Güncel Sayı

Cilt: 24 Sayı: 5, 1.10.2024

Yıl: 2024

Makaleler

Ulusal ve uluslararası temel bilimler ve mühendislik ile ilgili çeşitli disiplinler üzerine çalışan akademisyenler ve araştırmacıların Türkçe ve İngilizce yayın yapabilmesini sağlamak, ayrıca bu alanda nitelikli akademik yayınların toplumsal ve bilimsel gelişime katkı sağlaması için bir ortam sunmak amacını gütmektedir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, özgün bilimsel araştırmalar ile uygulama çalışmalarına yer veren bir dergidir. Dergide, fen ve mühendislik bilimlerinde yapılmış deneysel ve teorik ilerlemeleri içeren bilimsel ve özgün araştırma makalesi türündeki çalışmalara yer verilir. Ayrıca, lisansüstü tezlerden hazırlanan yayınlar veya bu tezlerin bir alt çalışması olarak hazırlanan özgün ve daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olan araştırma makaleleri kabul edilmektedir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Bilim ve Mühendislik Dergisi'nin kapsamı aşağıdakileri içeren geniş bir konu yelpazesini içermektedir:

Temel Bilimler                                            Mühendislik Bilimleri
Matematik                                                              Biyomedikal Mühendisliği
Fizik                                                                           Kimya Mühendisliği
Biyoloji                                                                     İnşaat Mühendisliği
Kimya                                                                      Bilgisayar Mühendisliği
İstatistik                                                                  Electrik/Elektronik Mühendisliği
                                                                                  Gıda Mühendisliği
                                                                                  Makine Mühendisliği
                                                                                  Mekatronik Mühendisliği
                                                                                  Maden/Jeoloji Mühendisliği
                                                                                  Malzeme Bilimi ve Mühendisliği
                                                                                  Nanoteknoloji Mühendisliği
                                                                                  Tekstil Mühendisliği

Dergi, temel bilimler ve mühendislik alanında özgün deneysel ve kuramsal araştırma makalelerine yer vermektedir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri dergisi, bütün Fen ve Mühendislik alanlarında yapılan önemli, özgün ve kaliteli araştırma ve çalışmaları içeren bir dergidir. Dergide yayınlanacak makalelerin yazım esasları aşağıda verilmektedir. Tüm makaleler bilimsel katkıları, orjinallikleri ve içerikleri açısından bilimsel komite tarafından değerlendirilirler. Yazarlar verilerinin doğruluğundan sorumludurlar. Dergi gerekli gördüğü yerlerde dil ve yazım ile ilgili uygun düzeltmeleri yapma hakkını saklı tutar. Makaleler gerekli görüldüğünde revizyon yapılmak üzere sorumlu yazara geri gönderilebilir. Dergide basılan yazılar derginin malı haline gelir ve yazıların telif hakkı “Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi” adına alınır. Daha önce herhangi bir dilde ve tam metin basılmış yazılar dergide basılmak üzere değerlendirilmez. Yazarlar Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi’ne gönderdikleri bir yazıyı başka bir dergiye gönderemezler. Makalelerde yapılacak tüm değişiklerde yazar ve basım evinin izni alınır.
Yazarlar online sistem üzerinden (dergipark sistemi) makale ile birlikte “üst yazı” ve “Telif hakkı devir formu” ilk kayıtta sisteme yüklemek zorundadırlar. Makale ile birlikte gönderilen üst yazıda makale içindeki bilgilerin herhangi bir kısmının (özet bildiri, poster bildiri vb.) daha önce elektronik ortam dahil yayınlanıp yayınlanmadığı veya değerlendirilmek üzere gönderilip gönderilmediği bildirilmelidir. Üst yazıda iletişim kurulacak yazarın adresi, telefonu, faks numarası ve e-posta adresi olmalıdır. 
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisine sunulacak makalelerde yazım düzeni sağlamak için hazırlanmış bu örneğe, derginin web sayfasındaki “Örnek makale” den ulaşabilirsiniz. Lütfen makale sunumunu MS-Word® 2010 formatında hazırlayınız. 
Sunulan makaleler ilgili alan editörleri tarafından incelenip değerlendirilecek, makalenin durumu hakkında yayın sahibi bilgilendirilecektir.

