2018 Yılı Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Orijinal Ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Yıl 2019, Sayı: 52, 340 - 376, 27.10.2019

Yıldızay Ayyıldız Abdullah Aydın Canan Nakiboğlu

https://doi.org/10.21764/maeuefd.540854

Cited By: 11

Öz

Bu
çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 2018
yılında yayınlamış olduğu Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programındaki
kazanımların Orijinal ve Yeniden Düzenlenmiş Bloom Taksonomilerine göre
analizleri yapılmıştır. 9., 10., 11. ve 12. sınıflara yönelik toplam 127
kazanımın bilişsel alan düzeyleri, bilgi boyutları ve bilişsel süreç
boyutlarına göre analizi; nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi
kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda öğretim
programındaki kazanımların ağırlıklı olarak bilişsel alanın kavrama (%60,63)
basamağında olduğu; analiz (%14,17), uygulama (%11,03) ve bilgi (%8,66)
basamağındaki kazanımların sayısının az olduğu; sentez (%3,15) ve değerlendirme
(%2,36) basamağındakilerin ise oldukça az olduğu belirlenmiştir. Kazanımların
bilişsel süreç boyutlarına göre analiz edilmesiyle; kazanımların ağırlıklı
olarak anlamak (%46,45) ve çözümlemek (%33,86) basamağında olduğu; uygulamak
(%8,66), hatırlamak (%6,3), değerlendirmek (%3,94) basamağında oldukça az
olduğu; yaratmak (%0,79) basamağında ise son derece az olduğu bulunmuştur.
Diğer yandan, kazanımların ağırlıklı olarak bilgi boyutunun kavramsal (%75,59)
basamağında bulunduğu, olgusal (%11,81) ve işlemsel (%8,66) basamağındaki
kazanımların oldukça az olduğu; üstbilişsel (%3,94) basamağındaki kazanımların ise
çok az olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında, programdaki kazanımların yüksek
oranda alt düzey bilişsel alan basamaklarına yönelik olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kimya Dersi Öğretim Programı, Orijinal Bloom Taksonomisi, Yeniden Düzenlenmiş Bloom Taksonomisi, Bilişsel Alan Basamakları, Bilgi Boyutu

