Konya koşullarında bazı kuru fasulye genotiplerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 259 - 270, 30.12.2020

Seydi Aydoğan , Mehmet Şahin , Aysun Göçmen Akçacık , Sümeyra Hamzaoğlu , Berat Demir , Çiğdem Mecitoğlu Güçbilmez , Sadi Gür , Ramazan Keleş

https://doi.org/10.29278/azd.674716

Cited By: 2

Öz

Dünyada ve ülkemizde bitkisel proteinin ana kaynağını oluşturan yemeklik dane baklagiller, beslenmede oldukça önemli yer tutmaktadır. Bu araştırma 2018 ve 2019 yıllarında 12 farklı kuru fasulye genotipi ile Konya lokasyonunda, tesadüf blokları deneme desenine göre 2 tekerrürlü olarak yıllar ve genotiplerin kalite üzerine etkilerinin araştırılması amacıyla yürütülmüştür. Çalışma sonucunda; incelenen tüm özellikler bakımından yıllar ve çeşitler arasında (P<0.01) ve (P<0.05) seviyesinde istatistiksel anlamda farklılıklar belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan fasulye genotiplerinin kalite özelliklerinin ortalama değerleri; nem oranı % 10.44-11.01, protein oranı %19.99-22.50, kuru ağırlık (%14 nem) 29.92-51.54 g, yaş ağırlık 67.32-111.93 g, kuru hacim 76.50-98.50 ml, ıslak hacim 162.75-188.75 ml, su alma kapasitesi 0.36-0.59 g/tane, şişme kapasitesi 0.36-0.47 ml/tane, şişme indeksi % 1.85-2.43 ve su alma indeksi % 1.09-1.18 arasında değişmiştir. İncelenen kalite değerlerine genotip özellikleri ile yıl faktörlerinin etkisinin önemli olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kuru fasulye, protein oranı, kalite

