Demografik Özellikler Açısından İş Stresi Algısı: Konaklama Sektörü Örneği

Yıl 2022, Sayı: 13, 491 - 510, 31.12.2022

Fikret Sözbilir

https://doi.org/10.21733/ibad.1199931

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada konaklama ve yiyecek içecek sektöründe çalışan personelin demografik özelliklerinin iş stres düzeyleri üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve analiz sonuçları doğrultusunda bazı önerilerde bulunmak amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında, Ordu ilinin Altınordu ilçesinde faaliyet gösteren konaklama ve restoran işletmelerinde çalışanlara internet üzerinden anket gönderilmiştir. Kolayda örnekleme yoluyla belirlenen 300 kişilik örnekleme gönderilen ankete 92 kişinin katılımı ile dönüş oranı %30,6 olarak gerçekleşmiştir. Elde edilen verileri analiz etmek için SPSS 25 programı ile betimleyici istatistikler, güvenilirlik, geçerlilik, korelasyon, bağımsız örneklem t testi ve MANOVA analizleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarında, çalışanların demografik özelliklerinin örgütsel iş stres düzeylerini anlamlı biçimde etkilemediği bulgulanmıştır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, uygulayıcıların çalışanlarının iş stresini azaltmaları için onların demografik özelliklerinden daha çok başka faktörleri dikkate almaları ve çözüm aramaları önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stres, İş Stresi, Cinsiyet, Yaş, Eğitim, Deneyim.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Perception On Work Stress in Terms of Demographic Characteristics: The Case of Hospitality Sector Staff

Öz

In this study, it is aimed to determine the effect of the demographic characteristics of the personnel working in the accommodation and food and beverage sector on the job stress levels and to make some suggestions in line with the results of the analysis. Within the scope of the research, a questionnaire was sent to the employees working in the accommodation and restaurant businesses operating in Altınordu district of Ordu province. The return rate was 30.6% with the participation of 92 people in the survey, which was sent to a sample of 300 people, which was determined by easy sampling. In order to analyse the data obtained, descriptive statistics, reliability, validity, correlation, independent sample t-test and MANOVA analyses were conducted via SPSS 25 program. In the results of the analysis, it was found that the demographic characteristics of the employees did not significantly affect the organizational job stress levels. Based on the results of the research, it has been suggested that practitioners consider other factors rather than their demographic characteristics and seek solutions in order to reduce the work stress of their employees.