Kaynakça

• Aksakal Ercan, G. (2013). Fen Eğitimindeki Kimya Konularının Öğretiminde İlköğretim II. Kademede Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Amer, A. (2006). Reflections on Bloom's Revised Taxonomy. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 4(1), 213-230.
• Anderson, L. W. (1999). Rethinking Bloom's Taxonomy: Implications for Testing and Assessment, The Educational Resources Information Center.
• Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the improvement of education. Studies in educational evaluation, 31(2-3), 102-113.
• Anderson, L. W., and D. R. Krathwohl eds and et al. (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching and Assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., (Eds.) Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P.R., Raths, J. ve Wittrock, M. C. (2010). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme ile İlgili bir Sınıflama [A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing] (Çev: D. A. Özçelik). Ankara: PegemA.
• Arı, A. (2011). Bloom’un Gözden Geçirilmiş Bilişsel Alan Taksonomisinin Türkiye’de ve Uluslararası Alanda Kabul Görme Durumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2): 767-772.
• Arı, A. (2013). Bilişsel Alan Sınıflamasında Yenilenmiş Bloom, SOLO, Fink, Dettmer Taksonomileri ve Uluslararası Alanda Tanınma Durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2): 259-290.
• Aslan, Efe, H. (2009). Lise 9.sınıf Öğrencilerine, “Canlılığın Temel Birimi Hücre” Ünitesinin Simülasyonla Öğretiminin Bloom Taksonomisinin Bilişsel Seviyelerine ve Simülasyona Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Aydın, A. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin 1992’den beri uygulanan ortaöğretim kimya müfredatları hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(148), 87-99.
• Başbay, A. (2008). Relationship between learners' Individual Learning Tasks and their Mental Skills and Decision Making Pace. Egitim ve Bilim, 33(149), 3.
• Bavlı, B. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Fen ve Teknoloji, İngilizce, Matematik ve Türkçe Öğretmenlerinin Eleştirel Düşündürmeye Dönük Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals, handbook I: Cognitive Domain. New York: David McKay Company.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
• Büyükalan Filiz, S. (2002). Soru-cevap yöntemine ilişkin öğretimin öğretmenlerin soru sorma düzeyi ve tekniklerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cangüven, H.Ü., Öz, O., Binzet, G., & Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 Fen Bilimleri Taslak Programının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. IJOEEC (International Journal of Eurasian Education and Culture), Sayı: 2, 62-80.
• Crowe A., Dirks C. & Wenderoth M. P. (2008). “Biology in Bloom: Implementing Bloom‟s Taxonomy to Enhance Student Learning in Biology”. CBE Life Sciences Education, 7, 368-381.
• Çaylak, B. (2009). Bilim ve Sanat Merkezlerinde Uygulanan Fen Bilimleri Etkinliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Dalak, O. (2015). TEOG Sınav Soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Demir, E., Gacanoğlu, Ş. ve Nakiboğlu, C. (2017). 2013 Kimya Dersi Öğretim Programı’na Yönelik Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda 2017 Kimya Dersi Öğretim Programı’nın Değerlendirilmesi. Turkiye Kimya Dernegi Dergisi, Kisim C: Kimya Egitimi, 2(2), 135-184.
• Demircioğlu, G., Aslan, A. ve Yadigaroğlu, M. (2015). Yenilenen kimya dersi öğretim programının öğretmen görüşleri ile destekli analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 135-146.
• Demirel, Ö. (1994). Türkçe programı ve öğretimi (Vol. 12). USEM Yayınları.
• Demirel, Ö. (2011). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya (On yedinci Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Deveci, A. (2009). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin maddenin yapısı konusunda sosyobilimsel argümantasyon, bilgi seviyeleri ve bilişsel düşünme becerilerini geliştirmek. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde “Program” Geliştirme, Ankara: H.Ü. Yayını.
• Eş, H. (2005). Liselere giriş sınavları fen bilgisi sorunları ile ilköğretim fen bilgisi dersi sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi (Master's thesis, Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü/Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı).
• Feyzioğlu, B. (2014). Dokuzuncu Sınıf Kimya Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri: Aydın İli Örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 231-260.
• Girgin, E. (2012). İlköğretim 2. Kademe Fen ve Teknoloji Ters Kitaplarındaki Ünite Sonu Değerlendirme Sorularının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Gökler, Z. S., Aypay, A., & Arı, A. (2012). İlköğretim İngilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının yeni Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1(2), 114-133.
• Gökulu, A. (2015). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan fen ve teknoloji sorularının yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 434-446.
• Grobman, H. G. (1970). Developmental Curriculum Projects: Decision Points and Processes: a Study of Similarities and Differences in Methods of Produciny Developmental Curricula. FE Peacock.
• Güleryüz, H. (2016). 5., 6., 7., 8., Sınıfların Fen ve Teknoloji Dersine Ait Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Muş.
• Gültekin, C., ve Nakiboğlu, C. (2016). 9. ve 10. Sınıf kimya dersi öğretim programlarının beceri ve içerik kazanımları ile ölçme-değerlendirme yaklaşımlarının grafikler açısından analizi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(1), 163-184.
