TÜBİTAK 4004 DOĞA LAB: DOĞADA SORGULAMA TEMELLİ BİLİM PROJESİNİN ÖĞRENCİLERİN BİLİM İNSANI İMAJ VE GÖRÜŞLERİNE ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 149 - 167, 06.03.2020

Gülşah Sezen Vekli , Hatice Çilsalar Sagnak , Fatma Yaman

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.52925-537875

Cited By: 2

Öz

Bilimsel araştırma; doğada yaşanan olayların sırrını çözmeyle
ilgili sorgulama yaparak kanıtlar toplama sürecidir. Bu
kapsamda “Doğa_Lab: Doğada Sorgulama Temelli Bilim” isimli proje;
gizemi, doğada yaşanan olaylara uyarlayarak bilimi eğlenceli bir öğrenme/keşif
etkinliğine dönüştürmeyi hedeflemektedir. Projede, doğada sorgulama temelli
bilim etkinlikleriyle öğrencilerin olay ve olguları bilimsel bir bakış açısıyla
algılamaları, bilime ve bilim insanına merak ve ilgilerinin artırılması ve
sorgulayıcı öğrenme becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçları
gerçekleştirmek için 24 ortaöğretim 8. sınıf öğrencisi ve farklı üniversitelerde
öğrenim gören 12 fen bilgisi öğretmen adayı Yozgat Milli Parkı’nda kampa
alınmıştır. Kamp çalışmaları 7 gün süreyi kapsamakta olup, toplamda 36 öğrenci
ve öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Kamp programında;
biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, su hayattır, doğada enerji, kirleticiler
temaları çerçevesinde sorgulama temelli bilim etkinliklerine yer verilmiştir.
Proje, eylem araştırması yöntemiyle yürütülmüştür. Bu çalışmada projenin
ortaokul öğrencilerinin bilim insanı imaj ve görüşlerine etkisi incelendiği
için Bilim İnsanı Görüş Anketi ve DAST’tan elde edilen veriler analiz
edilmiştir. Nicel veriler SPSS 20 programında parametrik olmayan testlerden
Wilcoxon testi kullanılarak, nitel veriler ise içerik analizine tabi tutularak
analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; öğrencilerin bilim insanının cinsiyeti,
yaptığı çalışmalar ve bilim insanının karakteri, duyguları, özellikleri ve
çalışma hayatıyla ilgili düşüncelerinde kamp öncesi ve sonrasında anlamlı
düzeyde bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin
bilim insanının, yaşı, cinsiyeti ve sosyal faaliyetleri ile ilgili geleneksel
görüşlerinin olumlu yönde değiştiği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Doğada sorgulama temelli bilim, Bilim insanı imajı

