasını kaybetmesi olarak belirginleşiyor. Geçici çalışma düzeni, tam istihdam yoksunluğu, prekarizasyon ve orta sınıf krizi biçiminde küresel ölçekte cereyan eden bu alt üst oluşlar, geniş toplumsal kesimlerin geçim olanaklarını sınırlandırıyor ve gelir kaynaklarına erişimde kısıtlar yaratıyor. Bu çalışma, küresel ölçekte ortaya çıkan orta sınıf krizine, Türkiye özelinde, mesleki deneyime 2000’ler periyodunda başlayan genç kuşak öğretmen ve avukatların anlatılarından hareketle bir bakış sergilemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, meslek mensuplarının mülkiyete erişim kapasitelerindeki daralmalar, istikrarlı iş olanaklarındaki kısıtlar, güvencesizlik, içe dönük kapanma ve yaşam olanakları bakımından alternatifsizlerin ortaya çıkardığı gerilim alanları çok boyutlu olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu analiz, mesleğe 1980’lerde başlamış olgun kuşağın deneyimlerini de göz önünde bulundurarak karşılaştırmalı olarak gerçekleştirilmiştir. Makale, üç eksendeki sorunsallaştırmayla ilerlemektedir. İlk eksen, hem öğretmen hem de avukat gruplarda bulgulanan meslek içi hiyerarşilenmenin, dış dünya sosyo-ekonomik karşılığının hangi türden gerilim ve yarılmalar yarattığını ortaya koymaktadır. İkincisi, öğretmen ve avukatların sınıfsal konumunu ve mülkiyet ilişkilerindeki verili durumu gösterme amacındadır. Üçüncüsü ise, mesleki saygınlığın toplumsal yaşamdaki görünümlerini ortaya koymak ve aktörlerin mesleklerini bir gelecek tasarımı olarak tahayyül edip etmediklerini tartışmaya açmaktır.

Keywords

Meslekler, Sınıf Sistemi, Orta Sınıf, Sosyo-Ekonomi, Prekarizasyon

References

• Akbaş, K. (2013). Sınıf ve orta sınıf tartışmaları arasında yaldızlı yakalılar: avukatlar işçileşiyor mu? Praksis, Orta sınıf, 32(2), 115-144.
• Andersen, G. E. (2006). Toplumsal riskler ve refah devleti. A. Buğra & Ç. Keyder (Eds), Sosyal politika yazıları (çev. B. Y. Çakar & U. B. Balaban) içinde. (ss. 33-54). İletişim Yayınları.
• Ayata, S. (2002). Yeni orta sınıf ve uydu kent yaşamı. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (der.) (2003) Kültür fragmanları Türkiye’de gündelik hayat içinde. (çev. Zeynep Yelçe). dördüncü basım (2017). ss. 37-56. Metis Yayınları.
• Andersen, G. E. (2006). Altın çağ sonrası? küresel bir ekonomide refah devleti ikilemleri. A. Buğra & Ç. Keyder (Eds)., Sosyal politika yazıları (çev. B. Y. Çakar & U. B. Balaban) (ss. 55-100). İletişim Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Z. (1997). Türkiye’de hukuk mesleği. Gündoğan Yayınları.
• Coşkun, K.M. (2013). Sınıf, kültür ve bilinç. Dipnot Yayınları.
• Deacon, B. (2006). Küreselleşme ve sosyal politika: hakkaniyetli refaha tehdit. A. Buğra & Ç. Keyder (Eds), Sosyal politika yazıları (çev. B. Y. Çakar & U. B. Balaban) (ss. 101-158). İletişim Yayınları.
• Bauman, Z. (2000). Postmodernlik ve hoşnutsuzlukları. (çev. İ. Türkmen). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2011). Bireyselleşmiş toplum. (çev. Y. Alogan). İthaki Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme. (çev. A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Beck, U. (2014). Risk toplumu. (çev. K. Özdoğan-B. Doğan). İthaki Yayınları.
• Botton, D. A. (2004). Statü endişesi. (çev. A. S. Bayer). Sel Yayınları.
• Castells, M. (2013). Ağ toplumunun yükselişi (1). (çev. E. Kılıç). Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gaulejac, V.D. (2013). İşletme hastalığına tutulmuş toplum. (çev. Ö. Erbek). Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji kısa fakat eleştirel bir giriş. (çev. Ü. Y. Battal). Siyasal Kitabevi.
• Giddens, A. (2014). Mahremiyetin dönüşümü. (çev. İ. Şahin). Ayrıntı Yayınları.
• Gorz, A. (1986). Elveda proletarya. (çev. H. Tufan). Afa Yayınları.
• Gorz, A. (1995). İktisadi aklın eleştirisi. (çev. I. Ergüden). Ayrıntı Yayınları.
• Hardt, M. & Negri, A. (2012). Duyuru. (çev. A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Hartmann, K. (2014). Küresel çarkın dışında kalanlar. (çev. E. L. Bakaç). Ayrıntı Yayınları.
• Harvey, D. (2012). Postmodernliğin durumu. (çev. Sungur Savran). Metis Yayınları.
• Kleinman M. (2006). Kriz mi ? ne krizi ? avrupa refah devletinde süreklilik ve değişim. A. Buğra & Ç. Keyder (Eds), Sosyal politika yazıları (çev. B. Y. Çakar ve U. B. Balaban) içinde. (ss. 159-193). İletişim Yayınları. Sennett, R. (2012). Beraber. (çev. İ. Özküralpli). Ayrıntı Yayınları. Sennett, R. (2013). Kamusal alanın çöküşü. (çev. S. Durak - A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları. Standing G. (2006). Sosyal güvenlik ağları çılgınlığı: temel gelir Doğu Avrupa’da neden gereklidir? A. Buğra & Ç. Keyder (Eds), Sosyal politika yazıları (çev. B. Y. Çakar & U. B. Balaban) içinde. (ss. 333-373). İletişim Yayınları. Standing, G. (2015). Prekarya. (çev. E. Bulut). İletişim Yayınları. Özkurt, C. (2018). Sınıf ve ötesi. Gece Akademi. Wright, E. O. (1978/2014). Neo-Marksist sınıf analizinin esasları. (çev. Ç. Çiğdamlı). (Ed. V. S. Öğütle). Sınıf analizine yaklaşımlar içinde. (ss. 49-72). Notabene Yayınları.