Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitimi Programı İhtiyaç Analizi

Yıl 2018, Cilt: 51 Sayı: 3, 169 - 192, 01.12.2018

Şahika Ünlü

https://doi.org/10.30964/auebfd.389603

Cited By: 5

Öz

Bu
araştırmanın amacı, ilköğretim öğretmenlerinin “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitimi Programı” na yönelik
eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Nicel araştırma paradigmasına dayalı betimsel
nitelikte survey (tarama) yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri araştırmacı
tarafından geliştirilen yapılandırılmış gözlem formu aracılığıyla elde edilmiştir.
Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim döneminde Ankara’ da özel
bir okulda görev yapan Türkçe, sınıf, fen bilimleri, matematik ve sosyal
bilgiler branşlarından 24 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerin
çözümlenmesinde IBM-SPSS 22 programı kullanılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde, betimsel istatistikler( frekans, yüzde, aritmetik
ortalama ve standart sapma puanları) hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda;
öğretmenlerin, eleştirel düşünmeyi destekleyen davranışlarını sınıf içerisinde
göstermede yetersiz oldukları bulgulanmıştır. Tüm bulgular
değerlendirildiğinde; öğretmenlerin eleştirel düşünmeyi destekleyen
davranışlarının boyutlarını oluşturan “açık
fikirlilik”, “üst düzey soru sorma”,
“bilginin doğruluğunun güvenirliliğinin sorgulanması” ve “neden kanıt arama” konularında
eğitim ihtiyaçları olduğu sonucuna varılmıştır. Ve öğretmenlerin belirlenen
ihtiyaçlarından hareketle “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitim
Programı” nın geliştirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Düşünme, eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen davranışları, ihtiyaç analizi, öğretmen eğitimi