Anahtar Kelimeler

Stress, Work Stress, Gender, Age, Education, Experience.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akgöz, E., Şalvarcı, S., Margazieva, N., & Asanova, K. (2021). Konaklama sektöründe stres kaynakları ve strese karşı mücadele etmeye yönelik bir araştırma. Journal of Global Tourism and Technology Research, 2 (1), 11-25.
• Aksatan, M., & Aktaş, G. (2012). Küçük konaklama işletmelerinde müşteri ilişkileri yönetimi: Alaçatı örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23 (2), 233-247.
• Aydın, A., Akyüz, İ., Üçüncü, K., & Taşdemir, T. (2011). İşletme içi faktörlerin çalışanların stres düzeyi üzerine etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (1), 23-40.
• Aymankuy, Y., Akgül, V., & Can Akgül, C. (2012). Termal konaklama işletmelerinde müşteri memnuniyetine etki eden unsurlar “Gönen Kaplıcaları Örneği". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (28), 223-240. https://hdl.handle.net/20.500.12462/4542
• Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2005). Stres ve Başaçıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Barsky, J. D. (1992). Customer Satisfaction in the Hotel Industry: Meaning and Measurement. Hospitality Research Journal, 16 (1), 51-73. https://doi.org/10.1177/109634809201600105
• Brown, W. P. (1965). The Yerkes-Dodson Law repealed. Psychological Reports, 17(2), 663–666. https://doi.org/10.2466/pr0.1965.17.2.663
• Check, R.F.E., & Okwo, F.A. (2012). Influence of Demographic Factors on Stress Perceptions of Teachers of Public Secondary Schools in Cameroon. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 439-443. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.677
• Corbett, M. (2015). From law to folklore: work stress and the Yerkes-Dodson Law. Journal of Managerial Psychology, 30 (6), 741-752. https://doi.org/10.1108/JMP-03-2013-0085
• Çökük, B. (2018). Örgütsel stres düzeyinin ölçümü ve demografik değişkenlerle ilişkisi: Bir kamu organizasyonu örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9 (2), 59-83.
• Dominici, G., & Guzzo, R. (2010). Customer Satisfaction in the hotel ındustry: a case study from Sicily (November 19, 2010). International Journal of Marketing Studies, 2 (2), 3-12. DOI:10.5539/ijms.v2n2p3
• Ersen, H. (1996). Toplam kalite ve insan kaynakları yönetimi ilişkisi. İstanbul: Sim Yayınevi.
• Faraji, A., Karimi, M., Azizi, S.M., Janatolmakan, M., & Khatony, A. (2019). Occupational stress and its related demographic factors among Iranian CCU nurses: A cross-sectional study. BMC Research Notes 12, 634, https://doi.org/10.1186/s13104-019-4674-5
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Third edition, Sage.
• Fletcher, D. ve Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: a review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18 (81), 12-23.
• Garmezy, N., & Masten, A. S. (1986). Stress, competence, and resilience: Common frontiers for therapist and psychopathologist. Behavior Therapy, 17 (5), 500–521. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(86)80091-0
• Giritlioğlu, İ. (2012). Yiyecek içecek bölümlerinde işgörenlerin ve müşterilerin hizmet kalitesi beklenti ve algıları: termal otellerde bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı. Balıkesir. Yayımlanmamış Doktora Tezi,
• Gökgöz, H. (2013). Stresin çalışanların performansı üzerine etkisi: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Edirne. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Huang, S., van der Veen, R., & Song, Z. (2018). The impact of coping strategies on occupational stress and turnover intentions among hotel employees. Journal of Hospitality Marketing ve Management, 27 (8), 926-945. https://doi.org/10.1080/19368623.2018.1471434
• Jansen, K. M. (2004). Analysis of demographic variables and levels of stress in law enforcement officers. PCOM Psychology Dissertations. Department of Psychology Philadelphia College of Osteopathic Medicine, Paper 67. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Jiang, T., Tao, N., Shi, L., Ning, L., & Liu, J. (2018). Associations between occupational stress and demographic characteristics in petroleum workers in the Xinjiang arid desert. Medicine, 97 (31), e11543. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000011543
• Karatay, C. (2021). Cobot'larla ülkemizi sağlık turizminde ileriye taşıyabiliriz. (8 Nisan 2021). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022, https://www.stendustri.com.tr/robot-yatirimlari/cobotlarla-ulkemizi-saglik-turizminde-ileriye-tasiyabiliriz-h113145.html.
• Karakaya, A., & Gürel, S. (2015). Kardemir A.Ş. çalışanlarının stres faktörleri algılarına yönelik bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 17-31. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/joiss/issue/10034/123801
• Koutsimani, P., Montgomery, A., & Georganta, K. (2019). The relationship between burnout, depression, and anxiety: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 10, 284. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00284
• Lazarus, R.S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping, New York, NY: Springer.
• Lo, K., & Lamm, F. (2005). Occupational stress in the hospitality industry: an employment relations perspective. New Zealand Journal of Employment Relations, 30 (1), 23-48.
• Lu, L., & Hsieh, Y.-H. (1997). Demographic variables, control, stress, support and health among the elderly. Journal of Health Psychology, 2(1), 97–106. https://doi.org/10.1177/135910539700200110
• Matthews, G., Lin, J., & Wohleber, R. (2017). Personality, stress and resilience: a multifactorial cognitive science perspective. Psihologijske Teme, 26 (1), 139-162.
• McCarty, R. (2016). The alarm phase and the general adaptation syndrome: Two aspects of Selye’s ınconsistent legacy. Fink, G. (Ed.), Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior içinde (ss. 13-19), New York, NY: Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-800951-2.00002-9.
• Moreno, A., Navarro, C., Molleda, J.-C., & Funetes-Lara, M.C. (2019). Measurement and predictors of resilience among Latin American public relations professionals: an application of the Connor Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Journal of Communication Management, 23 (4), 393-411.
• Özer, Ö., & Günaydın, Y. (2010). Otel İşletmelerinde müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakati ilişkisi: Dört yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11 (2), 127-154.
• O’Brien, G.E. (1983). Locus of control, work, and retirement. Lefcourt, H.M. (Ed.), Research in Locus of Control içinde (s. 3), New York, NY: Academic Press.
