Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Proje Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 3, 753 - 769, 31.12.2019

Oğuzhan Nacaroğlu , Fatma Mutlu , Hasan Basri Meral

https://doi.org/10.17679/inuefd.578306

Öz

Bu araştırmada, fen
bilgisi öğretmen adaylarının “proje” kavramına ilişkin algılarını metaforlar
aracılığıyla belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi
desenlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu
2018-2019 eğitim öğretim döneminde bir devlet üniversitesinde 1. 2. 3. ve 4.
sınıfta öğrenim gören 196 fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler,
öğretmen adaylarının “Proje …gibidir. Çünkü…” ifadelerine verdikleri cevaplara
göre toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır.  İçerik analizi sonucu elde edilen metaforlar
kategoriler şeklinde ifade edilmiştir. Bu kapsamda toplam on kavramsal kategori
oluşturulmuştur. Bu kategoriler; “Üreten ve yol gösteren”, “Çaba gösterme”,
“Hayatı kolaylaştırma”, “Çözüm üretme”, “Süreç”, “Tasarım”, “Mutluluk kaynağı”,
“Öğrenmeye yardımcı”, “Gereksiz/faydasız”, ve “İhtiyaç” şeklindedir. Öğretmen
adaylarının proje kavramına yönelik ürettikleri metaforların en çok “Süreç”
(%23.46) kavramsal kategorisi altında yer aldığı tespit edilmiştir. Bu kategori
altında yer alan metaforlar incelendiğinde öğretmen adaylarının, projenin belli
bir süreç içerdiğini ve bu süreç iyi yönetildiğinde bir çok fayda sağladığını
metafor formunun gerekçe kısmında ifade ettikleri görülmüştür. Bununla birlikte
1. ve 2. sınıf öğretmen adayları “Süreç”, 3. sınıf öğretmen adayları “Çaba
gösterme” ve 4. sınıf öğretmen adayları ise “Üreten ve yol gösteren” kategorisi
altında daha çok metafor üretmişlerdir. Buradan hareketle fen bilgisi öğretmen
adaylarının proje ve proje çalışmalarına yönelik olarak olumlu bir algıya sahip
oldukları söylenebilir. Elde edilen bu sonuçlara yönelik gerekli önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi, öğretmen Adayları, proje, metafor

Examining the Metaphoric Perceptions of Preservice Science Teachers Concerning the Concept of Project

Öz

In this study, it was aimed to determine the
perceptions of preservice science teachers concerning the concept of “project”
via metaphors. The study was conducted using phenomenology design, which is
among qualitative research methods. The sample group consisted of 196
preservice science teachers receiving education in the 1^st, 2^nd,
3^rd, and 4^th grades at a public university in the
academic year of 2018-2019. The data were collected according to the responses
of the preservice teachers to the statements, “The project is like … Because…”.
The content analysis was used in the analysis of the data. The metaphors
obtained as a result of the content analysis were expressed under categories.
In this context, a total of ten conceptual categories were formed. The
categories were as follows; “Productive and guiding”, “Endeavoring”, “Making
life easier”, “Generating a solution”, “Process”, “Design”, “Source of
happiness”, “Aiding in learning”, “Unnecessary/useless” and “Need”. It was
determined that metaphors produced by the preservice teachers concerning the
concept of project were mostly included under the conceptual category of
“Process” (23.46%). When examining the metaphors under this category, it was
seen that in the reason part of the metaphor form, the preservice teachers
stated that the project contained a certain process and the process would gain
a lot of benefits when managed well. In addition, while the 1^st and
2^nd -year preservice teachers produced metaphors mostly under the
category of “Process”; the 3^rd year preservice teachers under the
category of “endeavoring” and the 4^th year preservice teachers under
the category of “Productive and guiding”. From this point of view, it is
possible to state that preservice science teachers have a positive perception
concerning project and project studies. 

