Okuma Yazma Öncesi Hayat Bilgisi Öğretimi: Sınıf Öğretmeni Adaylarının Değerlendirmeleri

Yıl 2024, Sayı: 61, 266 - 295, 15.05.2024

Bayram Tay , Ebru Ocakcı , Eylem Çoban

https://doi.org/10.9779/pauefd.1352509

Öz

Hayat bilgisi dersi, ilkokula başlayan çocukların hayatla ilgili bilgi, beceri, değer, tutum ve alışkanlıklarının geliştirilmesine katkı sunan bir derstir. Sınıf öğretmeni adaylarının okuma-yazma öncesi süreçte hayat bilgisi öğretimini nasıl, niçin ve hangi yollarla yapmayı planladıklarını belirlemek ve hâlihazırdaki uygulamaları yine onların gözlemleriyle betimlemek bu araştırmanın temel amacını oluşturmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmış, sınıf öğretmeni adaylarından görüşme (n=215) ve gözlem (n=55) yoluyla veriler toplanmıştır. Veriler MAXQDA 2022 kullanılarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen adayları; okuma-yazma öncesi hayat bilgisi öğretiminin gerçekleştirilmesinde dersin felsefesi ve amaçlarına bağlı kalınmasını, lider öğretmen kimliğinin benimsenmesini, beceri geliştirmeye önem verilmesini, yazılı materyallerin daha az kullanmasını, otoriter ve aşırı kuralcı olunmamasını vurgulamışlardır. Hayat bilgisi öğretimini gerçekleştiren öğretmenlerin bu süreçte görsel-işitsel materyallerden daha çok yararlandıkları, anlatım, soru cevap ve dramayı sıkça kullandıkları, ölçme ve değerlendirmeyi gözlem formları, resim, boyama ve eşleştirme araçlarıyla yaptıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

hayat bilgisi, okuma-yazma süreci, sınıf öğretmeni adayları

Life Science Education During the Pre-literacy Period: Pre-service Primary School Teachers’ Thoughts

Öz

Lessons on the subject of life sciences promote the development of knowledge, skills, values, attitudes and habits in new starter children at primary school that is relevant to daily life. The main goal of this research is to find out how, why and with which methods pre-service primary school teachers plan to teach life sciences during pre-literacy and to identify existing practices through their observations. The research was carried out through a qualitative research method. The data were collected from pre-school primary school teachers through interviews (n=215) and observations (n=55), respectively. The content analysis of the data was conducted by using MAXQDA 2022. The research results showed that pre-service teachers emphasized the importance of sticking to the philosophy and objectives of the course when teaching life sciences during pre-literacy, embracing the identity of leader teacher, giving particular importance to the development of relevant skills, using less printed materials as well as avoiding any display of an authoritarian and over-prescriptive role. Another finding showed that, during this period, the teachers who taught life science courses used audiovisual materials more, resorted to narration, Q&A and drama more often, and used observation forms, art, coloring and matching tools for evaluation purposes.

