1999’dan 2002 Genel Seçimlerine Giden Süreçte Türkiye’de Kritik Yeniden Saflaşma Ve Kritik Seçim Teorisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı, 757 - 775, 18.12.2020

Kinem Tokdemir , Aykut Karakuş

https://doi.org/10.21733/ibad.800911

Cited By: 2

Öz

Seçimler, demokratik toplumlarda vatandaşların yönetime katılımının sağlanması ve hükümetin kurulması için önemli ve vazgeçilmez bir araçtır. Seçimler sonunda seçmenlerin oylarıyla bürokratik ya da siyasi görevleri üstlenecek ve iş başına gelecek kişiler belirlenir. Ancak seçimler, yalnızca bir seçme eylemi değildir zira bir sürecin parçasını da oluşturmaktadır. Dolayısı ile seçmenin oy verme davranışları çeşitli faktörlere göre değişirken; bu faktörlerin hangi çerçevede değiştiğinin anlaşılması seçmenlerin kritik yeniden saflaşmaları ve kritik seçimlerin ortaya çıkmasının anlaşılması için önemlidir. Kritik seçim teorisi, seçim dönemlerinde seçmenlerin süregiden bir durumu ani ve radikal bir biçimde değiştirecek yeniden saflaşmasını ifade eder. Kritik yeniden saflaşmalar ve kritik seçimler sonucunda seçime giren partilerin önceki seçimlere göre oyları artar veya oylarda radikal bir azalma yaşanır. Bu teoriye göre seçmenlerin oy verme davranışı oy verilen partiye duyulan memnuniyetsizlik, sosyo-ekonomik durum, dış politika, seçmen psikolojisi, lider etkisi veya seçim zamanlarında partilerin kullandıkları söylemler gibi birçok etmene göre değişebilmektedir. Türkiye’de 1999’dan 2002’ye giden süreçte ekonomik, siyasi ve toplumsal alanlarda gerçekleşen iç ve dış dinamikler, seçmenlerin oy kullanma tercihi üzerinde etkili olmuştur. Bu bağlamda bu makalede kritik yeniden saflaşma ve kritik seçim teorisi ışığında Türkiye’de 18 Nisan 1999 genel seçimlerinden 3 Kasım 2002 genel seçimlerine giden süreç, iç ve dış dinamikler çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmada öncelikle kritik yeniden saflaşma ve kritik seçim teorisi üzerinde durulmuştur. Ardından Türkiye’de belirtilen süreçte iç ve dış dinamikler ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu çalışmada, seçimlerden başarılı bir sonuç alan Genç Parti ve Adalet ve Kalkınma Partisi üzerinden bir değerlendirme sunulmuştur. Genç Parti’nin yükselişi ve Adalet ve Kalkınma Partisi’nin koalisyon hükümetlerinin ardından tek parti hükümeti kurması konu bağlamında analiz edilmiştir. Çalışmada Türkiye’de 1999 ve 2002 genel seçimlerinin siyasi, ekonomik, sosyal yapısını iç ve dış dinamikler bağlamında çözümlemek, “kritik yeniden saflaşma” ve “kritik seçim” ile ilgili kavramsal ve metodolojik tartışmanın ana hatlarını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kritik Yeniden Saflaşma,, Kritik Seçim,, İç ve Dış Dinamikler, Seçmen Davranışı, Genç Parti, Adalet ve Kalkınma Partisi,

An Assesment on Realignment and Critical Election Theory in Turkey in the Process From 1999 to the 2002 General Elections

Öz

Elections are an important and indispensable tool for ensuring the participation of citizens in government and the formation of a government in democratic societies. At the end of the elections, voters' votes determine who will take on bureaucratic or political duties and undertake the job. But elections are not just an act of choice, because they also form a part of a process. Thus, while voting behaviors of the voters vary according to various factors, understanding the context in which these factors change is important for understanding the critical re of the voters and the emergence of critical elections. Critical election theory refers to the realignment of voters during election periods that will suddenly and radically change an ongoing situation. As a result of critical realignment and critical elections, the votes of the parties entering the election increase or decrease radically compared to the previous elections. According to this theory, the voting behavior of voters can vary according to many factors, such as dissatisfaction with the party, socio-economic situation, foreign policy, voter psychology, leader influence, or the rhetoric used by parties at election times. Internal and external dynamics in Turkey in the economic, political and social areas during the period from 1999 to 2002 have had an impact on voters' choice to vote. In this context, this article reviews the process in Turkey from the general elections of 18 April 1999 to the general elections of 3 November 2002 in light of re-division and critical election theory within the framework of internal and external dynamics. First, the study focused on critical realignment and critical election theory. Then, internal and external dynamics were examined in detail in the relevant process of Turkey. In this study, an assessment presented on Young Party and Justice and Development Party, which achieved successful results in the elections. The rise of the Young Party and the establishment of a single-party government by the Justice and Development after the coalition governments have been analyzed within the scope of the subject. The aim of the study is to analyze the political, economic and social structure of1999 and 2000 General Elections in Turkey within the context of the internal and external dynamics and form an outline of the contextual and methodological discussion regarding the "critical realignment" and "critical election".

Anahtar Kelimeler

Critical Realignment,, Critical Election,, Internal and External Dynamics, Voter Behavior, Young Party, Justice and Development Party,

Kaynakça

• Akıllı E. (2016). Türkiye'de devlet kimliği ve dış politika. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aktürk, İ. ve Albeni, M. (2002). Doğal afetlerin ekonomik performans üzerine etkisi: 1999 yılında Türkiye’de meydana gelen depremler ve etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7 (1). 1-18.
• Atlıoğlu, Y. (2009). Suriye dış politikasında güç ve güvenlik ilişkisi. Bilge Strateji, 1(1). 71-87.