Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi yayın etiği uygulamalarında temel olarak COPE (Committee on Publication Ethics)’un Uluslararası Standartlarını dikkate almaktadır. Buna ilave olarak yayın etiği konusunda Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ile ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) önerileri de göz önünde bulundurulmaktadır. Bu doğrultuda, editörler, yazarlar ve hakemler için aşağıda verilen görevler COPE'un ilgili etik ilkeleri izlenerek hazırlanmıştır.
Etik İlkeler ve Sorumluluklar
Dergide yayımlanan içeriklerin etik açıdan doğru olmasını sağlamaya yönelik azami çaba gösterilmektedir. Dergiye çalışmalarını gönderen yazarların, editörlerin, ve derginin ilgili tüm kurullarının yayın etiği konusunda
COPE tarafından belirlenen ilkelere uygun olarak hareket etmesine yönelik bir politika izlenmekte olup,
COPE web sitesinde yer alan kılavuzlarda ve akış şemalarında belirtilen tavsiyeler mutlak suretle incelenmelidir. Bu doğrultuda, dergi editörlerinin, hakemlerin ve yazarların sorumlulukları aşağıda sunulmuştur.
A. Editörlerin Sorumlulukları
1. Yayın ve Sorumluluk Kararı
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi editörleri, yayınlanmak üzere gönderilen çalışmaların hangilerinin derginin amaç ve yayın politikalarına uygun olup yayınlanması gerektiğine karar vermekten sorumludurlar. Ayrıca editörler, dergiye gönderilen çalışmalardan hangilerinin onur kırıcı yayın, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yasal gerekliliklere tabi politikalara uygun olup olmadığına yönelik karar verilmesinden sorumludurlar. Bunlara ilave olarak editörler, derginin içerik ve yayın kalitesinden sorumludur ve bu bağlamda yayın kararı verilirken hakemler ile müzakere edebilme hakkına sahiptir. Editörler adil ve hakkaniyete uygun bir hakem ve değerlendirme süreci sağlar. Dergi editörleri okuyucu ve yazarların ihtiyaçlarına cevap vermek için çaba gösterir.
2. Çıkar Çatışması
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi editörleri, yazar(lar) tarafından dergiye gönderilen çalışmalardaki yayınlanmamış materyal ve diğer bilgi ve verilerin, yazar(lar)ın açık ve yazılı izni olmaksızın hiç kimse tarafından kendi çalışmasında kullanılmasına müsaade etmezler.
3. Tarafsızlık
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisine gönderilen çalışmalar, herhangi bir önyargı olmaksızın tamamıyla açık, şeffaf, bilimsel ve objektif kriterler doğrultusunda değerlendirilir. Metinler yazarların ırkı, rengi, cinsiyeti, dini inancı, etnik kökeni, milliyeti ve siyasi görüşü göz önüne alınmaksızın, sadece entelektüel ve bilimsel değerleri çerçevesinde değerlendirilir.
4. Gizlilik
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi editörleri, editör yardımcıları ve yayın kurulu, teslim edilen metinlerle ilgili bilgileri söz konusu metin yazar(lar)ı, hakemler ve yayıncı dışında hiç kimseye ifşa etmezler. Dergiye gönderilen bir çalışma ile ilgili herhangi bir bilgi, editör tarafından yayın kurulu, hakemler ve dergi sahibi dışında herhangi bir kimseye ifşa edilmez.
5. Yapay Zeka Araçlarının Kullanımın Kontrolü
Yazarlar, bir yapay zeka aracı tarafından üretilen kısımlar da dahil olmak üzere gönderilen çalışmaların içeriğinden ve yayın etiği ihlalinden de sorumludurlar. Editör ve yayıncı
COPE'nin yapay zeka araçlarına ilişkin bakış açısına ve beyanına uygun olarak bir yapay zeka aracının kullanımına izin verilip verilmediğine karar verme hakkını saklı tutar.