Anahtar Kelimeler

life sciences, literacy period, pre-service primary school teachers

Kaynakça

• Akyürek, M. İ., & Özdemir, M. (2021). Turkish adaptation of teacher leadership scale: Validity and reliability study. Afyon Kocatepe University Journal of Social Science, 23(2), 488-500.
• Aladağ, S. (2016). Hayat bilgisi: Tanımı, amacı ve doğası. S. Güven ve S. Kaymakçı (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi (s. 1-21) içinde. Pegem Akademi.
• Alkan, C. (1997). Eğitim teknolojisi. Anı.
• Aslan, M. (2011). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: Öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi-Eskişehir]. Ulusal Tez Merkezi.
• Aytuna, H. (1949). Özel öğretim metodu. Remzi.
• Barth, J. L., & Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi, kaynak üniteler. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi.
• Baymur, A. F. (1937). Hayat bilgisi öğretimi. Devlet Basımevi.
• Baymur, A. F. (1954). Özel öğretim metodu antolojisi. İnkılap.
• Baysal, N. (2006) Hayat bilgisi: Toplumsal ve doğal yaşama bütüncül bir bakış. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi: Yapılandırmacı bir yaklaşım (s. 1-19) içinde. Pegem Akademi.
• Beycioğlu, K., & Aslan, B. (2010). Teacher leadership scale: A validity and reliability study. Elementary Education Online, 9(2), 764-775. http://ilkogretim-online.org.tr
• Bil, E. (2013). The effect of creative drama method in in-service trainings. Journal of Education and Future, 1(3), 79-96.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. Nobel Akademik.
• Buyse, E., Verschueren, K., Verachtert, P., & Damme, J. V. (2009). Predicting school adjustment in early elementary school: Impact of teacher-child relationship quality and relational classroom climate. The Elementary School Journal, 110(2), 119-141. http://www.jstor.org/stable/10.1086/605768
• Cebeci-Topcubaşı, G., & Tay, B. (2021). Language development and teaching in children in Jean-Jacques Rousseau’s Emile. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 58, 68-104.
• Coşkun, İ. (2019). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin gelişim özellikleri ve bu özelliklerin ilkokuma yazma öğretimi ile ilişkisi. Ö. Yılar (Ed.), İlkokuma ve yazma öğretimi (s. 37-51) içinde. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2012). Qualitative inquiry an research design: Choosing among five approaches (3th ed.). Sage.
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage.
• Çelik, L. (2011). Öğretim materyallerinin hazırlanması ve seçimi. Ö. Demirel ve E. Altun (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı (s. 27-68) içinde. Pegem Akademi.
• Demirtaş-Zorbaz, S., & Ergene, T. (2019). School adjustment of first-grade primary school students: Effects of family involvement, externalizing behavior, teacher and peer relations. Children and Youth Services Review, 101, 307-316.
• Dimitrova, D. (2021). Pedagogical animation in mastering English in the first grade of primary school. Pedagogika-Pedagogy, 93(2), 238-250.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2006). How to design and evaluate research in education. Mc Graw Hill.
• Gibbon, J. M., Duffield, S., Hoffman, J., & Wageman, J. J. (2017). Effects of educational games on sight word reading achievement and student motivation. Journal of Language & Literacy Education, 13(2), 1-27.
• Given, L. M. (2015). 100 questions (and answers) about qualitative research. Sage.
• Kabapınar, Y. (2007). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Maya Akademi.
• Karabağ, G. (2009). Hayat bilgisi dersinin tarihçesi. B. Tay (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi (s. 1-20) içinde. Maya Akademi.
• Karakelle, S. (2005). Analyzing teachers’ definitions of effective teachers according to effective teaching dimensions. Education and Science, 30(135), 1-10. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5044/1266
• Karaosmanoğlu, G., Adıgüzel, Ö., & Özdemir-Şimşek, P. (2022). Understanding high school students' strategies for coping with cyberbullying through creative drama. Education and Science, 47(209), 207-237. https://doi.org/10.15390/EB.2022.10368
• Karaosmanoğlu, G., & Adıgüzel, Ö. (2021). An overview of the creative drama experience in the information technologies and software course from the students’ perspective. Journal of Qualitative Research in Education, 26, 1-22. https://doi.org/10.14689/enad.26.1
• Kent, S., Wanzek, J., Petscher, Y., Otaiba, S. A., & Kim, Y. S. (2014). Writing fluency and quality in kindergarten and first grade: The role of attention, reading, transcription, and oral language. Reading and Writing, 27, 1163-1188. https://doi.org/10.1007/s11145-013-9480-1
• Lane, H. B., & Wright, T. L. (2007). Maximizing the effectiveness of reading aloud. The Reading Teacher, 60(7), 668-675. https://doi.org/10.1598/RT.60.7.7
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Lucas, R. I. G. (2007). A study on portfolio assessment as an effective student self-evaluation scheme. The Asia Pacific-Education Researcher, 16(1), 23-32.
• McCracken G. (1988). The long interview. Sage.
• McCrindle, M., & Fell, A. (2020). Understanding generation alpha.
• Ministry of National Education (MoNE). (2023). Hayat bilgisi dersi öğretim programı: İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar [Life sciences course curriculum: Primary school 1st, 2nd and 3rd grades]. http://mufredat.meb.gov.tr/
• Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook. Sage.
• Neuman, W. L. (2006). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (6th ed.). Pearson Internatioanl Edition.
• Oker, D., & Tay, B. (2019). Life science course from the eyes of primary school students and what they want to learn. Journal of Education, Theory and Practical Research, 5(3), 409-425.
• Özdemir, M. (1998). Hayat bilgisi öğrenme ve öğretme etkinlikleri. Pegem Akademi.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage.
• Piaget, J. (1999). Çocukta zihinsel gelişim (H. Portakal, Çev. Ed.). Cem Psikoloji.
• Sağlam, H. İ. (2015). Toplum, birey ve doğaya bütüncül bakış: Hayat bilgisi. M. Gültekin (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi (s. 1-15) içinde. Nobel Akademik.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya (27. baskı). Anı.
• Sönmez, V. (2000). Eğitimin tarihsel temelleri. V. Sönmez (Ed.), Öğretmenlik mesleğine giriş (s. 1-31) içinde. Anı.
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Anı.
• Stronge, J. H. (2021). What it means to be an effective teacher. In Qualities of effective teacher (2nd ed., pp. 1-99). ASCD.
• Tay, B. (2017). Hayat bilgisi: Hayatın bilgisi. B. Tay, (Ed.), Etkinlik örnekleriyle hayat bilgisi öğretimi (s. 1-42) içinde. Pegem Akademi.
• Taylor, B., Pressley, M., & Pearson, D. (2000). Effective teachers and schools: Trends across recent studies. Center for the Improvement of Early Reading Achievement.
• Taner, A. H., ve Örs, H. B. (1952). Özel öğretim metotları. Milli Eğitim Basımevi.
• Teacher Training and Development General Directorate. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri [General competences for the teaching profession]. https://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf
• Türkoğlu, B. (2021). Orta çocukluk döneminde oyun. D. Yalman-Polatlar (Ed.), Erken çocuklukta oyun gelişimi ve eğitimi (s. 73-92) içinde. Pegem Akademi.
• Türkyılmaz, Ş. (1969). Özel öğretim metotları I. Ankara Yarı Açık Cezaevi Matbaası
• Watkins, C. P., Caporal, J., Merville, C., Kouider, S., & Dehaene, S. (2020). Accelerating reading acquisition and boosting comprehension with a cognitive science‐based tablet training. Journal of Computers in Education, 7(2), 183-212. https://doi.org/10.1007/s40692-019-00152-6
• Yaacob, W. S. W., & Don, Y. (2018). Teacher leadership model: Roles and values. Journal of Pedagogical Research, 2(2), 112-121.
• Yalın, H. İ. (2014). Öğretim teknolojileri ve materyal. Nobel.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma (6. baskı). Seçkin.