OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMUNA DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN ANNELERİNİN ÖZ YETERLİLİK VE ÖFKE DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ1

Yıl 2015, Sayı: 29, 0 - , 20.01.2015

Gülden Balat Türker Sezer , Hilal Tunçeli

Öz

Bu araştırmanın amacı okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların annelerinin öz yeterlilik ve öfke düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ili Anadolu ve Avrupa yakasında okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocuğu olan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 135 anneden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Demografik bilgi formu ve Susan Holloway (2005) tarafından geliştirilen ve Zembat ve diğ. (2008) tarafından Türkçeye uyarlanan Berkeley Ebeveyn Öz Yeterlilik Ölçeği Okul Öncesi Formu ve Spielberger (1988) tarafından geliştirilen ve Kadir Özer (1994) tarafından Türkçeye uyarlanan Sürekli Öfke-Öfke Tarzı Ölçeği kullanılmıştır. Annelerin öfke düzeylerinin çocuğun cinsiyeti ve ailenin gelir durumuna göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca annelerin öz yeterlilik düzeyi ile öfke düzeyi arasında öfke kontrol boyutu dışında diğer boyutlarında negatif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ebeveyn öz yeterliliği, Öfke düzeyi

 

 

The Examination of Maternal Self-Efficacy and Anger Levels of Children Who Attending Preschool Education

The aim of this study is to examine the relationship between the self efficacy and anger levels of preschool aged children’s mothers. The sample of the research includes 135 mothers who are willing to participate in the study and whose children goes to pre-school education institutions located in European and Asian sides of İstanbul province. In order to gather data for the research Demographic data form, Berkeley Parents Self-Efficacy Scale, Pre-School Form developed by Susan Holloway (2005) and translated into Turkish by Zembat and friends (2008), and State-Trait Anger Scale developed by Spielberger (1988) and translated into Turkish Kadir Özer (1994) are used. Parenting self-efficacy and anger levels of parents participating in the research are examined in terms of gender of child and the family’s level of income. In addition, except the anger control sub dimension, between the self-efficacy levels and anger levels of the mothers’ have been found a negative relationship.

Keywords: Parent Self- Efficacy, Anger Level

 

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn öz yeterliliği, Öfke düzeyi