NOT: MAKALE YAZIMINDA AŞAĞIDA VERİLEN ÖRNEK MAKALE ŞABLONUNU KULLANINIZ.. 

Yazım dili; Türkçe veya İngilizce’dir.
-Kenar Boşlukları; (Sağ-Sol-Alt-Üst) 2 cm olmalıdır.
-Sütun Ölçüleri; Sütün Genişliği 8,15 cm , Aralık 0,7 cm olmalıdır.
Başlık; 16 Punto, Calibri font, Sola Hizalı ve İlk Harfleri Büyük Olmalıdır (ve, ile vs. hariç)
-Anahtar kelimler;  En az 4 en fazla 6 tane, 9 punto, Calibri font ve ortalanmış olmalıdır. Anahtar kelimelerin ilk harfleri büyük olmalı ve “;” ile ayrılmalıdır.
-Özet; Türkçe ve İngilizce olarak  250 kelimeyi aşmamalı ve paragraf kullanılmamalıdır. Özet 9 punto, Calibri font ve iki yana hizalı olmalıdır. 
-Metin; çift sütun halinde Giriş, Materyal ve Metot, Bulgular, Tartışma ve Sonuç bölümlerinden oluşan makale metni Calibri ile yazılmış 10 punto, Aralıklar 0 cm, Birden Çok (1.15 cm) satır aralığı ve iki yana hizalı olacak şekilde biçimlendirilmelidir. Her bir sayfa için kenar boşlukları her yönden 2 cm olmalıdır. Gerekirse Bulgular ve Tartışma kısımları birlikte verilebilir. Bu durumda Sonuç ayrı bir başlık altında verilmelidir. Metin gerektiğinde numaralandırılmış alt baslıklar içerebilir. Her alt başlık içinde bulunduğu ana başlık altında kendi içerisinde sıralanmalıdır. Örneğin; 2.1., 2.2., 2.3. vb. 
-Şekiller; Şekiller; JPEG veya TIFF formatında olmalı. Şekil yazıları şeklin altında, Calibri font, 9 punto olmalıdır. Şekiller makale metnine gömülmeli ve ayrı bir dosya olarak da makale sunumu sırasında gönderilmelidir. Şekiller siyah-beyaz veya gri tonlamalı olacak şekilde sunulmalıdır. Şekillerin genişliği iki sütun için 8 cm’yi, tek sütun için ise 16 cm’yi geçmemelidir. 

-Denklemler; Denklem editörü ile hazırlanmalıdır. 
-Tablo; açıklamaları tablonun üst tarafında olmalı, Calibri font ve 10 punto ile yazılmalıdır. Tablo örneği için örnek (kılavuz) makaleye bakınız.  
-Kaynaklar; Calibri font, 10 punto olmalıdır. (Girinti: Özel Asılı 0.5 cm ) metin içerisinde yuvarlak parantez içerisinde yazar soy ismi ve yıl olarak verilmelidir. (Ayrıntı için lütfen örnek (kılavuz) makaleye bakınız). Kaynaklar dizininde ise aşağıdaki gibi verilmelidir. Yazarın soyadı, adının baş harfleri, yayın yılı. Makalenin başlığı. Derginin uzun adı (İtalik), cilt numarası (varsa no), sayfa aralığı. Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i, yılı. Kitabın adı. cilt numarası, varsa editör(ler), yayınlayan yer, sayfa aralığı. Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i, tezin yılı. Tezin adı, tezin cinsi (Yüksek lisans, doktora), tezin sunulduğu enstitü, sunulduğu yer, toplam sayfa. (Ayrıntı için lütfen örnek (kılavuz) makaleye bakınız).Yazım Kuralları için aşağıdaki makaleyi örnek alabilirsiniz… https://dergipark.org.tr/tr/download/journal-file/10219

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN VE MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ
Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Yayın Etiği
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi (AKÜ-FMBD)'nde uygulanan her türlü yayın süreçlerinde bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik kurallara uyması önem taşımaktadır. Dergimiz ve tüm kurulları etik görevler ve sorumluluklar konularında Yüksek Öğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Yükseköğretim Kurumları Etik Davranış İlkeleri ve Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikaları ilke edinmiştir.