Kaynakça

• Ağgül-Yalçın, F. (2012). Öğretmen adaylarının bilim insanı imajlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. İlköğretim Online, 11 (3), 611-628.
• Akkuş, O., & Özdemir, P. (2006). Yaratıcı drama ile matematik ve fen alanındaki bilim adamlarının yaşam öykülerine ve bilime katkılarına yeni bir bakış. Yaratıcı Drama Dergisi, 1 (1), 59-74.
• Bağ, H. (2013). 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Balçın, M.D., & Topaloğlu, M. Y., (2019) Okul dışı öğrenme ortamlarında ilkokul öğrencilerinin mühendislere ve bilim insanlarına yönelik algılarının incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 157-170
• Balkı, N., Çoban, K. & Aktaş, M. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilim ve bilim insanına yönelik düşünceleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 11–17.
• Bayram, E. B., (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajları ve bu imajların oluşmasında ders kitabı ve öğretmenlerin rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt Üniversitesi, Bayburt.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Camcı-Erdoğan, S. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilim insanlarına yönelik algıları, Turkish journal of giftedness and education, 3(1), 13–37.
• Chambers, D. W. (1983). Stereotypical images of the scientist: The Draw-Scientist Test. Science Education, 67(2), 255-265.
• Cremin, T., Glauert, E., Craft, A., Compton, A. & Stylianidou, F. (2015). Creative little scientists: Exploring pedagogical synergies between inquiry-based and creative approaches in early years science. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 43(4), 404- 419, DOI: 10.1080/03004279.2015.1020655.
• Çakmakci, G. Tosun, O., Turgut, S., Orenler, S., Sengul, K., & Top, G. (2011). Promoting an inclusive image of scientists among students: towards research evidence-based practice. International Journal of Science and Mathematics Education, 9, 627-655.
• Çınar, B. (2016). Bilimsel gelişimin tarihsel süreçlerini içeren öykülerle fen derslerinin desteklenmesinin fene yönelik tutuma, bilim insanı imajına, bilimsel süreç becerilerine ve akademik başarıya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya
• Demirbaş, M. (2009). The relationships between the scientist perception and scientific attitudes of science teacher candidates in Turkey: A case study. Scientific Research and Essay, 4 (6), 565-576.
• Demirbaş, M., & Yağbasan, R. (2006). Turkish primary education students’ evaluation of the instructional activities based on social learning theory: Analysis of an experimental study. International Journal of Social Inquiry, 5 (1), 47-65.
• Doğan, H. (2015). Farklı ülkelerden 11-13 yaş aralığındaki öğrencilerin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Elliot, J. (1991). Action Research for Educational Change. Open University Press. Buckingham
• Emvalotis, A., & Koutsianou, A. (2017). Greek primary school students’ images of scientists and their work: has anything changed? Research in Science and Technological Education, 1–17.
• Erkorkmaz, Z. (2009). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin bilim insanına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Finson , K. D., Beaver, J. B., & Crammond, R. L. (1995). Development of a field-test checklist for the draw a scientist test. School Science and Mathematics, 95(4), 195-205
• Finson, D. K. (2002). Drawing a scientist: what we do and do not know after fifty years of drawings. School Science and Mathematics, 102 (7), 335–345
• Gall, M. D. (1989). Gall. JP, & Borg, WR (2007). Educational research: An introduction, Boston: Pearson.
• Hand, B., Shelley, M. C., Laugerman, M., Fostvedt, L., & Therrien, W. (2018). Improving critical thinking growth for disadvantaged groups within elementary school science: A randomized controlled trial using the Science Writing Heuristic approach. Science Education, 102(4), 693-710.
• Jane, B, Fleer, M. & Gipps, J. (2007). Changing children's views of science and scientists through school-based teaching. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 8 (1), 1-21.
• Karaçam, S., & Digilli Baran, A. D. (2017). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanının cinsiyetine yönelik algılarının kökenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (3), 727-744.
• Karasar, N. Araştırmalarda rapor hazırlama (28. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 2015, 292s.
• Kaya, N., O., Doğan, A., & Öcal, E. (2008). Turkish elementary school students’ images of scientists. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 83-100.
• Kemaneci, G. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin bilim insanı hakkındaki imajlarının araştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kıngır, S., Geban, O., & Gunel, M. (2013). Using the science writing heuristic approach to enhance student understanding in chemical change and mixture. Research in Science Education, 43(4), 1645-1663.
• Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları, Elementary Education Online, 9 (3), 1055–1079.
• Küçük, M. ve Bağ, H. (2016). 4 ve 5. Sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajlarının karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, VII (2), 125-138.
• Leblebicioğlu, G., Metin, D., Yardımcı, E. & Çetin, P. (2011). The effect of informal and formal interaction between scientists and children at a science camp on their images of scientists. Science Education International, 22 (3), 158–174.
• Miele E ( 2014 ). Using the Draw-A-Scientist Test for inquiry and evaluation . J Coll Sci Teach 43 , 36 – 40
• Morris, B. J., Croker, S., Zimmerman, C., Gill, D., & Romig, C. (2013). Gaming science: the “Gamification” of scientific thinking. Frontiers in psychology, 4, 1-16.
• Nuhoğlu, H., & Afacan, Ö. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 279–298.
• Ortaş, İ. (2004). Öğretim üyesi ya da bilim insanı kimdir? Pivolka, 12, 11–16.
• Öcal, E. (2007). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf Öğrencilerinin Bilim İnsanı Hakkındaki İmaj ve Görüşlerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. (http://tez2.yok.gov.tr, erişim tarihi: 20. Mart.2012).
• Öğreten, B. ve Sağır, Ş.U. (2013). 4.Sınıf fen ve teknoloji dersinde interaktif öğretimin akademik başarıya ve tutuma etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(7), 1-8. ISSN:1308-8971.
• Özel, M. (2012). Children’s images of scientists: Does grade level make a difference?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory& Practice, 12 (4), 3187–3198.
• Özgelen, S. (2012). Turkish young children ’ s views on science and scientists. Educational sciences: Theory & Practice - Special Issue, 12 (4), 3211–3225.
• Simonneaux, L., Albe, V., Ducamp, C., & Simonneaux, J. (2005). Do high school students‟ perceptions of science change when addressed directly by researchers? Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 1 (1), 21-40.
• Toǧrol, A. (2013). Turkish students’ images of scientists. Journal of Baltic Science Education, 12 (3), 289–298.
• Türkmen, H. (2008). Turkish primary students’ perceptions about scientist and what factors affecting the image of the scientists. Eurasia Journal of Mathematics Science & Technology Education, 4 (1), 55–61.
• Yaman, F. (2018). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının ortaokul öğrencilerinin kavramsal anlamalarına ve fendeki gösterimleri kullanmayla ilgili görüşlerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 399-413.
• Yaman, F. (2019). Öğrenme amaçlı yazma etkinliklerinin ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin madde ve ısı ünitesindeki kavramsal anlamalarına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 89-108.
• Yaman, F., Çıkmaz, A., Şahin, E., & Hand, B. (2019). Teoriden uygulamaya argümantaston tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımı: Kimya laboratuvarlarında uygulama örneği. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 260-286.