Web 2.0 Destekli Sosyobilimsel Konuların Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Etiği Algılarına Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 14, 327 - 350, 15.08.2023

Şebnem Yazıcıoğlu , Elif Benzer , Mehtap Yıldırım

https://doi.org/10.21733/ibad.1222968

Öz

Hızlı nüfus artışı sebebiyle doğal kaynaklarımızın azaldığı bu dönemde çevre kirliliğinin oluşmasında, doğal dengenin bozulmasında insanın rolü oldukça fazladır. Bu durum insanları çevre konusunda düşünmeye yönlendirmiştir ve çevre etiğini önemli kılmıştır. Sosyobilimsel konuların öğretiminde kullanılan web 2.0 araçlarının öğrencilerin çevre etiği algılarına etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada iç içe gömülü karma desen kullanılmıştır. Nicel boyutunda zayıf deneysel desen kullanılmış, nitel boyutunda ise “Çevre Etiği Etkinlik Formu” uygulanmış ve uygulama sonrasında öğrencilerden görüş alınmıştır. Çalışma grubu ortaokul 6. Sınıfta öğrenim gören 38 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada öğrencilerin çevre etiğine yönelik algılarını değerlendirmek için “Çevre Etiğine Yönelik Algı Ölçeği (ÇEYAÖ)”, çevre etiğine yönelik bilgi birikimi ve farkındalıklarındaki artış ile çevre etiğine yönelik algılarını değerlendirmek için Çevre Etiği Etkinlik Formu kullanılmıştır. Öğrencilerin web 2.0 araçları ile sosyobilimsel konuların öğretiminin çevre etiği algılarına etkisi ve öğretim sürecine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. “ÇEYAÖ” ve Çevre Etiği Etkinlik Formu öntest ve sontest olarak uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, nitel verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Sosyobilimsel konuların öğretiminde web 2.0 araçlarının kullanılmasıyla yapılan öğretimin öğrenciler tarafından eğlenceli, akılda kalıcı ve kolay anlaşılır bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Web 2.0 araçlarının öğretime katkılarıyla geliştirilmesi hedeflenen çevre etiği algılarında anlamlı farklılığa ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre Etiği, Sosyobilimsel Konular, Web 2.0 Araçları

Investigation of the Effects of Web 2.0 Supported Socioscientific Issues on Secondary School Students' Environmental Ethics Perceptions

Öz

In this period, where our natural resources are decreasing due to rapid population growth, the role of humans in the formation of environmental pollution and the deterioration of the natural balance is quite high. This situation has led people to think about the environment and has made environmental ethics important. It is aimed to investigate the effects of web 2.0 tools used in teaching socioscientific issues on students' perceptions of environmental ethics. Embedded mixed pattern was used in the study. Weak experimental design was used in the quantitative dimension, and the "Environmental Ethics Activity Form" was applied in the qualitative dimension, and opinions were taken from the students after the application. The study group consists of 38 students studying in the 6th grade of secondary school. In the study, "Environmental Ethics Perception Scale (EEPS)" was used to evaluate students' perceptions of environmental ethics, and the Environmental Ethics Activity Form was used to evaluate their knowledge and awareness of environmental ethics and their perceptions of environmental ethics. A Semi-Structured Interview Form was used to determine the effect of teaching socio-scientific issues on students' perceptions of environmental ethics with web 2.0 tools and to determine their views on the teaching process. “EEPS” and Environmental Ethics Activity Form were applied as pretest and posttest. Wilcoxon Signed Rank Test was used in the analysis of the quantitative data obtained in the study, and content analysis was used in the analysis of qualitative data. It was concluded that the teaching made by using web 2.0 tools in the teaching of socioscientific issues was found to be fun, catchy and easy to understand by the students. A significant difference has been reached in the perceptions of environmental ethics, which are aimed to be developed with the contributions of Web 2.0 tools to teaching.