• Oh, H., & Parks, S. C. (1996). Customer satisfaction and service quality: a critical review of the literature and research implications for the hospitality industry. Hospitality Research Journal, 20(3), 35–64. https://doi.org/10.1177/109634809602000303
• O'Neill, J. W., & Davis, K. (2011). Work stress and well-being in the hotel ındustry. International Journal of Hospitality Management, 30(2), 385–390. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2010.07.007
• Özata, M., & Yorulmaz, M. (2020). Tıbbi sekreterlerin çalışma koşulları ve iş stresi faktörlerinin araştırılması. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (1), 41-52
• Pizam, A., & Ellis, T. (1999), Customer satisfaction and its measurement in hospitality enterprises. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 11 (7), 326-339. https://doi.org/10.1108/09596119910293231
• Rao, E., & Goel, A. (2017). Factors causing work related stress in the Hospitality Sector: A study of employees in threestar hotels in Dehradun Region-India. IARS' International Research Journal, 7 (1), 82800701201701. doi: 10.51611/iars.irj.v7i1.2017.65.
• Redmond, M. V., & Bunyi, J. M. (1993). The relationship of intercultural communication competence with stress and the handling of stress as reported by international students. International Journal of Intercultural Relations, 17 (2), 235–254. https://doi.org/10.1016/0147-1767(93)90027-6
• Ross, G.F. (1995). Work stress and personality measures among hospitality industry employees. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 7 (6), 9-13. https://doi.org/10.1108/09596119510095334
• Russo, S.J., Murrough, J.W., Han, M.-H., Charney, D.S., & Nestler, E.J. (2012). Neurobiology of resilience. Nature Neuroscience, 15(11), 1475-1484.
• Sekaran, U. (2003). Research methods for business: A skill-building approach. USA: John Wiley & Sons, Inc.
• Selye, H. A. (1936). Syndrome produced by diverse nocuous agents. Nature, 138, 32. https://doi.org/10.1038/138032a0
• Selye, H. (1955). Stress and disease. Science, 122 (3171), 625-631. DOI: 10.1126/science.122.3171.625
• Selye, H. (1978). The stress of life. USA: The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Sharma, A., & Jain, V. (2020). A study of relationship of stress and demographic profile of employees with special reference to their marital status and income. UGC Care Journal, 43 (4), 111-115.
• Spector, P.E. (1982). Behavior in organizations as a function of employees’ locus of control. Psychological Bulletin, 91, 482-97
• Şirin, M. E., & Aksu, M. (2016). Otel işletmelerinde hizmet kalitesinin müşteri memnuniyeti, tekrar satın alma ve tavsiye isteği üzerine etkisi: Trabzon Ortahisar örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 530-544
• Şit, M. (2016). Türkiye’de turizm sektörünün istihdama katkısı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1), 101-117.
• Türksoy, A. (2007). Konaklama işletmelerinde mali başarısızlığa yol açan etmenler. Ege Akademik Bakış, 7(1), 99-115.
• Uslu, A. (2021). Müşteri-çalışan uyumunun müşteri memnuniyeti ve davranışsal niyetine etkisi: Fethiye’deki konaklama işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 197–211
• Ünlüönen, K. ve Şahin, S.Z. (2011). Turizmde istihdam. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (37), 1-25.
• Yabacı, N. (2020). Otel işletmelerinde çalışma yaşam kalitesinin iş performansına etkisinde yönetici desteğinin rolü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yerkes, R. M., & Dodson, J. D. (1908). The relationship of strength of stimulus to rapidity of habit formation. Journal of Comparative Neurology and Psychology, 18, 459–482.
• Ziegele, D., & Zerfass, A. (2021). Stress resilience: researching a key competence for professionals in communication management. Journal of Communication Management, 25 (4), 335-352. https://doi.org/10.1108/JCOM-11-2020-0142
• Aamodt, M. G. (1999). Applied industrial organizational psychology. Boston: International Thomson Publication.
• Akoğlan Kozak, M. (2012). Otel işletmelerinde insan kaynakları yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aldwin, C. M. (2007). Stress, coping, and development: An integrative perspective. New York: Guilford Press.
• Dhar, R. L. (2015). Service quality and the training of employees: The mediating role of organizational commitment. Tourism Management, 46, 419-430.
• Dollard, M. F., Winefield, H. R., & Winefield, A. H. (2001). Occupational strain and efficacy in human service workers. Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta yayınları.
• Evans, G. W., & Cohen, S. (1987). Environmental stress. D. Stokols ve I. Altman (Eds.). Handbook of environmental psychology içinde (ss. 571-610) New York: Wiley and Sons.
• Fincham, R., & Rhodes, P. (2005). Principles of organizational behavior. New York: Oxford Press.
• Gill, A. S., Flaschner, A. B., & Shachar, M. (2006). Mitigating stress and burnout by implementing transformational-leadership. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 18(6), 469-481
• Graham, H. (1999). Stresi kendi yararınıza kullanın. (Çev. M. Sağlam ve T. Tezcan) İstanbul: Alfa Yayınları.
• Gök, S. (2009). Çalışma yaşamının önemli bir sorunu: Örgütsel stres. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 17(2), 429-448.
• Güzel, B., & Özgül, E. (2014). Turizm işletmelerinde iş-aile yaşamı çatışması. (Ş. Aydın Tükeltürk, N. Şahin Perçin ve B. Güzel (Eds.), Turizm İşletmelerinde Çalışan İlişkileri Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Lazarus, R. S. (1966). Psychological stress and coping process. New York: McGraw-Hill.
• Leavitt, C., & Walton, J. (1975). Development of a scale for innovativeness. Advances in Consumer Research, 2, 545-554.
• Porteous, M. (2000). Occupational psychology. London: Prentice Hall.
• Riggio, R. E., (2001). Industrial/ Organizational Psychology. California: Harper.
• Saal F., & Knight P. (1998). Industrial organizational psychology. California: Cole Publishing Company.
• Tütüncü, Ö., & Demir, M. (2003). Konaklama işletmelerinde insan kaynakları kapsamında işgücü devir hızının analizi ve Muğla Bölgesi’nde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, 5(2), 146-169.
• Vries, M. W., & Wilkerson, B. (2003). Stress work and mental healt: a global perspective. Acta Neuropsychiatrica, 15(1), 44-53.
• Walz, S. M., & Niehoff, B. P. (2000). Organizational citizenship behaviors: Their Relationship to Organizational Effectiveness. Journal of Hospitality & Tourism Research, 24(3), 301-319.