Values education problematic: Determining the status according to classroom teachers opinions / Değer ve eğitimi sorunsalı: Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre durum tespiti

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 2, 374 - 397, 27.04.2015

Salih Genç Tugay Tutkun Adil Çoruk

Öz

Değerler eğitiminin daha çok model alma yoluyla gerçekleştiği bilinen bir gerçektir. Bireylerin değer kazanım sürecinde çevrelerinde “referans grubu” diye bilinen modelleri gözlemledikleri söylenebilir. Değer edinim sürecinde çocuklar öncelikle aile bireyleri ve öğretmenlerini model almaktadırlar. Bu çalışmada, ilk çocukluk döneminin değer eğitimindeki önemi göz önüne alınarak ilkokullarda görevli sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimi ile ilgili görüşlerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Çalışma, 2013- 2014 öğretim yılında, Çanakkale'de 4 ilkokulda, toplam 20 sınıf öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, tarama türünde nitel araştırma deseni yapılmış, görüşmeler yoluyla veriler toplanmıştır. Çalışmada öğretmenlerin değerler eğitimine yönelik görüşleri incelendiğinde, değerler eğitiminde ailenin önemini vurgulayan öğretmenler olduğu gibi değerler eğitiminde eğitim- öğretim sürecinin de etkili olduğunu ve değerler eğitiminin okuldaki eğitim- öğretimle bütünleştirilmesi gerektiğini ifade eden öğretmenler de bulunmaktadır. Öğretmenlerin özellikle de okullarda değerler eğitimine yönelik bir dersin yer almasını önerdikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

değerler, değerler eğitimi, sınıf öğretmeni

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Akengin, H., Sağlam, D. ve Arzu Dilek, A. (2002). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi İle İlgili Görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 1–12.
• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56, 55- 61.
• Ay, M. F. (2013). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Hoşgörü Değerinin Öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Bağcı, E. (2013). Çocuk Edebiyatı Ürünleriyle Çocuklar İçin Yazılmış Eserlerin Değerler Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.
• Bal, U. G. (2004). Çocuklar ve Değerler Eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi. 45, 18- 20.
• Cotton, C. (1996). A Bold Experiment In Teaching Values. Educational Leadership, 54- 57.
• Demirel, Ö. (2004). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: PegemA Yayınları.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69- 88.
• Doğan, İ. (2004). Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar. Ankara: PegemA Yayınları.
• Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Editör: Cemil Öztürk). Anakara: PegemA Yayıncılık.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Temel Demokratik Değerlerin Kazandırılma Düzeyi ve Bu Değerlerin Kazandırılması Sürecinde Açık ve Örtük Programın Etkilerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10 (39), 356-383.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ercan, İ. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programlarında Ulusal ve Evrensel Değerler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1- 4.
• Erden, M.(2004). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Erdoğan, E. (2007). Belediyelerin Değerler Eğitimi Açısından Fonksiyonu Çerçevesinde Yetişkin Eğitim Örneği Olarak İsmek Modeli, Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1- 18.
• Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Değerlere İlişkin Öğrenci Tutumlarının Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95- 134.
• Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations. London: Harper Collins Business.
• Hökelekli, H. (2006). Değerler Odaklı Eğitim. Değerler Eğitimi Merkezi Bülteni, 1, 50-55.
• Kale, N. (2007). Nasıl Bir Değerler Eğitimi? Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu(26–28 Kasım 2004), 313– 322, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kirschenbaum, H. (1992). A Comprehensive Model for Value Education and Moral Education. Phi Delta Kappa, 73(10), 771-776, ERIC EJ 445733.
• Kirschenbaum, H. (2000). From Values Clarification to Character Education: A Personel Journey. Journal of Humanistic Counselling, Education and Devolepment, 39 (1), 4- 20.
• Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Veli, Mevlana ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler ve Hoşgörü Eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 1, 55, 193- 208.
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4–5 Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları
• MEB. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis, (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Özen, R. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Değerlere İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 41-52.
• Saban, A. (2000). Öğrenme Öğretme Süreci Yeni Teori ve Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Sönmez, V. (2002). Eğitim Felsefesi. Ankara: Anı Yayınları.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763–779. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt1/sayi5/sayi5pdf/sen_ulker.pdf. (İnternetten 07.04.2014 tarihinde alınmıştır).
• Tay, B. ve Yıldırım K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Kazandırılması Amaçlanan Değerlere İlişkin Veli Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,9 (3), 1499- 1542.
• Tezcan, M. (1985). Eğitim Sosyolojisi (Dördüncü Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Topkaya, Y. (2011). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerlerin Ders Kitaplarına Yansıma Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Yazıcı, K.(2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Dergisi.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65- 84.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yiğittir, S. ve Öcal A. (2011). Lise Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değerler Eğitimi Konusundaki Görüşleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), 117-124.