Kaynakça

• 28. Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel Düşünme Ve Eleştirel Düşünme Öğretimine Dair Bazı Yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1),57-76. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/cbayarsos/article/view/5000056885 adresinden 02 Nisan 2016 tarihinde indirilmiştir.
• 10. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (13.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• 29. Gürkaynak, İ., Üstel, F., ve Gülgöz, S. (2008). Eleştirel Düşünme (Güncellenmiş Baskı). İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi Yayınları. http://www.egitimreformugirisimi.org/elestirel-dusunme/ adresinden 16.08.2011 tarihinde indirilmiştir.
• 30. Güven, M.,ve Kürüm, D. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Stilleri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki (Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma). İlköğretim Online, 1(7), 53-70. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr adresinden 04.05.2015 tarihinde indirilmiştir.
• 2. Alper, A. (2010). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Eğitim ve Bilim (35), 158, 15-27.http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/153 adresinden erişildi.
• 31. Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains: Disposition, skills, structure training, and metacognitive monitoring. American psychologist,53(4), 449.
• 32. Halpern, D. F. (2014). Thoughts and knowledge: An introduction to critical thinking(5th Ed.) New York: Psychology Press.
• 33. Kalaycı, N. (2001). Sosyal Bilgilerde Problem Çözme Ve Uygulamalar. Ankara: Gazi Kitapevi.
• 34. Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• 35. Kline, N. (2002). Time to think: Listening to ignite the human mind. Kwinana, WA: Gracwood Business.
• 19. Erdamar, G. K. ve Alpan, G. B. (2017). Eleştirel Düşünme Algısı: Lise Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.16, 62, 787-800.20. ERG (Eğitim Reformu Girişimi). (2016). Eğitim İzleme Raporu. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• 36. Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilim Ve Düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(10), 1-13.
• 37. Kürüm, D. (2002). “Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• 11. Costa A. L. (1991). Teacher behaviours that enable student thinking. Developing minds: A resource book for teaching thinking. (Edt. A. L. Costa). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development. pp. 194-206.
• 38. Lewis, A., ve Smith, D. (1993). Defining higher order thinking. Theory into practice, 32(3), 131-137.
• 39. Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge: Cambridge University.
• 40. Marzano, R. J. (2000). 20th century advances in instruction. In R. S. Brandt (Ed.). Education in a new era (pp.67-96). Alexandria; VI: ASCD.
• 3. Ashton, P. (1988). Teaching higher-order thinking and content: An essential ingredient in teacher preparation. Ashton, Gainesville, FL: University of Florida.
• 41. NCEE (1988). Anation at risk: The imperative for educational reform. Washington OC: Govemment Printing Office.
• 42. Newmann, F. M. (1990). Higher order thinking in teaching social studies. A rationale for the assesstment of classroom thoughtfulness. Journal of Curriculum Studies, 22(1), 41-56.
• 43. Nosich, G. M. (2012). Eleştirel Düşünme Rehberi. (B. Aybek, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• 1. Alkın, S. (2012). “İlköğretim Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünmeyi Destekleme Davranışlarının Değerlendirilmesi” Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimeri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 5 Eylül 2013 tarihinde indirilmiştir.
• 44. Norris, SP.,ve Ennis, RH (1989). What is critical thinking. The practitioner's guide to teaching thinking series: Evaluating critical thinking , 1-26.
• 45. Norris, SP. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership. 8(42), 40-45.
• 46. OECD. (2013). Education at a Glance: OECD Indicators. [Online] Retrieved on 12-Feb.-2014, at URL: http://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2013_eag-2013.
• 12. De Bono, E. (2007). How to have creative ideas: 62 exercises to develop the mind. UK: Random House.
• 47. Ornstein, A. C., ve Hunkins, F. P. (2004). Curriculum foundations, principles and issues (4th ed.). Boston: Pearson Education.
• 48. Paul, W. R. (1984). Critical thinking: fundamental to education for a free society. Educational Leadership. 42 (1), 5-14.
• 49. Paul, R. W. (1995). Critical Thinking: How to Prepare Students for a Rapidly Changing World. J. Willsen &A.J.A. Binker (Eds.), Publisher: Foundation for Critical Thinking.
• 50. Paul, R., Elder, L. & Bartell, T. (1997). California teacher preparation for instruction in critical thinking: Research findings and policy recommendations. [Online] Retrieved on 12-March-2014, at URL: https://eric.ed.gov/?id=ED437379.
• 4. Aslan, C. (2011). Soru Sorma Becerilerini Geliştirmeye Dönük Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Soru Oluşturma Becerilerine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(160).http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/713 adresinden erişildi.
• 51. Paul, R., & Elder, L. (2006). The thinkers guide to understanding the foundation of ethical reasoning. Dillon Beach, CA: Foundation for Critical Thinking Press.
• 21. Facione, P. A. (1990). Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction - Executive Summary - The Delphi Report. Millbrae, Ca: The California Academic Pres. EDRS No. Ed 315423. [Online] Retrieved on 9-May-2015, at URL: http://ericir.sry.edu.
• 52. Robinson, S. (1996). Teaching critical thinking at the community college. Orlando, Florida: Valencia Community College FL.
• 53. Rudd, R. (2006). “Can We Really Teach Students to Think Critically?” TheAgriculture Education Magazine. May/June, 78, 6.
• 54. Sönmez, V. (2010). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı.(13. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• 55. Sternberg, R. J. (1986).What is intelligence?: Contemporary viewpoints on its nature and definition. Praeger Pub Text.
• 13. Demirel, Ö. (2012). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme(18.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• 56. Stufflebeam, D. L., McCormick, C. H., Brinkerhoff, R. O. ve Nelson, C. O. (1985). Conducting educational need assessment. Kluwer-Nijhoff Publishing.
• 57. Tan, M. (1989). Demokrasi Eğitiminde Boyutlar ve Sorunlar. Demokrasi İçin Eğitim. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• 58. Tanrıverdi, B., Ulusoy-Öztan, Y., ve Turan, H. Evaluating Teacher Education Curricula in Terms of Developing Critical Thinking Skills. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), Issue 47, Spring 2012, 23-40, (2012).
• 58. Torun, N. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 12 Aralık 2016 tarihinde indirilmiştir.
• 59. Udall, A. J. & Daniels, J. E. (1991). Creating active thinkers: 9 strategies for a thoughtful classroom.Chicago: Zephyr Pres.
• 22. Facione, P. A. (2000). The disposition toward critical thinking: Its character, measurement and relationship to critical thinking skill, Informal Logic, 20(1), 61-84.
• 5. Aybek, B. (2006). “Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi” Yayımlanmamış doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 3 Aralık 2014 tarihinde indirilmiştir.
• 60. Ünlü, Ş. (2017). “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitimi Programının Geliştirilmesi” Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 61. Watson, G., ve Glaser, E. (1980). Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. New York: Harcourt, Brace, and World.
• 62. Walsh, D., ve Paul, R. (1998). The goal of critical thinking: From educational ideal to edecational reality. Washington, D.C. Amerikan Federation of Teachers.
• 63. Wilks, S. (2005). Critical and creative thinking: Strategies for classroom inquiry. Portsmouth: NH. Heinmann.
• 14. Dewey, J. (1910). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educational process. Lexington,Boston: MA: Heath.
• 64. West, R. (1994). Needs analysis in language teaching. Language Teaching, 27 (1), 1-19.
• 65. White, R.V. (1988). The ELT Curricullum: Design, Innovation and Managament. NewYork: Basil Blackwell Inc.
• 66. Yalın, H., Hedges, L., ve Özdemir, S. (1996). Her yönüyle öğretmen olabilme. Ankara: MEB yayınları.
• 67. Yıldırım, H. İ.,ve Yalçın, N. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 165-187.
• 23. Feuerstein, M. (1999). Media literacy in support of critical thinking, Journal of Educational Media, 1(24), 12-43.
• 6. Bakioğlu, A. ve Hesapçıoğlu, M. (1997). Düşünmeyi Öğretmekte Öğretmen ve Okul Yöneticisinin Rolü: Düşünmek. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi. (9), 49-75.
• 7. Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin Sınıfta Sordukları Sorular İle Öğrencilerin Bu Sorulara Verdikleri Cevapların Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 21-28.
• 8. Bloom, B. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. New York: NY: Longmans, Green.
• 9. Beyer, B. (1987). Practical strategies for the teaching of thinking. Boston: Allyn and Bacon, INC.
• 15. Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012). Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği (DDSÖ) Geliştirme Çalışması. İlköğretim Online, 11, 1, 214-229. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr adresinden 17.05.2015 tarihinde indirilmiştir.
• 16. Dutoğlu, G., ve Tuncel, M. (2008). Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişkisi. Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-22.
• 17. Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory İnto Practice, 3(32), 179-186.
• 18. Eğmir, E.ve Ocak,G. (2017). Eleştirel Düşünme Öğretim Programının Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerisi ve Özdeğerlendirme Düzeylerine Etkisi. Karaelmas Journal of Educational Sciences 5 (2017) 138-156.
• 24. Fisher, A. (1995). Critical Thinking: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
• 25. Fitzgerald, MA (2010). Critical thinking 101: The basics of evaluating information, Knowledge Quest (29), 13-20.
• 26. Gadzella, M. B. & Others (1996). Teachers and Learning Critical Thinking Skills. EDRS No. Ed 405313. [Online]: Retrieved on 03-October-2015 at URL: http://eric.sry.edu.
• 27. Gelen, İ.,(1999). “İlköğretim Okulları 4. Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Düşünme Becerilerini Kazandırma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 13 Nisan 2014 tarihinde indirilmiştir.