Kaynakça

• Aksoy, A., ve Diken, H. İ. (2009). Annelerin ebeveynlik öz yeterlik algıları ile gelişimi risk altında olan bebeklerin gelişimleri arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalara bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10 (1) 59-68.
• Anthony, L.G., Anthony, B.J., Glanville, D.N., Naiman, D.Q., Waanders, C., ve Shaffer, S.,(2005). The relationship between parenting stress, parenting behaviour and preschoolers’ social competence and behaviour problems in the classroom. Infant and Child Development, 14, 133-154. DOI: 10.1002/icd.385.
• Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, B. N., Atik, B., ve San, P. (1991). Türkiye'nin 16 ilinde 4 - 12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi. Aile ve Toplum, 1(1), 57- 70.
• Bor, W., ve Sanders M. R. (2004). Correlates of self-reported coercive parenting of preschool-aged children at high risk for the development of conduct problems. Aust N Z J Psychiatry, 38(9), 738-45.
• Büyüktaşkapu, S. (2012). Annelerin özyeterlik algıları ile 1-3 yaş arasındaki çocuklarının gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-30.
• Campbell, S. B., Shaw, D. S., ve Gilliom, M. (2000). Early externalizing behavior problems: Toddlers and preschoolers at risk for later maladjustment. Development and Psychopathology. 12, 467–488.
• Coleman, P. K., Trent, A., Bryan, S., King, B., Rogers, N., ve Nazir, M. (2002). Parenting behavior, mothers' self-efficacy beliefs, and toddler performance on the Bayley Scales of Infant Development. Early Child Development and Care, 172(2), 123-140.
• Coleman, P. K., ve Karraker, K. H. (2003). Parenting self-efficacy among mothers of school-age children: Conceptualization, measurement, and correlates. Family Relations. 49, 13–24.
• Conger, R. D., Neppl, T., Kim, K. J., ve Scaramella, L. (2003). Angry and aggressive behavior across three generations: A prospective, longitudinal study of parents and children. Journal Of Abnormal Child Psychology, 31(2), 143-160.
• Cummings, E. M., Iannotti, R. J., ve Zahn-Waxler, C. (1985). Influence of conflict between adults on the emotions and aggression of young children. Developmental Psychology, 21(3), 495-507.
• Dix, T., Reinhold, P. D., ve Zambarano, J. R. (1990). Mothers' judgment in moments of anger. Merrill-Palmer Quarterly, 36(4), 465-486.
• Teti,, M. D., ve Gelfand, M. D. (1991). Behavioral competence among mothers
• of ınfants in the first year: the mediational role of maternal self-efficacy.
• Child Development, 62(5), 918-929.
• Donovan, W. L., ve Leavitt, L. A. (1989). Maternal self-efficacy and infant attachment: Integrating physiology, perceptions, and behavior. Child Development, 460-472.
• Downey, G., Purdie, V., ve Schaffer-Neitz, R. (1999). Anger transmission from mother to child: A comparison of mothers in chronic pain and well mothers. Journal of Marriage and the Family, 62-73.
• Dumas, J. E., LaFreniere, P. J, ve Serketich, W. J. (1995). "Balance of power": A transactional analysis of control in mother-child dyads involving socially competent, aggressive, and anxious children. Journal of Abnormal Psychology, 104(1), Feb 1995, 104-113.
• Gross, D., ve Conrad, B. (1994). A longitudinal model of maternal self- efficacy, depression, and difficult temperament during toddlerhood. Research in Nursing & Health, 17(3), 207–215.
• Haktanır, G., Aral, N., Alisinanoğlu, F., Baran, G., Köksal, A., ve Bulut, Ş. (1999). Türkiye’de anne-baba tutumu araştırmalarına genel bakış. II. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri Kitabı, Ankara Üniversitesi, Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları No: 2, 331- 344.
• Harty, M., Alant, E., ve Uys, C. J. E. (2007). Maternal self‐efficacy and maternal perception of child language competence in pre‐school children with a communication disability. Child: care, health and development, 33(2), 144-154.
• Hastings, P. R., ve Brown, T. (2002). Behavior problems of children with autism, parental self-efficacy, and mental health. American Journal on Mental Retardation: 107(3), 222-232.
• Hoover-Dempsey, K.V. ve Sandler, H.M., (1997). Why do parents become involved in their children’s education?. Review of Educational Research, 67, 3-42. DOI: 10.3102/00346543067001003.
• Jackson, A. P. (2000). Maternal self-efficacy and children's influence on stress and parenting among single black mothers in poverty. Journal of Family Issues, 21(1), 3-16.
• Jones, T.L., ve Prinz, R.J. (2005). Potential roles of parental self efficacy in parent and child adjustment:a review. Clinical Psychology Review, 25(3), 341-363.
• Kawabata, Y., Alink, L. R., Tseng, W. L., van IJzendoorn, M. H., ve Crick, N. R. (2011). Maternal and paternal parenting styles associated with relational aggression in children and adolescents: A conceptual analysis and meta-analytic review. Developmental Review, 31(4), 240-278.
• Leahy-Warren, P., McCarthy G., ve Corcoran, P. (2012). First-time mothers: social support, maternal parental self- efficacy and postnatal depression. Journal of Clinical Nursing, 21(3-4), 388-397.
• Nomellini, S., ve Katz, C. R. (1983). Effects of anger control training on abusive parents. Cognitibe Therapy and Research, 7(1), 57-68.
• Oettingen, G., (1995). Cross-cultural perspective on selfefficacy. (Edit: A. Bandura). New York: Cambridge University Press. 149-176. ISBN 0— 521-47467-1.
• Özer, A. K. (1994). Sürekli Öfke (SL-Öfke) ve Öfke İfade Tarzı (Öfke-Tarz) ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 31, 26-35.
• Raikes, H.A., ve Thompson, R.A. (2005). Efficacy and social support as predictors of parenting stress among families in poverty. Infant Mental Health Journal. 26(3), 177-190.
• Sağay, F. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin görsel iletişim araçlarını kullanım biçiminin öfke ve iletişim becerileri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Balıkesir.
• Sanders, M. R., ve Woolley, M. L. (2005). The relationship between maternal self‐efficacy and parenting practices: implications for parent training. Child: care, health and development, 31(1), 65-73.
• Seçer, Z. Gülay-Ogelman, H. Önder A., ve Berengi, S. (2012). Okul öncesi 5-6 yaş çocukların akran ilişkileri ile annelerinin ebeveynliğe yönelik özyeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1993-2008.
• Shaw, D. S., Bell, R. Q., ve Gilliom, M. (2000). A truly early starter model of antisocial behavior revisited.” Clinical Child and Family Psychology Review. 3, 155–172.
• Spielberger, C. D. (1988). State-Trait Experession Inventory. Odessa: Psychological Assetment Resources.
• Teti, D. ve Gelfand, D., (1991). Behavioral competence among mothers of infants in the first year: The mediational role of maternal self‐efficacy. Child 8624.1991.tb01580.x. 62(5), 918-929.DOI: 10.1111/j.1467
• Weaver, C. M., Shaw, D. S. Dishion, T. J. ve Wilson, M.N. (2008). Parenting self efficacy and problem behavior in children at high risk for early conduct problems: The mediating role of maternal depression. Infant Behavior and Development, doi:10.1016/j.infbeh.2008.07.006.
• Wells-Parker, E., Miller, D.I., ve Topping, S., (1990). Development of control of outcome scales and self efficacy scales for women in four life roles. Journal of Personality Assesment, 54, ss:564-575.
• Zembat, R., Balat-Uyanık, G., Çinko, M., Önkol, L., ve Acar, M. (2009). Anasınıfındaki çocukların ailelerinin öz yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. International Conferences on Educational Sciences, Kıbrıs, (ICES’08)23-25 June 2008, Edt. B. Özer, H. Yaratan, H. Caner, vol.3, 2074-2084, ISBN 975-8401-66-1, 2009.