Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarında Yer Alan STEM Etkinliklerinin Yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 13, 266 - 302, 31.12.2022

Sibel Uyanık , Aynur Özakdağ , Mehtap Yıldırım

https://doi.org/10.21733/ibad.1124428

Öz

21.yüzyıl gereklilikleri doğrultusunda yeniden yapılandırılan Fen Bilimleri Öğretim Programı’nda öğrencilerin problemlere disiplinler arası bakış açısıyla bakması hedeflenmiştir. Ders kitaplarındaki etkinliklerin bu doğrultuda hazırlanmış olması önem taşıdığından çalışmada ders kitaplarındaki STEM etkinliklerinin ünite, kazanım, öğrenme ortamı, etkinlik içeriği, STEM konu alanı ve STEM alanlarında gelişim bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmada doküman inceleme amacıyla “STEM Etkinlikleri Değerlendirme Rubriği” kullanılmıştır. Bununla birlikte ortaokulda fen bilimleri STEM etkinliklerini yüz yüze ve çevrimiçi uygulayan 10 öğretmenin görüşleri alınmıştır. Ders kitaplarında yer alan STEM etkinliklerinin en az bir kazanım ile ilişkili olduğu, etkinliklerin yapısal olarak bir ortaklık taşımadığı görülmüştür. Çoğu etkinliğin bir problem durumuna sahip olmadığı, alternatif çözümler sunmadığı, en az bir STEM disiplinin eksik olduğu, ürün odaklı ve değerlendirme bakımından yetersiz olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda ders kitaplarındaki STEM etkinliklerinin ortak bir yapıda, alan yazında yer alan STEM etkinliklerine ait özellikleri barındıracak ve alternatif ölçme araçlarını içerecek biçimde yeniden düzenlenmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri ders kitapları, STEM etkinlikleri, öğretmen görüşleri

Investigation of STEM Activities Competence in Middle School Science Textbooks

Öz

In the Science Curriculum, which has been restructured in line with the requirements of the 21st century, it is aimed that the students look at the problems from an interdisciplinary perspective. Since it is important that the activities in the textbooks are prepared in this direction, it is aimed to examine the STEM activities in the textbooks in terms of unit, achievement, learning environment, activity content, STEM subject area and STEM areas. Case study design was used in the study. In the research, "STEM Activities Evaluation Rubric" was used for document analysis. In addition, the opinions of 10 teachers who applied science STEM activities face-to-face and online in secondary school were taken. It has been observed that STEM activities in the textbooks are associated with at least one acquisition, and the activities do not have a structural partnership. It has been determined that most activities do not have a problem situation, do not offer alternative solutions, at least one STEM discipline is missing, product-oriented and insufficient in terms of evaluation. In this direction, it has been proposed to reorganize the STEM activities in the textbooks in a common structure, to include the features of the STEM activities in the literature and to include alternative measurement tools.

