Kurbağa Prens Özelinde Dijitalleşen Masallarda Hegemonik Erkekliğin Yıkımı

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 477 - 491, 01.12.2021

Özlem Agvan

https://doi.org/10.37583/diyalog.1030305

Öz

“Bir varmış, bir yokmuş” tekerlemesiyle başlayıp, okurunu Pertev Naili Boratav’ın deyimiyle “kendi içindeki bir mantığı” üzerinden “peşin olarak kabul edilmiş imkânlar” dünyasına alan masallar, dijitalleşen günümüz dünyasına kadar 200 yıldan fazla tarihsel arka planıyla barındırdığı imgesel evreni bugün dijitale taşımış yazınsal bir türdür. Mekân-sızlık- ve zaman-sızlık- bağlamında kurmuş olduğu yapı gereği, dijitale dönüşümünde başka bir evren kurma imkanına yer bulan masallar, hegemonyanın kurmuş olduğu düzeni alt üst etme sancısını da doğurmuştur. Bu bağlamda Grimm Kardeşler’in yazmış olduğu geleneksel Kurbağa Prens (1812) masalına eklediği pek çok prenses protagonistiyle, yeni bir dil inşa eden Fadime Uslu tarafından yazılan Kurbağa Prens (2020) masalında hegemonik erkekliğin yıkımı mevcuttur. Geleneksel masallarda dışa vurulan arzu alanını, yapısökümcü irdelemeyle elen alan ve bunu dijital platforma da taşıyan anti-masal Kurbağa Prens; geleneksel masallara karşı bir duruş olarak ortaya çıkan anti-masallardaki büyü bozuculuğunu ortaya koyma amacıyla bu makalenin odak masalı olmuştur. Makalede; Kurbağa Prens özelinde, toplumsal heteronormatif bir yapı inşa etme ve bunun temsillerini üretme mahali olarak masallar, R.W. Connell’in Gramsci’den çıkarak kavramsallaştırdığı “hegemonik erkeklik” söylem üzerinden ele alınmıştır. Dilin bilinçdışı gibi şekillenmesi üzerinden toplumsal cinsiyet nifak tohumlarının ekildiği geleneksel masalların erkeklik söylemine karşı; yeni söylemler üreten anti- masallar, Kurbağa Prens modeli üzerinden incelenmiş ve sadece Disney’in çektiği filmler yoluyla değil bugün dizilerden reklamlara; oyunlardan şarkılara kadar pek çok kültürel alanda inşa etmiş olduğu ve temsilleriyle devamlılığını sağladığı kalıplaşmanın “başka bir dünya mümkün” diliyle yeniden yapılanmasına bakılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hegemonik Erkeklik, Kurbağa Prens, Masal, Toplumsal Cinsiyet

Challenging Hegemonic Masculinity In Digitalized Tales Specific To The Frog Prince

Öz

Tales that start with the nursery rhyme “Once upon a time” and take the reader into the world of “pre-agreed possibilities” through a “logic within itself” as Pertev Naili Boratav puts is a literary genre that has transformed its imaginary universe to the digital with its historical background dates back more than 200 hundred years. Due to the structure having been established in the context of space-lessness and time-lessness, the tales that have the opportunity to establish another universe in its digital transformation have also caused the pain of overturning the order established by hegemony. In this context, there is the destruction of hegemonic masculinity in the Frog Prince (2020) tale written by Fadime Uslu, who built a new language with many princess protagonists added to the traditional Frog Prince (1812) tale written by the Grimm Brothers. The anti-tale Frog Prince, which deals with the field of desire expressed in traditional fairy tales with deconstructive analysis and carries it to the digital platform; has been the focus of this article in order to reveal the disenchantment of anti-tales, which emerged as a stance against traditional tales. In the article and in the case of the Frog Prince, fairy tales as the site of constructing a social heteronormative structure and producing its representations, is discussed through the discourse of “hegemonic masculinity” that R.W. Connell conceptualized out of Gramsci. Against the masculinity discourse of traditional tales, in which the seeds of gender discord are planted through the unconscious shaping of language; anti-tales that produce new discourses have been examined through the Frog Prince model and not only through the films produced by Disney, but from TV series to commercials; the restructuring of the stereotype, which it has built and maintained in many cultural areas from plays to songs, has been analyzed with the language of “another world is possible”.

Anahtar Kelimeler

Hegemonic Masculinity, The Frog Prince, Fairy Tale, Gender

Kaynakça

• Bourdieu, Pierre (2018): Eril Tahakküm. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Butler, Judith (2016): Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Connell, Raewyn (2000): Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2016): Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Grimm Kardeşler (2017): Grimm Masalları. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Köse, Hüseyin (2015): Skolastik Fantazya: Hayalden Endüstriye Popüler Kültür Odağında Masal Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lacan, Jacques (2013): Psikanalizin Dört Temel Kavramı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Propp, Vladimir (1985): Masalın Biçimbilimi. İstanbul: Bilim/ Felsefe/ Sanat Yayınları.
• Sancar, Serpil (2016): Erkeklik: İmkansız İktidar. Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sezer, Melek Özlem (2018): Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Kor Kitap.
• Uslu, Fadime (2020): Kurbağa Prens: Bir Grimm Kardeşler Masalı. İstanbul: Can Sanat Yayınları.