An Investigation of Reading Comprehension Achievements of Students in Grades 1 to 6

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 739 - 763, 29.10.2025

Sinem Güçlüer , Dr. Zerrin Akşak Ertaş , Muhammet Baştuğ

https://doi.org/10.31464/jlere.1761920

Öz

The present study aims to examine the reading comprehension performance of students from grades 1 to 6. For this purpose, a reading comprehension test was developed for each grade level, consisting of questions based on narrative and expository texts. In constructing the test, both literal and inferential comprehension questions were utilized. The questions were structured in accordance with Barrett’s taxonomy and presented in both multiple-choice and open-ended formats. The tests were administered to a total of 755 students—347 girls and 408 boys—from various socio-economic regions of Istanbul. Reliability and validity analyses of the test were conducted.

In the second phase, the reading comprehension performance of students from grades 1 through 6 was examined in a different student group. The results indicated that the comprehension scores were 65.40 for grade 1, 61.71 for grade 2, 72.08 for grade 3, 72.08 for grade 4, 59.42 for grade 5, and 53.47 for grade 6. These findings demonstrate that the increase in reading comprehension performance across grade levels is not linear. The results are discussed in relation to the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

reading , comprehension , validity , reliability

1.-6. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Başarılarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada 1.-6. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla her sınıf düzeyi için öyküleyici ve bilgilendirici metinlere dayalı sorulardan oluşan okuduğunu anlama testi geliştirilmiştir. Testin geliştirilmesinde yüzeysel anlama ve derin anlama sorularından faydalanılmıştır. Sorular Barrett taksonomisi ile yapılandırılmış ve çoktan seçmeli, açık uçlu formlarda sunulmuştur. Oluşturulan testler İstanbul ilinin farklı sosyoekonomik bölgelerinden 347’si kız, 408’si erkek toplam 755 öğrenciye uygulanmıştır. Teste ait güvenirlik ve geçerlik sonuçları hesaplanmıştır. İkinci aşamada farklı bir öğrenci grubunda 1. sınıftan 6. sınıfa kadar öğrencilerin okuduğunu anlama başarıları incelenmiştir. Buna göre 1. sınıf öğrencilerinin anlama düzeyleri 65,40; 2.sınıf öğrencilerinin 61,71; 3. sınıf öğrencilerinin 72,08; 4. sınıf öğrencilerinin 72,08; 5. sınıf öğrencilerinin 59,42; 6. sınıf öğrencilerinin ise 53,47 bulunmuştur. Bu sonuçlar öğrencilerin sınıf düzeyi arttıkça okuduğunu anlama düzeyindeki artışın düzenli olmadığını göstermektedir. Bu sonuçlar ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Anahtar sözcükler: okuma, anlama, güvenirlik, geçerlik.

