Lisans Öğrencilerinin Paranormal İnanç Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 60, 96 - 113, 15.01.2024

Ülkü Ulukaya Öteleş , Erol Koçoğlu , Fatıma Betül Demir

https://doi.org/10.9779/pauefd.1298564

Öz

Paranormal inançlar, bilimsel manada açıklanamayan astroloji, batıl inanç, olağandışı yaşam formları gibi duyu dışı olgulardır. Bu olgular toplumların yaşam biçimleri üzerinde etkili olmakla birlikte bazı toplumların çağ dışı tutum ve davranışlara sahip olmasına yol açmaktadır. İlgili durum toplumların bilimsel dünyaya uyumu ve gelişimini zorlaştırmaktadır. Bu inançlar özellikle gençlerin yaşam biçimleri ve geleceklerini şekillendirme noktasında ön plana çıkmaktadır. Genç nüfusun önemli bir kısmının lisans düzeyinde yer alması ve bu düzeyde yer alan gençlerin bilimde karşılığı olmayan olgu ve durumlar olan paranormal inançları daha bilinçli bir şekilde değerlendirebilecekleri düşünülmektedir. Bu bağlamda yapılan bu araştırmada, lisans öğrencilerinin paranormal inanç düzeylerinin belirlenerek, değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Paralel karma yöntem deseni ile tasarlanan bu araştırmanın nicel çalışma grubunu 357 lisans öğrencisi, nitel çalışma grubunu ise 30 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Paranormal İnanç Düzey Ölçeği” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Elde edilen nicel verilerin analizinde parametrik testlerden t-testi, ANAVO; nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, lisans öğrencilerinin paranormal inançlarının orta düzeyde olduğu ve çeşitli değişkenler (cinsiyet, sınıf düzeyi vb.) bağlamında farklılık gösterdiği görülmektedir. Ayrıca lisans öğrencileri paranormal inançların günlük yaşamlarına çeşitli yansımaları olduğunu belirtmişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda, öğrencilere verilecek bilimsel eğitim ile paranormal inançları eleştirel bağlamda değerlendirmelerine katkı sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

paranormal inanç, lisans öğrencileri, değerlendirme

Evaluation of Paranormal Belief Levels of Undergraduate Students

Öz

Paranormal beliefs are non-sensory phenomena such as astrology, superstition, and unusual life forms that cannot be explained scientifically. Although these phenomena are effective on the lifestyles of societies, they cause some societies to have outdated attitudes and behaviors. This situation makes it difficult for societies to adapt and develop to the scientific world. Paranormal beliefs come to the fore especially in shaping the lifestyles and futures of young people. It is thought that a significant part of the young population is at the undergraduate level and that the young people at this level can more consciously evaluate paranormal beliefs, which are phenomena and situations that have no equivalent in science. In this study, it was aimed to determine and evaluate the paranormal belief levels of undergraduate students. The quantitative study group of this research, which was designed with a parallel mixed method design, consists of 357 undergraduate students and the qualitative study group consists of 30 undergraduate students. "Paranormal Belief Level Scale" and "Semi-Structured Interview Form" were used as data collection tools in the research. In the analysis of the obtained quantitative data, t-test from parametric tests, ANAVO; Content analysis was used in the analysis of qualitative data. According to the results obtained from the research, it is seen that the paranormal beliefs of undergraduate students are moderate and differ in the context of various variables (gender, class level, etc.). In addition, undergraduate students stated that paranormal beliefs have various reflections on their daily lives. In line with these results, scientific education to be given to students can contribute to their critical evaluation of paranormal beliefs.

Anahtar Kelimeler

Evaluation, Paranormal belief, Undergraduate students

Kaynakça

• Arslan, M. (2004). Kişilerin batıl inanç kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), 9-34.
• Arslan, M. (2010). Paranormal inanç ölçeğinin Türkçe versiyonunun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 23-40.
• Arslan, M. (2011). Paranormalizm ve din. Bilsam Yayıncılık.
• Arslan, M. (2015). Postmodern yeni dinsel kimlik ve paranormal inançlar. Milel ve Nihal, 12(2), 55-72. https://doi.org/10.17131/milelnihal.88195
• Ayten, A. ve Köse, A. (2009). Bâtıl inanç ve davranışlar üzerine psikososyolojik bir analiz. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 45-70.
• Bell. D. (2006). Kutsalın dönüşü, (A. Köse, Çev.). Laik ama kutsal. Etkileşim Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi, 1977).
• Broad, C. D. (1953). The relevance of psychical research to philosophy. In J. Ludwig (Ed.), Philosophy and parapsychology (pp. 43- 63). Buffalo, NY: Prometheus
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede ve S. B. Demir, Çev.). Anı Yayıncılık. (Orijinal eserin basım tarihi, 2004).
• Çelebi, N., Vurankonak, T. T. ve Hasekioğlu Turgut, I. (2015). İlkokul ve ortaokullarda öğretmenlerin ödül sistemine İlişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 75 -104.
• Emmons, C. F., & J. Sobal. (1981). Paranormal beliefs: Functional alternatives to mainstream religion? Review of Religious Research 22(4), 301-12. https://doi.org/10.2307/3509764
• Eren, S. (2007). İnanç ve sosyo-kültürel çevre etkileşimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(1), 129-152.
• Farooq, A. V. (2012). Prevalence of superstitions and other supernaturals in rural Punjab: A sociological perspective. A Research Journal of South Asian Studies, 27(2), 335-344.
• Hergovich, A., Schott, R., & Arendasy, M. (2008). On the relationship between paranormal belief and schizotypy among adolescents. Personality and Individual Differences, 45(2), 119-125. ttps://doi.org/10.1016/j.paid.2008.03.005.
• Irwin, H. J. (1993). Belief in the paranormal: A review of the empirical literature. Journal of the American Society for Psychical Research 87(1), 1-39.
• Koruk, Z. (2017). Farklı eğitim düzeyleri bakımından paranormal inançların karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Adana örneklemi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kyendyebai, G. (2016). Üniversite öğrencilerinde batıl ve paranormal inanç algısı üzerine bir çalışma: Çanakkale örneği. [Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Lindeman, M., & Aarnio, K. (2006). Paranormal beliefs: Their dimensionality and correlates. European Journal of Personality, 20(7), 585-602. https://doi.org/10.1002/per.608
• Miller, A. S., & Hoffmann, J. P. (1995). Risk and religion: An explanation of gender differences in religiosity. Journal for the Scientific Study of Religion, 63-75. https://doi.org/10.2307/1386523.
• Robertson, R. (2003). Küreselleşme ve geleneksel dinin geleceği. Dini Araştırmalar. (İ. Çapçıoğlu, Çev.). 6 (17), 351-360.
• Sarman, Ş. N. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının paranormal inançları. [Yüksek lisans tezi, Necmeddin Erbakan Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sheils, D., & P. Berg. (1977). A research note on sociological variables related to belief in psychic phenomena. Wisconsin Sociologist, 14(Winter), 24-31.
• Tobacyk, J. J. (2004). A revised paranormal belief scale. The International Journal of Transpersonal Studies, 23(23), 94-98.
• Wiseman, R., & Watt, C. (2006). Belief in psychic ability and misattribution hypothesis: A qualitative review. The British Psychological Society, 97, 323-338.
• Wuthnow, R. (1978). Experimentation in American religion. Berkeley, CA: University of California Press.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.