Anahtar Kelimeler

Environmental ethics, Socioscientific issues, Web 2.0 tools

Kaynakça

• Abedi Sarvestani, A. & Shah Vali, M. (2008). Necessity and features of conducting research on environmental education. Journal of Ethics in Science and Technology, 3(4), 56-61.
• Akkaya, A. (2019). Bilgisayar donanımı konusunda web 2.0 araçlarıyla geliştirilen etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre Eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49104/626637
• Amerigo, M., Aragones, J., Frutos, B., Sevillano, V. & Cortes, B. (2007). Underlying dimensions of ecocentric and anthropocentric environmental beliefs. The Spanish Journal of Psychology, 10(1), 97-1003.
• Arslan, M. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Aydın, İ. (2017). Çocukların çevre etiği algısı. E. G. Türk (Ed.), Çocuk ve çevre(si). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46796/586804
• Benton, R. & Benton, C. S. (2004). Why teach environmental ethics? Because we already do. World Views: Environment, Culture, Religion. 8(2/3), 227-242.
• Bolatlı, Z. & Korucu, A. T. (2018). Secondary school students' feedback on course processing and collaborative learning with web 2.0 tools-Supported STEM activities. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(2), 456-478. https://dx.doi.org/10.14686/buefad.358488
• Buchanan, J., Pressick Kilborn, K., & Maher, D. (2018). Promoting environmental education for primary school-aged students using digital technologies. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 15(2), 1661.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayınları.
• Can, B. ve Usta, E. (2021). Web 2.0 destekli kavramsal karikatürün başarı ve tutuma etkisi. Türk Akademik Yayınlar Dergisi (TAY Journal), 5(1), 51-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tayjournal/issue/61174/963828
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage.
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage.
• Creswell, J. W. ve Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi. Anı Yayıncılık.
• Çalışkan, İ. (2014). Fen öğretmen eğitiminde fen defterleri kullanımına ilişkin uluslararası karşılaştırmalı bir durum çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(175), 108-120. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.2854
• Dervişoğlu, S. (2010). Value Orientations for living species of university students. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 132-141.
• Desjardins, J. R. (2006). Çevre etiği: çevre felsefesine Giriş. (Çev. Ruşen Keleş). İmge Kitabevi.
• Dolmacı, N. & Bulgan, G. (2013). Turizm etiği kapsamında çevresel duyarlılık. Journal of Yasar University, 9(29), 4853-4871. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19141/203111
• Ergün, T. & Çobanoğlu, N. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 97-123. https://doi.org/10.1501/sbeder_0000000041
• Ertan, B. (2004). 2000’li yıllarda çevre etiği yaklaşımları ve Türkiye. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 93-108. https://dergipark.org.tr/tr/pub/comuybd/issue/4120/54198
• Erten, S. & Aydoğdu, C. (2011). Türkiyeli ve Azerbaycanlı öğrencilerde, ekosentrik, antroposentrik ve çevreye karşı antipatik tutum anlayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 158-169.
• Fauville, G., Lantz-Andersson, A., & Säljö, R. (2014). ICT tools in environmental education: Reviewing two newcomers to schools. Environmental Education Research, 20(2), 248–283.
• Fırat, A. S. (2003). Çevre etiği kavramı üzerine yeniden düşünmek. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58(3), 105-144. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001650
• Gerçek, C. (2016). Üniversite öğrencilerinin çevre etiğine yönelik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1100-1107. https://doi.org/10.17755/esosder.263217
• Gömleksiz, M. N. & Fidan, E. K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının teknolojik pedagojik içerik bilgisi öz-yeterliklerine ilişkin algı düzeyleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 87-113. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8694/108612
• Greene, J. C., Caracelli, V. J., & Graham, W. F. (1989). Toward a conceptual framework for mixed- method evaluation designs. Educational Evaluation and Policy Analysis, 11(3), 255–274.
• Greene, J. C., Kreider, H. & Mayer, E. (2005). Combining qualitative and quantitative methods in social inquiry. Research Methods in the Social Sciences, 1, 275-282.
• Gündüzalp, C. (2022). Eğitim & bilim. Efe Akademik Yayıncılık.
• Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2015). Investigation of environmental ethics approaches of students in terms of various variables. Anthropologist, 21(3), 385-394. https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891850