Yazarların Etik Sorumlulukları
Dergimize çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması gerekmektedir;
• Yazar(lar)dan gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmalardan alıntı yapmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir. Yazarlar, tamamen orijinal eserler yazdıklarından ve yazarlar başkalarının eserlerini ve/veya sözlerini kullanmışlarsa, bunun uygun şekilde alıntılandığından ve gerektiğinde izin alındığından emin olmalıdır.
• Konuşma, yazışma veya üçüncü şahıslarla yapılan tartışmalardan özel olarak elde edilen bilgiler, kaynaktan açık ve yazılı izin alınmadan kullanılmamalı veya rapor edilmemelidir.
• İntihalin tüm biçimleri etik olmayan bir davranış teşkil eder ve kabul edilemez. Böyle bir durum tespit edildiğinde gerekli işlemler başlatılır. Makalenin yazar(lar)ının tahrif edilmiş ve uydurulmuş veri kullandığı tespit edilirse, bu yazarların çalıştığı kurum rapor edilecek ve makale reddedilecektir.
• Başvuru yapılan taslak makalenin/araştırma çalışmasının hazırlanmasında makale içeriğine nitelikli katkı sağlamayanlar yazar olarak belirtilmemelidir. Makalenin belirli şekilsel yönlerine (örneğin, dil düzenlemesi, teknik çizimler, mizanpajlar veya metin/grafik düzenlemeleri) katılmış olan başkaları varsa, ilgili kişiler teşekkürler kısmında belirtilmelidir.
• Sorumlu yazar, tüm uygun ortak yazarların dahil edildiğinden ve uygun olmayan yazarların makaleye dahil edilmediğinden emin olmalıdır. Ayrıca tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığından ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğinden sorumludur.
• Yazarların, makalelerini göndermeden önce yazarların listesinin ve sırasının dikkatlice incelenmesinden ve gönderim sırasında yazarların kesin listesini sağlanmasından sorumludurlar. İstisnai durumlarda Editör (kendi takdirine bağlı olarak) makale gönderildikten sonra yazar eklenmesini, silinmesini veya yeniden düzenlenme taleplerini dikkate alır. Sorumlu yazar böyle bir durumda talebini Editöre açıkça belirtmelidir. Ayrıca tüm yazarların bu tür ekleme, çıkarma veya yeniden düzenlemeyi kabul ettiğini gösteren bir belge ile sunulması gereklidir.
• Yazarlar çalışma için topluca sorumluluk alırlar. Her bir yazar, çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde soruşturulmasını ve çözülmesini sağlamaktan sorumludur.
• Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalı/belirtilmelidir.
• Yazar(lar)dan ön değerlendirme veya hakem değerlendirme süreçlerinin herhangi bir aşamasında makalelerinde belirtilen sonuç/kodlama/analizlere vb. ilişkin ham veri talep edilebilir. Talep durumunda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu veya Editörlere sunmaya hazır olmalıdır.
• Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.
• Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış veya hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörü, alan editörü, editör yardımcısı veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
• Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz.
• Daha önce herhangi bir dilde basılmış veya başvurusu devam eden yazılar/çalışmalar dergimizde basılmak üzere değerlendirilmez. Devam eden bir başvuru süreci varsa önceki başvurunun tamamlanmasını takiben dergimize başvuru süreci başlatılabilir.
• Başka bir dergide yayınlanmış çalışma dergimize gönderilemez.
• Yazarlar Afyon Kocatepe Üniversitesi FMBD Dergisi’ne gönderdikleri bir yazıyı/araştırma çalışmasını başka bir dergiye gönderemezler.
• Başka bir ortamda yayınlanmış olan metin/şekil/çizelge/kodlama/veriler başvurulan makalede kullanılmış ise ilgili izinlerin (gerekli ise) önceki yayınevinden alınmasından yazar sorumludur.