• Güven, Ç., & Aydın, A. (2017a). 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programında Bulunan Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutuna Göre İncelenmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi, Kısım C: Kimya Eğitimi, 2(1), 87-104.
• Güven, Ç., & Aydın, A. (2017b). Yedinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bakımından Analizi ve Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 223-233.
• Hanna, W. (2007). The new Bloom's taxonomy: Implications for music education. Arts Education Policy Review, 108(4), 7-16.
• Harvard Business Review [HBR]. (1999). Liderlik (Çeviren Meral Tüzün). İstanbul: Acar Matbaacılık.
• Hotiu, A. (2006). The relationship between item difficulty and discrimination indices in multiple-choice tests in a physical science course. Unpublished master thesis, Florida Atlantic University, Boca Raton, Florida.
• İskamya, U. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Soru Sorma Tercihleri İle Orta Öğretim Kurumları Giriş Sınavlarında Sorulan Soruların Bloom Taksonomisine Göre Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• İzci, E., & Eroğlu, A. G. M. (2018). Yenilenen 9. Sınıf Kimya Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. E-International Journal of Educational Research, 9(1).
• Kahramanoğlu, E. (2013). İlköğretim Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarının Bloom Taksonomisi Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karadağ, R., & Kaya, Ş. (2017). Marzano Taksonomisi’ne Göre İlkokul Programlarındaki Kazanımların Değerlendirilmesi: Bir Durum Çalışması. AKU, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 10(2): 220-250.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's Taxonomy: An overview. Theory into practice, 41(4), 212-264.
• Krathwohl, D. R. (2009). Methods of educational and social science research: The logic of methods. Waveland Press.
• Kurulu, M. E. B. T. T. Başkanlığı.(2013). Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11, 12. Sınıflar İçin). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Näsström, G. (2009). Interpretation of standards with Bloom’s revised taxonomy: a comparison of teachers and assessment experts. International Journal of Research & Method in Education, 32(1), 39-51.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurt, S. ve Yıldırım, N. (2010). Ortaöğretim 9. sınıf kimya dersi öğretim programının uygulanması ile ilgili öğretmenlerin görüşleri ve öneriler. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 91-104.
• Miller, A. D. (2004). Cogito, ergosum”: applying Bloom’s revised taxonomy within the framework of teaching for understanding to enhance the frequency and quality of students’ opportunities to develop and practice higher-level cognitive processes. Unpublished Doctoral Dissertation. Kalamazoo College, Michigan.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2018). Ortaöğretim 9., 10., 11. ve 12. Sınıf Kimya Dersi Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=350 adresinden erişilmiştir (11 Aralık 2018).
• Nickerson, R. S. (1985). Understanding understanding. American Journal of Education, 93(2), 201-239.
• Orlich, D. C., Harder, R. J., Callahan, R. C., Trevisan, M. S., & Brown, A. H. (2012). Teaching strategies: A guide to effective instruction. Cengage Learning.
• Özçelik, D. A. (1989). Eğitim Programları ve Öğretim. Ankara: ÖSYM.
• Öztekin, A., & Er, K. O. (2014). Ortaöğretim 10. sınıf kimya dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1).
• Stangroom, J. (2009). Einstein Bulmacası (8. Baskı / Çeviri: Gülin Ekinci). İstanbul: Domingo.
• Tanık, N., & Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne Göre İncelenmesi. TUBAV Bilim Dergisi. 4(4): 235-246.
• Tolan, Y. (2011). Seviye Belirleme Sınavı (SBS) sorularının Fen ve Teknoloji dersi öğretim programına uygunluğu ve Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Tuğrul, B. (2002). Bloom’un taksonomik süreçlerine etkileşimci taksonomi açısından bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 267-274.
• Tutkun, Ö. F., & Okay, S. (2012). Bloom’un Yenilenmiş Taksonomisi Üzerine Genel Bir Bakış. Sakarya University Journal of Education, 1(3), 14-22.
• Üner, S., Akkuş, H., & Kormalı, F. (2014). Ortaöğretim Kimya Ders Kitaplarındaki ve Sınavlarındaki Soruların Bilişsel Düzeyi ve Öğrencilerin Bilişsel Düzeyiyle İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1).
• van den Eynde, A. M., Laspra, B., and García, I. D. (2017). Exploring the Image of Science: Neural Nets and the PIKA Model. Advances in Research, 9(5): 1-19.
• Varış, F. (1994). Program geliştirme. (5.basım). Ankara: Alkım Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Wilson, L. O. (2006). Beyond Bloom-A new version of cognitive taxonomy. Retrieved February 17, 2010.
• Yaz, Ö. V. (2015). Fen Bilgisi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Zorluoğlu, S.L., Kızılaslan, A., ve Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı Kazanımların Yapılandırılmış Bloom Taksonomisine Göre Analizi ve Değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(1), 260-279.
• Zorluoğlu, S. L., Güven, Ç., & Korkmaz, Z. S. (2017). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analiz Örneği: 2017 Taslak Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı. Mediterranean Journal of Humanities, VII/2, 467-479.
• Zorluoğlu, S. L., Şahintürk, A., & Bağrıyanık, K. E. (2017). 2013 Yılı Fen Bilimleri Öğretim Programı Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi ve Değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-15.