B. Hakemlerin Sorumlulukları
1. Süreci Hızlandırma
Kendisine atanmış olan çalışmayı alanıyla ilgili bulmayan, eleştirmekte kendisini yetersiz hisseden ya da zamanında bir eleştiri sunamayacak durumdaki bir hakem, editörü bu durumdan haberdar ederek inceleme görevinden çekilmelidir.
2. Gizlilik
İncelemeye alınan metinler gizli belge niteliği taşımalı, editör tarafından yetkilendirilmiş kişiler dışındakilere gösterilmemeli ve makaleler hakkında tartışılmamalıdır. Hakemlik sürecinde elde edilmiş ayrıcalıklı bilgi ve fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkar için kullanılmamalıdır.
3. Tarafsızlık
Hakem eleştirileri objektif, adil ve bilimsel etiğe uygun olarak yapılmalıdır. Yazara karşı hiçbir kişisel eleştiri yöneltilmemelidir. Hakemler yazarların kökeni, cinsiyeti veya siyasal felsefesine bakılmaksızın eserleri değerlendirmelidir. Hakemler ayrıca, dergiye gönderilen metinlerin değerlendirilmesi için adil bir kör hakemlik süreci sağlamalıdırlar. Hakemler fikirlerini açık biçimde destekleyen argümanlarla ifade etmelidirler.
4. Kaynakların Beyanı
Hakemler yazar tarafından belirtilmeyen ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Bir hakem ayrıca değerlendirilen çalışma ile bilgileri dâhilinde daha önce yayınlanmış başka bir çalışma arasındaki esaslı bir benzerlik veya örtüşme durumunu editörün dikkatine sunmalıdır.
5. Çıkar Çatışması
Hakemler, yazarı ile aralarında rekabet, işbirliği veya başka türlü ilişki veya bağlantılar sebebiyle ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarının var olduğu çalışmaları değerlendirmemelidir. Hakemlerin; yazarlar, fon sağlayıcılar, editörler vb. gibi taraflar ile menfaat çatışması bulunmamalıdır.
6. Yapay Zeka Araçları Kullanımı
Hakemler, kendilerine gönderilen çalışmaları değerlendirirken ilgili çalışmanın hazırlanmasında yapay zeka araçlarından yararlanıp yararlanılmadığı, yararlanılmışsa ilgili araçların ve ilgili referansların doğru kullanılıp kullanılmadığı, çalışmanın yöntem bölümünde bu hususun belirtilip belirtilmediği gibi noktalarda görüş sunmalı ve bu konuda editöre destek olmalıdır. Bu konuyla ilgili olarak özellikle
COPE başta olmak üzere çeşitli kuruluşlar (
Elsevier,
ICMJE,
WAME) tarafından geliştirilen ilkelerin incelenmesinde fayda görülmektedir.
7. Editöre Destek
Hakemler, karar verme aşamasında editörlere yardım etmeli ve ayrıca metinlerin iyileştirilmesinde yazarlara yardımcı olabilmelidirler.
C. Yazarların Sorumlulukları
1. Raporlama Standartları
Yazarlar, yapılan çalışmanın doğru bir açıklamasının yanı sıra öneminin nesnel bir tartışmasını sunmalıdır. Veriler makalede doğru bir şekilde temsil edilmelidir. Çalışma, diğer yazarların alıntılamasına izin verecek yeterli ayrıntı ve referanslar içermelidir. Hileli veya kasıtlı olarak yanlış beyanlar, etik olmayan davranışlar oluşturur ve kabul edilemez.
2. Veri Erişimi ve Saklama
Yazarlardan, araştırma verilerini sağlamaları ve/veya derginin açık veri gereksinimlerine uymaları istenebilir. Yazarlar, mümkünse bu tür verilere halkın erişimini sağlamaya hazır olmalı ve bu tür verileri yayınlandıktan sonra makul sayıda yıl boyunca saklamaya hazırlanmalıdır.