• Johnson, R. B. & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33(7), 14-26.
• Johnson B. & Christensen L. (2014). Eğitim araştırmaları. (4. Basım) (S.B. Demir. Çev. Ed.). Eğiten Kitap.
• Kablan, Z. (2012). Hedef belirleme: Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlar. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme kavramlar yaklaşımlar içinde. Anı Yayıncılık.
• Karaca, C. (2007). Çevre, insan ve etik çerçevesinde çevre sorunlarına ve çözümlerine yönelik yaklaşımlar. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/4155/54500
• Kayaer, M. (2013). Çevre ve etik yaklaşımlar. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 1(2), 63-76. Karakoç, A. G. (2004). Çevre sorunlarına etik yaklaşım. Marin, Mehmet C. ve Uğur Yıldırım (Eds). Çevre sorunlarına çağdaş yaklaşımlar içinde. (ss. 59-72). Beta Yayınları.
• Laçin Şimşek, C. (2004). Fen bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarına göre çevre eğitiminde etik ve estetik değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(7-8), 127-146. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/36881/312464
• Mete, F. ve Batıbay, E. F. (2019). Web 2.0 Uygulamalarının Türkçe eğitiminde motivasyona etkisi: Kahoot örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1029-1047. https://doi.org/10.16916/aded.616756
• Nasibulina, A. (2015). Education for sustainable development and environmental ethics. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 214, 1077 – 1082. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.11.708
• Özbuğutu, E., Karahan, S. & Tan, Ç. (2014). Çevre eğitimi ve alternatif yöntemler–Literatür taraması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 393-408. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19562/208480
• Özbuğutu, E. (2021). 2018 İlköğretim ve ortaöğretim programlarında çevre konusunun yeri. EKEV Akademi Dergisi, (86), 249-268. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71569/1151674
• Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim. Eğitim ve Bilim Dergisi, 32(145), 24-38. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/813/166
• Özdemir. O. (2016). Ekolojik okuryazarlık ve çevre eğitimi. Pegem Akademi.
• Özer, M. (2017). Doğa etiği. İmge Kitabevi Yayınları.
• Özerkmen, N. (2002). İnsan merkezli çevre anlayışından doğa merkezli çevre anlayışına. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42(1-2), 167-185. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66765/1044080
• Pieper, A. (1999). Etik. Ayrıntı Yayınları.
• Praneetham, C. ve Thathong, K. (2016). Development of digital instruction for environment for global warming alleviation, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 15(2), 20-24.
• Sadler, T.D. & Zeidler, D.L. (2004). The morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science Education, 88, 4-27.
• State Educational Programme. (2009). Environmentálna výchova. Statpedu. https://www.statpedu.sk/files/articles/dokumenty/statny-vzdelavaci-program/environmentalna_vychova.pdf
• Sungur, S. A. (2017). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik etik tutumları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(41), 469-479.
• Tashakkori, A. ve Teddlie, C. (1998). Mixed qethodology: Combining qualitative and quantitative approaches. Sage.
• Türkmen, H., Pekmez, E. & Saglam, M. (2017). Fen öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konular hakkındaki düşünceleri. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 448-475. https://doi.org/10.12984/egeefd.295597
• Uğurlu, C. T. (2009). Ethical education in Turkish national education laws. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1078-1082. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.194
• Uyar, A. & Kazu, H. (2018). Bilgisayar destekli çevre eğitiminin bilgisayar teknolojileri programı öğrencilerinin çevre okuryazarlığına etkisinin incelenmesi. The Journal of Social Science, 5(24), 287-302. https://sobider.com/DergiTamDetay.aspx?ID=4261
• Van Uden, J. M., Ritzen, H. & Pieters, J. M. (2016). Enhancing student engagement in pre-vocational and vocational education: A learning history. Teachers and Teaching, 22(8), 983-999. https://doi.org/10.1080/13540602.2016.1200545
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, İ. (2020). 7. Sınıf ışığın madde ile etkileşimi ünitesinde web 2.0 araçlarının kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarına, teknoloji ile kendi kendine öğrenme düzeylerine ve fene yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Yörek, N., Şahin, M. & Aydın, H. (2009). Are animals ‘more alive’ than plants? Animistic-anthropocentric construction of life concept. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 5(4), 369-378. https://doi.org/10.12973/ejmste/75287