Destekleyen Kurum

Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Kaynakça

• Anonymous, 2009a. Faostat-Agriculture. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor (29.06.2009). Anonymous, 2009b.Approvedmethodologies. www.leco.com/resources/approved_methods Anonim, 2001. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Yemeklik Tane Baklagiller. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara. Anonymous, 2014. JMP11, JSL Syntax Reference. SAS Institute. ISBN: 978-1-62959-560-3. Anonymous, 2018. Food and Agricultural Organization.(FAO) http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. (Erişim tarihi: 17 Ocak 2018). Anonim, 2017. Ürün raporu kuru fasulye. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.(TEPGE). Akçin, A., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. S.Ü. Ziraat Fakültesi. 8-43.Konya. Atlı, A., Köksal, H., Dağ, A., 1994. Yemeklik Tane Baklagillerde Kalite Değerleri Gıda Sanayii.7 (3): 44-48. Balkaya, A., 1999. Karadeniz Bölgesindeki Taze Fasulye (Phaseolus Vulgaris L.) Gen Kaynaklarının Toplanması, Fenolojik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Taze Tüketime Uygun Tiplerin Teksel Seleksiyon Yöntemi ile Seçimi Üzerinde Araştırmalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Samsun. Doktora Tezi. Barros, M., Prudencio, S.H., 2016. Physical and Chemical Characteristics of Common Bean. Semina: Ciências Agrárias, 37 (2): 751-762. Bolat, M., 2016. Türkiye’de Yemeklik Tane Baklagillerin Gelecek Eğilimlerinin Belirlenmesi Doktora Semineri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Bozoğlu, H., Gülümser, A., 1998. Kuru fasulyede bazi tarimsal özelliklerin genotip çevre ınteraksiyonlari ve stabilitelerinin belirlenmesi. Tr. J. Agric. And Forestry, 24 (2000): 211-220. Castañeda, M.A., Córdova, L., Gonzales, V., Delgado, A., Santacruz A., García. G., 2006. Respuestas fisiológicas, rendimiento y calidad de semilla en fríjol sometido a condiciones de estrés hídrico. INCI, 31 (6): 461-466. Cengiz, B., Dağlıoğlu, O., Geçgel, Ü., 2008. Sakarya ve Eskişehir lokasyonlarında yetiştirilen bazı kuru fasulye çeşitlerinin kalite özellikleri. Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum. Çalışkan, S., Aytekin, R.İ., Yağız, A.K., Yavuz, C., 2018. Bazı fasulye (phaseolus vulgaris l.) çeşitlerinde tam ve kısıtlı sulama uygulamalarının tane kalitesi üzerine etkisi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (12): 1853-1859. Elkoca, E,, Çınar, T., 2015. Bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşit ve hatlarının Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu, tarımsal ve kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilim. Derg./Anadolu J Agr Sci, 30 (2015): 141-153. Elgün, A., Türker, S., Bilgiçli, N., 2005. Tahıl ve ürünlerinde analitik kalite kontrolü. Selçuk Üniv. Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği, Konya. Fageria, N,K., Melo, L.C., Ferreira, E.P.B., Oliveira, J.P., Knupp, A.M., 2014. Dry matter, grain yield, and yield components of dry bean as ınfluenced by nitrogen fertilization and rhizobia. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 45: 111-125. Ferreira, C.D., Ziegler, V., Paraginski, R.T., Vanier, N.L., Elias, M.C., Oliveira, M., 2017. Physicochemical, antioxidant and cooking quality properties of long-term stored black beans: effects of moisture content and storage temperature. International Food Research Journal, 24 (6): 2490-2499. Gathu, W.E., Njage, P.M.K., 2012. Physical characterization of new advanced drought tolerant common bean (Phaseolus vulgaris) lines for canning quality. American Journal of Food Technology, 7 (2): 22-28. Kaçar, O., Çakmak, F., Çöplü, N., Azkan, N., 2004. Bursa koşullarında bazı kuru fasulye çeşitlerinde (Phaseolus vulgaris L.) bakteri aşılama ve değişik azot dozlarının verim ve verim unsurları üzerine etkisinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1): 207-218. Karaca, Ü., 2010. Konya Yöresinde Yetiştirilen Kuru Fasulyeden İzole Edilen Rhizobium Bakterilerinin Etkinliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Kahraman, A., 2008. Konya Bölgesinde Yetiştirilen Bodur Kuru Fasulye (Phaseolus Vulgaris L.) Popülasyonlarının Genetik Farklılıklarının ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Kınacı, G., Akın, R., Kınacı, E., 2008. Farklı sulama rejimlerinin kuru fasulyenin(phaseolus vulgaris l.)fiziksel kalite özellikleri üzerine etkileri C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi 4 (2): 179-186. Montoya, C.A., Leterme, P., Victoria, N.F., Toro, O., Souffrant, W.B., Beebe, S., Lalles, J.P., 2008. Susceptibility of phaseolin to in vitro proteolysis is highly variable across common bean varieties (Phaseolus vulgaris). Journal Agricultural of Food Chemistry, 56 (6): 2183-2191. Nciri, N., El Mhamdi, F., Ismail, H.B., Mansour, A.B., Fennira, F., 2015. Physical properties of three white bean varieties (phaseolus vulgaris l.) grown in tunisia. Journal of Applied Science and Agriculture, 9 (11): 195-200. Nunez Barrios, A., Hoogenboom, G., Nesmith, D.S,. 2005. Drought stress and distribution of vegetative and reproductive traits of a bean cultivar. Sci. Agric. Piracicaba, Braz., 62: 18-22. Özbekmez, Y., 2015. Ordu Ekolojik Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris l.) Çeşit ve genotiplerinin Verim, Verim Öğeleri ile Tohum ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Saha, S., Singh, G., Mahajan, V., Gupta, H.S., 2009. Variability of Nutritional and Cooking Quality in Bean (Phaseolus Vulgaris L.) As A Function of Genotype. Plant Foods Human Nutr., 64 (2): 174-180. Sözen, Ö., Karadavut, U., Akçura, M., 2017. Determination of the some yield components of dry bean (phaseolus vulgaris l.) genotypes in different environments. International Journal of Agriculture and Environmental Research, 3 (5): 3755-3769. Singh, P.S., 2001. Broadening The Genetic Base of Common Bean Cultivars. Crop Sci., 41 (6): 1659-1675. Şehirali, S., 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 1089, Ders Kitabı 314. Ankara. Şehirali, S., Atlı, A., 1993. Fasulye (Phaseolus vulgaris L.)’ de Pişme özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 161. Şehirali, S., Özçelik, H., Yorgancılar, Ö., 1994. Kuru tane olarak tüketilen bodur fasulye gen kaynaklarının karakterizasyonu üzerinde araştırma. 1. Tarla Bitkileri Kongresi, Bitki Islahı Bildirileri 2: 134-140, 25-29 Nisan, Bornova-İzmir. Ülker, M., 2008, Orta Anadolu Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Fasulye (Phaseolus Vulgaris L.) Genotiplerinin Bazı Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya. Wani, I.A., Sogi, D.S., Wani, A.A., Gill, B.S., 2017. Physical and cooking characteristics of some Indian kişne bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Journal of Saudi Society of Agricultural Sciences, 16: 7-15.