3. Özgünlük ve İntihal
Yazarlar tamamen özgün çalışma metinleri yazmalı ve eğer başkalarının çalışmalarını ve/veya kelimelerini kullanıyorlarsa bunlara uygun şekilde alıntı yapmalılardır. Yazarlar, Dergiye çalışma göndererek, çalışmalarının özgün ve etik standartlara uygun olduğunu, yararlanılan kaynakların atıflarının tam olarak yapıldığını ve basılmış ya da yayın aşamasındaki başka makalelerle benzerlik taşımadığını garanti etmiş olurlar. Bu bağlamda yazarlar çalışmalarını bir intihal tespit yazılımından (ithenticate, turnitin vb.) geçirerek intihal raporunu dergi sistemine yüklemelidir.
4. Çoklu veya Eşzamanlı Yayın
Aynı çalışmanın aynı anda birden fazla dergiye gönderilmesi etik olmayan davranış oluşturur ve kabul edilemez. Genel olarak, bir yazar, daha önce yayınlanmış bir makaleyi başka bir dergide değerlendirilmek üzere sunmamalıdır.
5. Makale Yazarlığı
Yazarlık, rapor edilen çalışmanın kapsamına, tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkıda bulunanlarla sınırlı olmalıdır. Önemli katkılarda bulunan herkes ortak yazarlar olarak listelenmelidir. Yazarlar çalışmanın toplu sorumluluğunu üstlenirler. Her yazar, çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde araştırılıp çözülmesini sağlamaktan sorumludur. Yazarlık ayrıca, derginin editörü ile iletişim halinde olan yazışmadan sorumlu olan bir yazar içermelidir.
6. Destek Beyanı
Araştırmanın yürütülmesi ve/veya hazırlanmasına yönelik tüm mali destek kaynakları, varsa destekleyicinin çalışma tasarımındaki rolü açıklanmalıdır. Ayrıca potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
7. Temel Hataların Bildirilmesi
Bir yazar kendi yayınlanmış çalışmasında önemli bir hata veya yanlışlık fark ettiğinde, dergi editörüne veya yayıncısına derhal haber vermek ve editör tarafından gerekli görülmesi halinde makaleyi geri çekmek için editörle işbirliği yapmak yazarın yükümlülüğüdür.
8. Yazar Değişikliği
Yazarlık listesindeki herhangi bir değişiklik, editöre açık bir neden bildirilmedikçe kabul edilemez. Yazarlıkta bir değişiklik yapılması gerektiğinde, değişiklik için açık bir neden ve yazılı onay (imzalı bir mektup) dergi editörüne bildirilmelidir.
9. Kaynakların Beyanı
Başkalarının çalışmalardan alınan kaynakların beyanı her zaman uygun şekilde yapılmalıdır. Yazarlar raporladıkları çalışmalarının esasını etkileyen önceki yayınlara alıntı göstermek zorundadır. Bu konuyla ilgili
dergi yazım kuralları titizlikle incelenmeli ve ilgili kurallara uyulmalıdır.
10. İfşaat ve Çıkar Çatışması
Tüm yazarlar çalışmalarındaki sonuç veya yorumlamaları etkileyecek herhangi finansal kaynağı veya çıkar çatışmasını beyan etmekle yükümlüdür.
11. Yayınlanmış Çalışmalardaki Temel Hatalar
Bir yazar kendi yayınlanmış çalışması içerisinde önemli bir yanlışlık veya kusuru fark ederse, bu durumu acil olarak dergi editörüne bildirmek ve mevcut yanlışlığın veya kusurun düzeltilmesi için editörle işbirliği sağlamakla yükümlüdür. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi, DergiPark sistemi üzerinden açık erişimli olarak yayınlandığından bu tür değişiklik talepleri derginin yayınlandığı tarihten itibaren en geç 5 gün içerisinde yapılmalıdır. Yazarların hataların düzeltilmesini sağlamak üzere editör ile birlikte çalışma yükümlülükleri vardır.