Anahtar Kelimeler

Science, preservice teachers, project, metaphor

Kaynakça

• Akçay, S. (2016). The analysis of prospective teachers' biotechnology perception through metaphors. Inönü University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 17(3), 139-151.Akgün E. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “çocuk” ve “okul öncesi öğretmeni” kavramına ilişkin metaforik algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1652-1672.Anılan, B. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkinin metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 7-28.Arık, S., & Özdemir, E. B. (2015). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 673-688.Ateş, M., & Karatepe, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin küresel ısınma kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 221-241.Beck, C. T. (1997). Humor in nursing practice: A phenomenological study. International Journal of Nursing Studies, 34(5), 346-352.Bulunuz, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geçmiş öğretim kademelerindeki bilimsel araştırma projesi deneyimlerinin değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(4), 74-85.Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E. Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Carpenter, J. (2008). Metaphors in qualitative research: shedding light or casting shadows?. Research in Nursing & Health, 31, 274-282.Cohen, L., & Manion, L. (1989). Research Methods in Education. 3rd . edn. London: Routledge.Çetin, O., & Şengezer, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin proje çalışmalarına ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 24-49.Doğan, Y. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin sezgisel algıları: Bir metafor analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 721-740.Ekici, G. (2016). Öğretmen adaylarının ‘Bilgisayar’ kavramına ilişkin metaforik algıları. University of Gaziantep Journal Of Social Sciences, 15(3), 755-781.Erdem, M., & Akkoyonlu, B. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma. [online], http://ilkogretim-online.org.tr/, 1(1), 2-11.Ersoy, R. (2013). Biyoloji eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ortaöğretim öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıklarına ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı, Biyoloji Öğretmenliği, Ankara.Filippatou, D., & Kaldi, S. (2010). The effectiveness of project-based learning on pupils with learning diffıculties regarding academic performance, group work and motivation. Internatıonal Journal of Special Education, 25(1), 17-26.Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. Edition). New York: McGraw-Hill.Gömleksiz, M. (2013). Öğretmen Adaylarının Yabancı Dil Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Turkish Studies, 8(8), 649-664.Gömleksiz, M.N., & Fidan, E.K. (2013). Self-efficacy perception levels of prospective classroom teachers toward technological pedagogical content knowledge. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 14(1), 87-113.Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar, Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(169), 126-141.Güven, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının çevre eğitimine ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 26-37. Inaltekin, T. (2014). Probleme dayalı öğrenme uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının pedagojik alan bilgilerinin gelişimine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Kalaycı, N. (2008). An application related to project based learning in higher education analysis in terms of students directing the project. Education and Science, 33(147), 85-105.Kart, M. (2016). Pedagojik formasyon öğrencileri ile eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.Katz, L., & Chard, S.C. (2000). Engaging children's minds: The project approach. Greenwood Publishing Group.Kavcar, N., & Erdem, A. (2017). Fizik öğretim programları ile fizik ders kitaplarının proje tabanlı öğrenme açısından incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 1(1), 11-44.Kılıç GB, (2006). Dünyada ve Türkiye’de fen öğretimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, http:/www.fedu.metu.edu.tr / UFBMEK-5/b_kitabi / PDF / Fen / Bildiri / t063DA.pdf.Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar / hayat, anlam ve dil. (G. Yavuz, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.Marshall, J. A., Petrosino, A. J., & Martin, T. (2010). Preservice teachers' conceptions and enactments of project-based instruction. Journal of Science Education and Technology, 19, 370-386.Mcmillian, H. J., & Schumacher, S. (2010). Research in education. Boston, USA: Pearson Education.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.Metz, S. (2015). Project-based science learning. The Science Teacher, 82(1), 6.Miles, M.B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2. Baskı). Newbury Park, CA: Sage.Okumuş, S., & Doymuş, K. (2018). İyi bir eğitim ortamı için yedi ilkenin işbirlikli öğrenme ve modellerle birlikte uygulanmasının 6. sınıf öğrencilerinin fen başarısına etkisi, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 203-238.Önen Öztürk, F., & Ağlarcı, O. (2019). Öğretmen Adaylarının Bilim İnsanlarına ve Çalışma Yöntemlerine İlişkin Görüşleri ve Metaforları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 88-107. doi: 10.9779/pauefd.445566Özbuğutu, E. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının evrim kavramına ilişkin metaforik algıları. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 31(1), 28-43.Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 369-393.Özden, M. (2008). An Investigation of Some Factors Affecting Attitudes toward Chemistry in University Education, Essays in Education, Special Edition, 90-99.Özer, D. Z., & Özkan, M. (2011). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğretmen adaylarının biyoloji konularında hazırladıkları projelerin proje tabanlı öğrenme yaklaşımları açısından değerlendirilmesi: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 181-207.Özer, D. Z., & Özkan, M. (2012). Proje tabanlı öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi(TÜFED), 9(3), 119-130.Özpınar, İ., & Yenmez, A. A. (2017). Öğretmen adaylarının proje hazırlama süreçlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(6), 613-634.Panasan, M., & Nuangchalerm, P. 2010. Learning Outcomes of ProjectBased and Inquiry-Based Learning Activities, Journal of Social Sciences, 6(2), 252-255.Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri [Qualitative research & evaluation methods]. Ankara: Pegem Akademi.Perkins D.N. (1999). The Many Faces of Constructivısm. Educational Leadership, 57(2), 354–371.Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına karşı sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.Uygun, T., Gökkurt, B., & Usta, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin matematik problemine ilişkin algılarının metafor yoluyla analiz edilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 536-556.Uzun, S., & Paliç, G. (2013). Analysis of Primary School Teachers’ Perceptions about the Concept of Classroom Through Metaphors. Uşak University Journal of Social Science, 6(4), 245-260.Yaşar, Ş. (1998). Yapısalcı Kuram ve Öğrenme-Öğretme Süreci. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 695-701.Yıldırım, A., & Şimsek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Şeçkin Yayınları.Zafirov, C. (2013). New challenges for the project based learning in the digital age. Trakia Journal of Sciences, 11(3), 298-302.