Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Güven Algıları

Yıl 2021, Sayı: 10, 442 - 461, 15.08.2021

Burak Karakuş Soner Doğan

https://doi.org/10.21733/ibad.882763

Öz

Bu araştırmada, ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin çeşitli değişkenlere göre örgütsel güvene ilişkin algılarını nın değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Tarama modeline göre desenlenen araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Sivas il merkezindeki 14 ortaokulda görev yapan 278 öğretmenin tamamı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Yılmaz (2006) tarafından Türkçe' ye uyarlanan ''Örgütsel Güven Ölçeği'' kullanılmıştır. Örgütsel güven ölçeği 3 boyutlu olup toplam ölçeğin güvenirlik katsayısı .91 olarak belirlenmiştir. Veriler SPSS (Statistical Packet for Social Students) 18 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre ortaokulda görev yapan öğretmenleri örgütsel güvene ilişkin genel algısı yüksek düzeydedir. Alt boyutlar bazında incelendiğinde ise paydaşlara güven boyutu hariç (orta düzey) diğer alt boyutlardaki örgütsel güven puanları yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Ortaokul öğretmenlerinin algıları medeni durum, eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Cinsiyet, yaş, meslekteki hizmet süresi ve okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre ortaokul öğretmenlerinin görev yapılan okullarının örgütsel güvene ilişkin algılarında anlamlı bir farlkılığın olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın son değişkeni olan okuldaki hizmet süresi değişkeninde ise belirlenen anlamlı farklılığın paydaşlara güven boyutunda olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, öğretmenlerin çalışma ortamlarında örgütsel güven algılarını olumlu yönde geliştirmek amacıyla okul ortamında öğretmenlerin daha çok etkileşime girebilecekleri organizasyonların hayata geçirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

güven, örgütsel güven, ortaokul

Organizational Trust Perceptions of Teachers Working in Secondary Schools

Öz

In this research, it is aimed to evaluate the perceptions of teachers working in secondary schools regarding organizational trust according to various variables. The study group of the research, which is patterned according to the screening model, is made up of all 278 teachers working in 14 secondary schools in Sivas city center in the 2018-2019 Academic Year. In the research, the "Organizational Trust Scale" adapted to Turkish by Yilmaz (2006) was used as a data collection tool. The organizational trust scale is 3D and the trust coefficient of the total scale is definedas 91. The data were analyzed using SPSS (Statistical Packet for Social Students) 18 program. According to the research findings, the general perception of organizational trust of teachers working in secondary school is high. When examined on the basis of sub-dimensions, it was found that organizational trust scores in other sub-dimensions were high, except for the trust dimension to stakeholders (mid-level). The perceptions of secondary school teachers did not differ significantly according to marital status, educational status and branch variables. It has been detected that there is a significant difference in the perceptions of the secondary school teachers regarding organizational trust of the schools where they work, according to gender, age, duration of service in the profession and duration of service in the school. It was identified that the determined significant difference was in the dimension of trust in the stakeholders in the last variable of the research as the duration of service in the school. In conclusion, it may be proposed to organize