• Makalelerde yapılacak tüm değişiklerde yazar ve yayıncının her iki tarafın da izni alınır.
• Yazarlar online sistem üzerinden (dergipark sistemi) makale ile birlikte “imzalı üst yazı” ve “imzalı telif hakkı devir formu”nu ilk kayıt esnasında sisteme yüklemek zorundadırlar. İmzasız başvurular geri gönderilir.
• Makale ile birlikte gönderilen imzalı üst yazıda makale içindeki bilgilerin herhangi bir kısmının (özet çalışmalar dahil) daha önce elektronik ortam/basılı olarak yayınlanıp yayınlanmadığı veya değerlendirilmek üzere gönderilip gönderilmediği bildirilmelidir. Böyle bir durumda yazarın telif hakkının kendisinde olduğunu gösteren belgeleri sunması gereklidir.
• Kongre/konferans/sempozyum gibi etkinliklerde sunulması planlanan/sunulan/yayınlanan/ basılan aynı verileri içeren çalışmalar ile ilgili olarak yazarların detaylı bilgi sunmaları gerekmektedir. Aksi durumda bundan yazar(lar) sorumludur.
• Dergi yayın politikaları gereği kongre/sempozyum/konferansta tam metin bildiri olarak basılmış çalışmalar kesinlikle kabul edilmemektedir.
• Daha önce özet bildiri olarak sunulmuş çalışmalar kabul edilmekle birlikte, “Özet Bildirilerden” türetilen makalelerin dipnot olarak “Bu makale Gün/Ay/Yıl tarihleri arasında Şehir/Ülke’de düzenlenen “………………………….” adlı etkinlikte sözlü bildiri olarak sunulmuş ve özeti kongre/konferans/sempozyum bildiri özet kitabında basılmış “……..” başlıklı bildirinin geliştirilmiş halidir.” şeklinde belirtilmesi gerekmektedir. Özet bildirinin belirli oranda geliştirilerek makale haline getirilmesi ve özetlerinin aynı olmaması gerekmektedir.
• Ayrıca, sadece özet olarak yayınlanmış olan bildirilerin ilgili etkinliğin (kongre, sempozyum, konferans vb.) ilgili kurullarından gerekli izinlerinin alınmış olması gereklidir.
• Lisansüstü tezlerden türetilen makaleler için benzerlik sınırlarına uyulur. Makalenin yazılması esnasında tez metinlerinin/bölümlerin aynen alınması veya kopyala/yapıştır şeklinde olmasından kaçınılmalıdır.
• Lisansüstü tezlerden türetilmiş yayınlarda, dipnot olarak “Bu çalışma Prof.Dr./Doç.Dr./ Dr. Öğretim Üyesi danışmanlığında …………. tarafından …….. tarihinde tamamlanan “…..” başlıklı ve 123456 tez no’lu yüksek lisans/doktora tezinden türetilmiştir.” şeklinde belirtilmesi gerekmektedir (Tez no YÖK tez merkezinden alınacaktır).
• DOI numarası vb. adres gösterilmiş tam metin çalışmalar kesinlikle kabul edilmemektedir. Açıklama ve detaylı bilgi verilmeden yapılan başvurulardan dolayı oluşabilecek mükerrer yayın, DOI adresi veya atıf adresi çakışması durumunda yaşanabilecek telif hakları problemlerinden yazar sorumludur.
• Dergide basılan yazılar derginin malı haline gelir ve yazıların telif hakkı “Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi” adına alınır. Geri çekme isteği onaylanmadıkça, çalışmalarını başka bir dergiye değerlendirilmek amacıyla gönderemezler.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları
• Hakem değerlendirmesi, yazarla editoryal iletişim yoluyla yazara makaleyi geliştirmede yardımcı olabilir ve editöre editoryal kararlar vermede yardımcı olur. Akran değerlendirmesi, resmi bilimsel iletişimin önemli bir bileşenidir ve bilimsel yöntemin merkezinde yer alır. Aşağıda açıklanan etikle ilgili belirli görevlere ek olarak, hakemlerden genellikle yazarlara ve çalışmalarına kendilerine davranılmasını istedikleri gibi davranmaları ve iyi hakemlik görgü kurallarına uymaları beklenir.
• Hakemler değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında değerlendirmelidirler.