Anahtar Kelimeler

okuma , anlama , güvenirlik , geçerlik

Kaynakça

• Akyol, H. (2017). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Antonacci, P. A., & O’Callaghan, C. M. (2020). Okuryazarlık gelişiminin desteklenmesi. (H. Dedeoğlu, Çev.) Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Baştuğ, M., Hiğde, A., Çam, E., Örs, E., & Efe, P. (2019). Okuduğunu anlama becerilerini geliştirme: stratejiler, teknikler ve uygulamalar. Ankara: Pegem Akademi.
• Baştuğ, M. (2021). Akıcı okumayı geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Baz, B. (2023). Akıcı okuma ve dinlediğini anlama okuduğunu anlama arasındaki yapısal ilişkinin sırasal olarak incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, İstanbul.
• Baytar, S. D., & Çevik, N. (2024). 4. sınıf öğrencilerinin basit anlama ve çıkarımsal anlama sorularına verdikleri cevapların incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi. 14(2), 1319-1331. https://doi.org/10.24315/tred.1465333.
• Büyükyıldız, A. (2021). Ders kitaplarında okunabilirlik. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Carlson, S. E., Seipel, B., & McMaster, K. (2014). Development of a new reading comprehension assessment: identifying comprehension differences among readers. Learning and Individual Differences, 31(14), 40-53. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2014.03.003.
• Chall, J. S. (1983). Stages of reading development. New York: McGraw-Hill.
• Chamba, M. Y., & Ramirez-Avila, M.R. (2021). Word recognition and reading skills to improve reading. Journal Of Foreign Language Teaching And Learning. 6(1), 20-36. https://doi.org/10.18196/ftl.v6i1.10174.
• Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Duke, N. K., Ward, A. E., & Pearson, P. D. (2021). The Science of Reading Comprehension Instruction. The Reading Teacher. 74(6), 663-672. https://doi.org/10.1002/trtr.1993.
• Ergül, C., Ökcün Akçamuş, M. Ç., Akoğlu, G., Kılıç Tülü, B., & Demir, E. (2021). İlkokul çocuklarına yönelik geliştirilmiş okuma yazma değerlendirme bataryasının (oyab) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 9(3), 740-770.
• Fisher, D., & Frey, N. (2009). Background knowledge: The missing piece of the comprehension puzzle. Portsmouth, NH: Heinemann.
• Fisher, D., & Frey, N. (2014). Content area vocabulary learning. The Reading Teacher. 67(8), 594-599.
• Fisher, D., Frey, N., & Lapp, D. (2011). Coaching middle-level teachers to think aloud improves comprehension instruction and student reading achievement. The Teacher Educator. 46(3), 231-243. 10.1080/08878730.2011.580043.
• Güneş, F. (2015). Etkinliklerle hızlı okuma ve anlama. Ankara: Pegem Akademi. Holahan, J. M., Ferrer, E., Shaywitz, B. A., Rock, D. A., Kirsch, I. S., Yamamoto, K., Michaels, R., Marchione, K. E., &
• Shaywitz, S. E. (2016). Growth in reading comprehension and verbal ability from grades 1 through 9. Journal of Psychoeducational Assessment. 6, 1-15. https://doi.org/10.1177/0734282916680984.
• Kanmaz, A. (2012). Okuduğunu anlama stratejisi kullanımının, okuduğunu anlama becerisi, bilişsel farkındalık, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Karadağ, R., & Kaya, Ş. (2017). Evaluation of acquisitions in primary education curricula based on marzano taxonomy: a case study. Kurumsal Eğitimbilim Dergisi. 10(2), 220-250. http://dx.doi.org/10.5578/keg.33169.
• Karadayı Atalar, Ü. B. (2019). Ortaokul 6. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile akademik başarısı arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Karageorgos, P, Richter, T, Haffmans, M., Schindler, J., & Naumann, J. (2020). The role of word-recognition accuracy in the development of word-recognition speed and reading comprehension in primary school: A longitudinal examination. Cognitive Development, 56. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2020.100949.
• Karakaya, İ. (2022). Açık uçlu soruların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, D., Doğan, B., & Yıldırım, K. (2018). Okuduğunu anlama testi geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 44-55.
• Kılıç, E. (2019). Okuduğunu anlama öz yeterlik algısının ve üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığının okuduğunu anlamaya etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48. 10.5455/jmood.20160307122823.
• Kırkkılıç, A., & Akyol, H. (2014). İlköğretimde Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Erişim tarihi: 18.05.2024, https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (26.01.2024). PISA 2022 Türkiye raporu. Erişim tarihi: 24.03.2024, https://pisa.meb.gov.tr/www/pisa-2022-turkiye-raporu-yayimlandi/icerik/11.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2023). Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait elektronik içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamaları.
• Mete, G. (2016). Okumaya adanmışlık modeli ile 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ve okuma motivasyonlarının geliştirilmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İnönü üniversitesi, Malatya.
• Odabaşı, B., & Kuruyer, H. G. (2022). Okuduğunu anlama kalibrasyon ölçeği-çocuk ve uygulayıcı formunun geliştirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10 (2), 454-474.
• Özdamar, K. (2004). Statistical data analysis with package programs. Kaan Kitabevi.
• Özdemir, Y., & Kıroğlu, K. (2019). Okuduğunu anlama becerilerinin gelişimine uzamsal bir bakış. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 85-124.
• Sarar Kuzu, T. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 37(1), 58-76.
• Sertsöz, T. (2003). İlköğretim okullarının 6. sınıflarında okuduğunu anlama davranışının kazandırılmasının matematik başarısına etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sisson, D., & Sisson B. (2014). Close Reading in Elementary School. New York: Routledge.
• Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an R&D program in reading comprehension. RAND Corporation.
• Snow, C. E., Griffin, P., & Burns, M. S. (2005). Knowledge to support the teaching of reading: Preparing teachers for a changing world. Jossey-Bass/Wiley.
• Sulak, S. E. (2014). Süreçsel modelle bilgilendirici metin öğretimin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Susar Kırmızı, F. (2016). İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. Türklük Birimi Araştırmaları, 13, 169.
• Ülper, H., Çetinkaya, G., & Bayat, N. (2017). Okuduğunu anlama testinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 175-190.
• Ünal, E., & Köksal, K. (2007). Okuduğunu anlama ve sorular. Üniversite ve Toplum/Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 7 (4), 1-13.
• Wilkinson, P. A., & Patty, D. (1993). The effects of sentence combining on the reading comprehension of fourth grade students. National Council of Teachers of English, 27 (1), 104-125.
• Yıldırım, K. (2012). Öğretmenlerin öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerini değerlendirmede kullanabilecekleri bir sistem: barrett taksonomisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 45-58.
• Yıldız, D., Ünal, A. V., Bayrakçı M. R., ve Polat, M. (2019). Üst düzey okuduğunu anlama becerileri: başarı testi geliştirme çalışması. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10 (20), 2-22.
• Yiğit, F. (2021). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi öğretim programındaki alternatif ölçme değerlendirme yöntemlerine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Yiğit, F., & Durukan, E. (2023). Effect of peer-assisted and learning together techniques on 6th grade students’ reading comprehension achievement and attitudes towards reading. International Journal of Education & Literacy Studies. 11(1), 31-43. http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.11n.1p.31.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28, 30.