Anahtar Kelimeler

trust, organızatıonal trust, secondery school

Kaynakça

• Adıgüzelli, Y. (2016). Dağıtılmış Liderlik ile Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Öğretmen Görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(185), 269-280.
• Akın, U. (2015). Okullarda örgütsel sinizm ve güven ilişkisinin incelenmesi: Öğretmenler üzerinde bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 40(181), 175-189.
• Akın, U., & Orman, E. (2015). The relationship between teachers' organizational trust and organizational commitment levels. SDU International Journal of Educational Studies,2(2), 92-102.
• Altun, G. (2010). Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 1-13.
• Arslan, Ö. E. (2018). Örgütsel adalet, örgütsel anomi ve örgütsel güven arasındaki ilişki: otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Artuksi, E. (2009). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin okulun örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Ayduğ, D. (2014). İlkokulların örgüt sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 29-62.
• Bilgiç, Ö. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları (Küçükçekmece Örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Brehrn, John, and Scott Gates (2002). Rules, Trust, and the Allocation of Time. Paper presented at the Annual Meeting of the Midwest Political Science Association. Chicago, IL, April 25-28.
• Candan, H. (2014). Çalışanların örgütsel adalet ve örgütsel güven algılamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: bir kamu kurumu üzerinde araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13 (4), 889-917.
• Cemaloğlu, N., & Kılınç, A. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 132-156.
• Cerit, Y. (2009). Öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile işbirliği yapma düzeyleri arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 637-657.
• Culver, T. R.(1994). "Influence Strategies and Trust in Public Schools", Seattle University, Education, Administration (0514); Edd Business Administration, Management (0454); Political Science, Public Administration (0617) ProQuest Information and Learning.
• Çağlar Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (4), 1827-1847.
• Çınar, K. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven düzeylerine yöneticilerinin farklılıklarla yönetim davranışlarının etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Çintay, H. (2013). Meslek liselerinde öğretmenlerin örgütsel güven algıları: İzmir ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Erdem, F. (2003). Örgütsel yaşamda güven. (Edt: Ferda Erdem) Sosyal bilimlerde güven. Ankara: Vadi.
• Egriboyun, D. (2013). Ortaögretim okullarında görev yapan yönetici ve ögretmenlerin örgütsel güven, örgütsel destek ve örgütsel baglılıkları arasındaki iliski. Yayımlanmamıs Doktora Tezi, Bolu: Abant izzet Baysal Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü.
• Fettahlıoğlu, Ö. O. ve Sayın, Z. F. (2015). Örgütsel sapma ve örgütsel güven davranışları arası ilişkilere yönelik alan araştırması. Journal Of Socıal, Humanıtıes And Admınıstratıve Scıences Open Access Refereed E-Journal, 1 (1), 51-65.
• Gezen, T. ve Boz, H. (2013). Otel işletmelerinde örgütsel güven ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin incelenmesi. 14. Ulusal Turizm Kongresi 2013, 891-907.
• Gibb, R.J. (1991). Trust: A new vision of human relationships for business, education, family, and personal living (Second Edition). California: Newcastle Publishing
• Gökduman, D. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Gören, Safiye Ç. ve Özdemir, M. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güvene ilişkin görüşlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (3), 793-801.
• Güneş, D. Z. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven ve kolektif yeterlikleri algıları ile örgütsel farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Halıcı, M.; Söyük, S. ve Gün, İ. (2015). Sağlık çalışanlarında örgütsel güve. yönetim ve ekonomi araştırmaları dergisi, 13 (3), 180-198.
• Halis, M., Gökgöz, G. S. ve Yaşar, Ö. (2007). Örgütsel güvenin belirleyici faktörleri ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 187-205.
• Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 4, 205-259.
• Hodge, E. M. & Ozağ, D. (2007). The relationship between North Carolina teachers’ trust and hope and their organizational commitment. Delta Pi Epsilon Journal, 49(2), 128-139.
• Hosmer, L. T. (1995). Trust: The connecting link between organizational theory and philosphical ethics, Academy of Management Review, 20, 379-403.
• İbrahimoğlu, N.; Yaşar, Ö. ve Kızıloğlu, U. M. (2011). Örgütlerde mentorlüğün örgütsel güven algısına etkisine ilişkin bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 297-318.
• İnam, A. (2003). Her şeyin başı güven. F. Erdem (Editör). Sosyal Bilimlerde Güven. Ankara: Vadi Yayınları.
• İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 195-216.
• Kalemci Tüzün, İ. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 93-118.
• Karaçay-Sevik, M. (2012). İlköğretim okulları müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kovancı, M. (2020). Öğretmenlerin örgütsel güven algılarının örgütsel yabancılaşma davranışları ile ilişkisi. Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi, 2020(1), 96-124.
• Mayer, R. C. Davıs J. H., Schoorman, D. F. (1995). An Integrative Model of Organizational Trust. Academy of Management Review, 20 (3), 709-734.
• Özdil, K. (2005). "İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Yöneticilerine ve Birbirlerine Duydukları Güven Düzeyi İle Örgütsel İklimi Arasındaki İlişki (Yeni Mahalle Örneği)", Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özer, N., & Akbaş, M. (2016). Ortaokul öğretmenlerinin okul kültürü profili ve örgütsel güvene ilişkin algıları arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 45(211), 63-86.
• Özgan, H. (2011). Örgütsel davranış bağlamında öğretmenlerin örgütsel adalet, güven, bağlılık, yönetici değerlendirme ve çatışma yönetimi stratejileri algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11 (1), 229- 247.
• Öztürk, Ç. (2011). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 485- 504.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 307-331.
• Polat, S. (2009). Eğitim örgütleri için sosyal sermaye: Örgütsel güven.(1. baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Seçilmiş C. ve Kılıç İ. (2017). Örgütsel güven, iş-aile yaşam çatışması ve işten ayrılma niyeti ilişkisinin belirlenmesi: seyahat acentelerinde bir uygulama. Turizm Akademik Dergisi, 4 (1), 65-79.
• Sipahioğlu, Mete ve Öner, Mutlu (2013). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel güven algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 104-111.
• Smith, P. A., & Birney, L. L. (2005). The organizational trust of elementary schools and dimensions of student bullying. International Journal of Educational Management, 19(6), 469-485.
• Tan, H ve C.S. Tan (2000). Towards the Differentiation of Trust in Supervisor and Trust in Organization. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126 (2) ,241-260.
• Tasdan, K. (2012). Turkish primary school teachers’ perceptions of organizational trust. New Educational Review, 30(4), 176-190.
• Thomas, G.F.; Zolin, R. ve Hartman, J.L. (2009). The Central Role of Communication in Developing Trust and its Effect on Employee Involvement. Journal of Business Communication, 46 (3), 287-310.
• Tokgöz, E., & Seymen, O. A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of educational research, 70(4), 547-593.
• Uysal, E. (2014). Lise öğretmenlerinin örgütsel güven algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Van Maele, D. ve Van Houtte, M. (2015). Trust in school: a pathway to inhibit teacher burnout? Journal of Educational Administration, 53(1), 93-115.
• Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 289-316.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, K. (2006). Güven ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 69-80.
• Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 59(59), 471-490.
• Yücel, C. ve Samancı, G. (2009). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 113-132.