• Bir makalede bildirilen araştırmayı incelemek için kendini vasıfsız/yetersiz hisseden veya hızlı bir şekilde gözden geçirmenin imkansız olacağını öngören bir hakem, editörü bilgilendirmeli ve inceleme sürecine katılmayı uygun bir yanıt ile reddetmelidir. Hakemler sadece uzmanlık alanları ile ilgili çalışmayı değerlendirmeyi kabul etmelidir.
• Hakemlik görevlerinde değerlendirmeye alınan tüm yazılar gizli belgeler olarak değerlendirilmelidir. Hakemler makale hakkındaki bilgileri kimseyle paylaşmamalı veya yazarlarla doğrudan iletişime geçmemelidir. Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları ve formlarını değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra atıf göstererek kullanabilir.
• İncelenen bir makaledeki yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmadan bir hakemin kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel avantaj için kullanılmamalıdır.
• Hakemler, gönderilen bir makaleyi veya herhangi bir bölümünü üretken bir yapay zeka aracına yüklememelidir, çünkü bu, yazarların gizlilik ve mülkiyet haklarını ihlal edebilir ve makalenin kişisel olarak tanımlanabilir bilgiler içerdiği durumlarda veri gizliliği haklarını ihlal edebilir. Bu gizlilik şartı, makale ve/veya yazarlar hakkında gizli bilgiler içerebileceğinden, hakem değerlendirme raporunu da kapsar. Bu nedenle, hakemler, yalnızca dili ve okunabilirliği geliştirmek amacıyla olsa bile, hakem değerlendirme raporlarını bir yapay zeka aracına yüklememelidir.
• Bir hakem, makaledeki potansiyel etik sorunlara karşı uyanık olmalı ve incelenen makale ile hakemin kişisel bilgisine sahip olduğu diğer yayınlanmış makaleler arasındaki herhangi bir önemli benzerlik veya örtüşme de dahil olmak üzere bunları editörün dikkatine sunmalıdır. Bir gözlem, türetme veya argümanın daha önce bildirildiğine dair herhangi bir ifadeye ilgili alıntı eşlik etmelidir.
• İncelemeler objektif olarak yapılmalıdır. Hakemler, sahip olabilecekleri herhangi bir kişisel önyargının farkında olmalı ve bir makaleyi incelerken bunu dikkate almalıdır. Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır
• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
• Hakemler görüşlerini destekleyici argümanlarla açık bir şekilde ifade etmelidir.
• Hakem değerlendirmelerinin yapıcı ve nazik bir dille yapması beklenir. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
• Hakemler, makalelerle bağlantılı yazarlar, şirketler veya kurumlardan herhangi biriyle rekabetçi, işbirlikçi veya diğer ilişkiler veya bağlantılardan kaynaklanan potansiyel çıkar çatışmalarına sahip oldukları bir makaleyi incelemeyi kabul etmeden önce Editöre danışmalı veya değerlendirme davetini reddetmelidir.
• Bir hakem, bir yazarın hakemin (veya ortaklarının) çalışmasına alıntılar içermesi gerektiğini öne sürerse, bu, hakemin atıf sayısını artırmak veya çalışmalarının (veya ortaklarının) görünürlüğünü artırmak amacıyla değil, gerçek bilimsel nedenlerle olmalıdır.
• Etik dışı atıf durumları veya sahte atıflar ile ilgili durumlar hemen ilgili editöre bildirilmelidir.
• Tüm çalışmaların "Kör Hakemlik" ile değerlendirilmesi gerekmektedir. Dergimiz değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte tam metinler üzerindeki yazarların isimleri kapatılarak hakem değerlendirme sürecine alınır. Benzer şekilde Hakem Değerlendirme Formlarındaki hakem isimleri de yazarlara gönderilirken kapatılır. Hakem değerlendirmeleri “Hakem Değerlendirmesi” adıyla isim yazılmadan yapılmalıdır. Değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör/alan editörü/editör yardımcısı aracılığıyla Sorumlu Yazar(lar)a isimsiz olarak iletilir.

Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları
Dergimizde görev yapan editör ve alan editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) (https://publicationethics.org) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:
Genel görev ve sorumluluklar;
Editörler, dergimizde yayınlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk bağlamında editörler, aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:
• Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarfetme,
• Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama,
• Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme,
• Düşünce özgürlüğünü destekleme,
• Akademik açıdan bütünlüğü sağlama,
• Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme,
• Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterme.
• Yalnızca akademik olarak karar verir ve verilen bu kararlar ile ilgili tam sorumluluk alır.

Okuyucu ile ilişkiler;
Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alanyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir. Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.

Yazarlar ile ilişkiler;
Editörlerin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
• Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• Kör hakemlik değerlendirme süreci mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
• Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir yazım kuralları bölümünde yayınlamalıdır. Bu rehberler belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.

Hakemler ile ilişkiler
Editörlerin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
• Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
• Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
• Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
• Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
• Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
• Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
• Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

Editör kurulu ile ilişkiler;
Editörler, tüm editör kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır. Editör kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir. Yeni editör kurulu üyelerini yayın politikaları konusunda eğitmeli, ihtiyaç duydukları bilgileri sağlamalıdır.
Ayrıca editörler;
• Editör kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır.
• Yeni editör kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirlemelidir.
• Editör kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir.
• Editör kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır.
• Editör kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenlemelidir.

Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci
Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi’ne gönderilen makaleler, Editör/Alan Editörü/Editör Yardımcısı tarafından derginin odak ve kapsamına uygunluğu bakımından değerlendirilir. Uygun bulunan makale isimsiz olarak iki hakeme gönderilir. Bir ret ve bir kabul (veya düzeltme) durumunda makale üçüncü hakeme gönderilir. Ağır değişikliklerle düzeltme durumunda, makalenin reddine karar verilebilir. Gerekli görüldüğünde makale daha fazla sayıda hakeme gönderilebilir. Hakemlerden gelecek görüşler doğrultusunda yazının doğrudan veya kısmen düzeltilerek yayımlanmasına veya reddine karar verilir. Karar yazar(lar)a hakem raporları ile birlikte bildirilir. Düzeltme istenen durumda, düzeltilmiş makale en geç bir ay içinde DergiPark üzerinden tekrar yüklenmelidir. Belirtilen sürede geri gönderilmeyen düzeltilmiş makale için ek süre talebinde bulunulabilir veya daha sonraki sayılarda yeniden değerlendirilmek üzere kabul edilebilir.

Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

Kişisel verilerin korunması
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidir. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludur.

Etik kurul, insan ve hayvan hakları
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.

Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikayetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak
Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.

Fikri mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Yapıcılık ve tartışmaya açıklık
Editörler;
• Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.
• Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdır.
• Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdır.

Şikayetler
Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

Politik ve Ticari kaygılar
Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Çıkar çatışmaları
Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.

İNTİHAL DENETİMİ
Dergiye gönderilen her makaleye benzerlik taraması yapılmaktadır. Gönderilen tüm makaleler dergi yazım kuralları, amaçları ve biçim yönünden uygun olması halinde benzerlik denetiminden geçirilmektedir. Benzerlik denetimi iThenticate gibi yazılımlar aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Dergide maksimum benzerlik oranları, genel benzerlik %20 tekil benzerlik %4 olarak kabul edilmektedir. Bu oranların aşılması durumunda, Editör(ler) tarafından incelenen intihal denetim raporları yazar(lar) ile paylaşılır ve yazar(lar)dan raporda yer alan hataların düzeltilmesi istenebilir veya makale yazar(lar)a iade edilebilir. Makalenin düzeltilmesi durumunda son hali tekrar intihal değerlendirmesine tabi tutulur.

Makaleler etik kurallara uygun olarak hazırlanmalı ve metin içinde yapılan atıflar mutlaka belirtilmelidir.

Belirli durumlarda (teknik kalıp cümleler, formüller, eşitlikler, matematiksel ifadelerin çok olduğu durumlar) genel benzerlik oranlarının yüksek olması durumunda, son karar Editör(ler) tarafından verilir.


Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi açık erişimli ücretsiz bir dergidir.