12. Yapay Zeka Araçları Kullanımı
• İnsan yönlendirmesi olmadan bir araştırma tasarımını kavramsallaştırma kabiliyetine sahip olmadıkları ve yayınlanan çalışmanın bütünlüğü, özgünlüğü ve geçerliliği konusunda sorumlu tutulamayacakları için yazarlık olarak kabul edilemez.
• Yazar(lar), oluşturulan veya değiştirilen içeriği açıklamalı ve ayrıca kullanılan yapay zeka aracının adını ve sürümünü uygun şekilde belirtmelidir. Bu kapsamda hazırlanan herhangi bir ek çalışmaya da uygun şekilde alıntı yapılmalı ve referans verilmelidir.
• Bir çalışmanın hazırlanmasında ve görsellerinin, grafik öğelerinin üretilmesinde, verilerin toplanmasında ve analizinde yapay zeka araçlarını kullanan yazarlar, çalışmanın "Materyaller ve Yöntemler veya benzer bölümde" bunun nasıl yapıldığını açıklama konusunda şeffaf olmalıdır.
• Yapay zeka aracının kullanıldığı ve hangi aracın kullanıldığı çalışmada mutlaka belirtilmelidir.
• Yazarlar, bir yapay zeka aracı tarafından üretilen kısımlar da dahil olmak üzere çalışmalarının içeriğinin tamamından ve yayın etiği ihlalinden de sorumludurlar.
• Editör ve yayıncı, bir yapay zeka aracının kullanımına izin verilip verilmediğine karar verme hakkını saklı tutar.
13. Telif Hakkı Bildirimi/Taahhüt
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisine çalışma gönderen yazarlar, derginin internet sitesinin "Telif Hakkı Bildirimi/Taahhüt" sayfasında belirtilen hususları açık bir şekilde ve kendi iradeleriyle taahhüt/kabul etmiş sayılmaktadırlar.
14. İntihal/Benzerlik Denetimi
Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisine gönderilen tüm çalışmalara ilişkin "intihal raporu"nun da sisteme ek dosya olarak yüklenmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın ana metnine ilave olarak intihal raporu da (Turnitin, Ithenticate ve/veya intihal.net ) ayrı bir pdf dosyası olarak dergi sistemine yüklenmelidir. Dergi sistemine yüklenen intihal raporunda çalışmanın başlığı ve yazarların isimleri ve yüzdelik kısmı mutlaka görünecek şekilde olmalıdır. Derginin ilgili kurulları her çalışmanın intihal denetim raporu ışığında çalışma hakkında nihai kararını verir.
Dergi Yayın Politikası
1. Yılda iki sayı (Mart ve Eylül aylarında) olarak Türkçe ve İngilizce dillerinde olmak üzere, elektronik ortamda yayın yapan Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi açık erişimli (Open Access) olarak DergiPark sistemi aracılığıyla yayımlanmaktadır.
2. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi'ndeki tüm süreçler (çalışmaların dergiye gönderilmesi/yüklenmesi, editör ve hakem atamaları, editör ve hakem değerlendirmeleri, makale kabulü, yayım vb. gibi) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TUBİTAK) çatısı altında Türkiye'de yayınlanan akademik hakemli dergiler için elektronik ortamda barındırma ve editoryal süreç yönetimi hizmeti vermekte olan DergiPark sistemi aracılığı ile elektronik ortamda yürütülmekte olup, söz konusu tüm bu süreçler DergiPark sisteminde Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisine tahsis edilen internet sitesinde saklanmakta ve depolanmaktadır.
3. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisinde hakem değerlendirmesinden sonra yayımlanan tüm çalışmalar, yayın tarihinden itibaren hemen erişilebilir olma özelliğine sahiptir. Buna ek olarak, yayın öncesi, yayın sırasında veya yayımlanmadan sonra yazarlardan herhangi bir ücret (makale işlenme ücreti) alınmamakta olup tümü ile ücretsiz bir dergidir.
4. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi, yayınlayacağı bütün makaleleri için Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Kamu Lisansı’nı (CC BY-NC 4.0) uygulamaktadır.
5. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi'nin mevcut sayılarına ek olarak dergi yönetimi kararı ile özel sayı da yayınlanabilmektedir.
6. Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisi”ne gönderilen çalışmaların değerlendirme sürecinde kör hakemlik yöntemi kullanmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmaların tüm süreçlerinde yazar ve hakem kimlikleri gizlenmektedir.
7. Dergiye ulaşan yazılar, öncelikle dergi sekretaryası tarafından dergi yazım kuralları açısından incelenerek, konu ve alan uygunluğunun incelenmesi için "Alan Editörüne" gönderilir. Alan editörü ilgili yazıyı dergi kapsamı, konu ve içerik açısından inceleyerek hakemlere gönderilip gönderilmeyeceğine karar verir. Bu aşamada çalışmanın değerlendirme sürecine alınmasına yönelik alan editörünün görüşü olumlu ise alan editörü çalışmayı değerlendirebilecek hakemlerin kimler olabileceğine ilişkin kararını dergi editörlüğüne iletir. Editör, alan editörü tarafından yapılan değerlendirmeleri dikkate alarak derginin yayın politikalarına uygun bulunan çalışmaları konu ile ilgili hakemlere (en az iki hakeme) gönderir. Çalışmaya ilişkin her iki hakemin kararı da “ret” ise çalışma reddedilir. Hakemlerden birinin kararı “ret” diğerinin ise “düzeltme” veya “kabul” ise çalışma üçüncü bir hakeme gönderilir.
8. Yazarlar, çalışmalarına ilişkin hakemlerden gelen düzeltme istekleri varsa söz konusu bu düzeltmeleri yaparak çalışmalarının hakem önerileri doğrultusunda düzeltilmiş hallerini dergi sistemine yüklemelidirler. Bu doğrultuda yazar(lar) tarafından hakem görüşlerine ilişkin yapılan düzenlemelerin yer aldığı "Düzenleme Bildirim Formu" doldurularak dergi sistemine yüklemelidirler.
9. Düzeltmeden sonra talep edilmesi halinde çalışmalar hakeme tekrar gönderilir, hakem değerlendirmesinden sonra, ilgili makale dergi yönetiminin onayı ile yayımlanır.
10. Değerlendirme süreci tamamlanan çalışmalar, değerlendirmenin tamamlanma tarihlerine göre yayıma kabul edilmektedir. Bu yüzden Kocatepe Turizm Araştırmaları Dergisine gönderilen çalışmaların herhangi bir sayıda yayıma kabul edileceğinin planlanarak önerilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Bu doğrultuda gönderilen makalenin yayımı için derginin yetkili kurullarının onaylanma sırasına göre ilgili sayıda yayımlanır.
11. Yazarlar, dergiye yükledikleri çalışmalarını geri çekme hakkına sahiptirler.
Etik İzin (Onay) Belgesi
1. Kocatepe Turizm Araştırmaları dergisine gönderilen çalışma, herhangi bir kişi/grup/topluluk ile yapılacak anket ve görüşme-mülakat, gözlem, bilgisayar ortamında test uygulamak, video/film kaydı, ses kaydı, alkol, uyuşturucu ya da diğer herhangi bir kimyasal maddenin katılımcılara kullandırılması, yüksek düzeyde uyarıma (ışık, ses gibi) maruz bırakma, radyoaktif materyale maruz bırakma vb. gibi çalışmaları içeriyorsa/içerecekse “Etik Kurulu Kararı” alınması gerekmekte ve söz konusu belge çalışmanın gönderimi aşamasında dergi sistemine yüklenmelidir. Aksi taktirde çalışmalar sürece dahil/kabul edilmeyecektir. Bu kapsamda, etik kurul izni gerektiren çalışmalar dergiye gönderilirken ilgili kurul kararı pdf formatında sisteme yüklenmelidir.
2. Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no); makalenin yöntem bölümünde ve ayrıca son sayfasında yer verilmelidir.