Anahtar Kelimeler

Turkish science textbooks, STEM activities, teacher opinions

Kaynakça

• 1. Akgündüz, D. (2018). STEM eğitiminin kuramsel çerçevesi ve tarihsel gelişimi. Okul Öncesinden Üniversiteye Kuram ve Uygulamada STEM Eğitimi. Anı Yayıncılık.
• 2. Altunel, M. (2018). STEM Eğitimi ve Türkiye: Fırsatlar ve Riskler. https://www.academia.edu/38035562/STEM_Eğitimi_ve_Türkiye_Fırsatlar_ve_Riskler
• 3. Ardissone, A. N., Oli, M. W., Rice, K. C., Galindo, S., Urrets-Zavalia, M., Wysocki, A. F., Triplett, E. W., & Drew, J. C. (2019). Successful integration of face-to-face bootcamp lab courses in a hybrid online STEM program. Journal of Microbiology & Biology Education, 20(3). https://doi.org/10.1128/jmbe.v20i3.1769
• 4. Arslan, Y. (2020). 5. Sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı ve ders kitabının STEM yaklaşımı bağlamında incelenmesi. (Yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi). https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/608198
• 5. Bahar, M., Yener, D., Yılmaz M. ve Emen, H., Gürer, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji matematik mühendislik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702-735.
• 6. Breiner, J. M., Harkness, S. S., Johnson, C. C., & Koehler, C. M. (2012). What is STEM? A discussion about conceptions of STEM in education and partnerships: What is STEM? School Science and Mathematics, 112(1), 3-11. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2011.00109.x
• 7. Burns, A., Holford, P., & Andronicos, N. (2020). Enhancing understanding of foundation concepts in first year university STEM: Evaluation of an asynchronous online interactive lesson. Interactive Learning Environments, 1-13. https://doi.org/10.1080/10494820.2020.1712426
• 8. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Pegem Yayınları
• 9. Çepni, S. (2018). Tasarım temelli fen eğitimi ve probleme dayalı STEM uygulamaları. S. Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya STEM Eğitimi (4.Baskı). Pegem Akademi.
• 10. Chen, B., Bastedo, K., & Howard, W. (2018). Exploring design elements for online STEM courses: Active learning, engagement & assessment design. Online Learning, 22(2), 59-75.
• 11. Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (5.baskı), (M.Bütün & S.B.Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi. Ankara.
• 12. Çınar, S., Pırasa, N. & Sadoğlu, G. (2016). Views of science and mathematics preservice teachers regarding STEM. Universal Journal of Educational Research, 4(6), 1479-1487.
• 13. Eroğlu, S., & Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi (ENAD), 4(3), 43-67.
• 14. Flowers, L.O. (2011). Exploring HBCU student academic self-efficacy in online STEM courses. The Journal of Human Resource and Adult Learning. 7(2), 139-145.
• 15. Gelbal, S., & Kelec, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• 16. Kahveci, S. (2020). Fen bilimleri ders kitaplarının bilimsel süreç becerileri, sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri, FeTeMM (STEM) yaklaşımı ve okunabilirlik yönlerinden analizi. (Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi)
• 17. Kırkıç K., ve Kırkıç, A.,P.,(2018). The educational needs of refugees in a multicultural world: An innovative solution to the problem. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 8(2).
• 18. MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi (3,4,5,6,7, ve 8.Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: MEB.
• 19. Okulu, H. Z. (2019). STEM eğitimi kapsamında astronomi etkinliklerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi (Doktora tezii Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi).
• 20. Özbilen, A. G. (2018). STEM eğitimine yönelik öğretmen görüşleri ve farkındalıkları. Scientific Educational Studies, 2(1), 1-21.
• 21. Özdemir, E. B. (2021). Views of science teachers about online STEM practices during the COVID-19 period. International Journal of Curriculum and Instruction, 13(1), 854-869.
• 22. Poyraz, G. T. (2018). STEM eğitimi uygulamasında Kayseri ili örneğinin incelenmesi ve uzaktan STEM eğitiminin uygulanabilirliği (Yüksek lisans tezi,Anadolu Üniversitesi).
• 23. Prima, E. C., Oktaviani, T. D., & Sholihin, H. (2018). STEM learning on electricity using arduino-phet based experiment to improve 8th grade students’ STEM literacy. Journal of Physics: Conference Series, 1013, 012030. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1013/1/012030
• 24. Odabaşı, Ş. Y. (2018). STEM için ölçme ve değerlendirme. K. A. Kırkıç & E. Aydın (Eds), Merhaba STEM: Yenilikçi Bir Öğretim Yaklaşımı. Eğitim Yayınevi.
• 25. Tezcan, G. (2019). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik yaklaşımına uygunluğunun incelenmesi ve öğretmen görüşleri. (Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi).
• 26. Tozlu, İ., Gülseven, E., & Tüysüz, M. (2019). FeTeMM eğitimine yönelik etkinlik uygulaması: Kuvvet ve enerji örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 869-896.
• 27. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• 28. Zi-Yu Liu, Chubarkova, E., & Kharakhordina, M. (2020). Online technologies in STEM education. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 15, 20.