Evaluation of Hafıza-i Saltanat theater play and activities in terms of history teaching

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 302 - 336, 25.10.2024

Cemile Açıl , Gülin Karabağ , Muhammet Ahmet Tokdemir

https://doi.org/10.17497/tuhed.1537261

Öz

The aim of this study is to evaluate the Hafıza-i Saltanat theatre play and activities, which combines evidence-based learning and history-themed theatre, written based on archival documents, in terms of history teaching. In this study, firstly, Hafıza-i Saltanat theatre play and its activities were introduced. Then, the play was examined in the context of historical reality, 10th grade history course curriculum achievements and textbooks, and the activities of the play were examined with student opinions in the context of age, level, knowledge, skills and 10th grade history course curriculum achievements. Document analysis and holistic single case study design, which are qualitative research methods, were used in the study. While the text of the theatre play, video recording and activities were evaluated through document analysis, watching the play and implementing the activities were handled as a holistic single case. The study group consisted of a total of 19 volunteer students, 6 boys and 13 girls, studying at the 10th grade level of secondary education. The data collection tools of the study were the text of the Hafıza-i Saltanat theatre play, the video recording of the play, the activities of the play, the video recordings of the application and the researcher's observation notes. The data obtained from the data collection tools were analyzed by descriptive analysis method. As a result of the study, it was determined that the archival documents used in the play were taken from the Mühimme Books, where the records of the Divan-ı Hümayun were kept, and the issues that were not included in the documents were included in the fiction by considering the historical facts, and for this reason, the play was written and performed largely in parallel with the historical reality. At the same time, it has been determined that the play and its activities meet and gain the achievements of units 4, 5, 6 and 7 of the 10th Grade History Course Teaching Program. It has been concluded that the use of Hafıza-i Sultanate play and activities in history lessons is appropriate for the specified achievements and that it supports the evidence-based learning approach and provides students with the necessary knowledge and skills.

Anahtar Kelimeler

history teaching, Hafıza-i Saltanat theater play, history-themed theaters, evidence-based learning, archival sources

Etik Beyan

Ethics committee approval (31.12.2021, E-77082166- 302.08.01-253221) was obtained from Gazi University Institute of Educational Sciences for this study conducted with human participants.

Hafıza-i Saltanat tiyatro oyunu ve etkinliklerinin tarih öğretimi açısından değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, kanıt temelli öğrenme ve tarih temalı tiyatroyu birleştiren, arşiv belgelerine bağlı kalınarak yazılmış Hafıza-i Saltanat tiyatro oyunu ile etkinliklerinin tarih öğretimi açısından değerlendirilmesidir. Bu çalışmada ilk olarak Hafıza-i Saltanat tiyatro oyunu ve etkinlikleri tanıtılmıştır. Ardından oyun, tarihsel gerçeklik, 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı kazanımları ve ders kitapları bağlamında; oyunun etkinlikleri ise yaş, düzey, bilgi, beceri ve 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı kazanımları bağlamında öğrenci görüşleriyle birlikte incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve bütüncül tek durum çalışması deseni kullanılmıştır. Tiyatro oyununun metni, video kaydı ve etkinlikler doküman analiziyle değerlendirilirken, oyunun izlenmesi ve etkinliklerin uygulanması ise bütüncül tek durum olarak ele alınmıştır. Çalışma grubu ortaöğretim 10. sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 6 erkek ve 13 kız olmak üzere toplamda 19 gönüllü öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmanın veri toplama araçları Hafıza-i Saltanat tiyatro oyununun metni, oyunun video kaydı, oyunun etkinlikleri, uygulamaya ilişkin video kayıtları ve araştırmacı gözlem notlarıdır. Veri toplama araçlarından elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda oyunda kullanılan arşiv belgelerinin, Divan-ı Hümayun kayıtlarının tutulduğu Mühimme Defterlerinden alındığı, belgelerde yer almayan hususların ise tarihi gerçekler göz önünde tutularak kurguya dâhil edildiği, bu sebeple tiyatro oyununun büyük oranda tarihsel gerçekliğe paralel kaleme alındığı ve oynandığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda oyun ve etkinliklerinin 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı 4, 5, 6 ve 7. ünite kazanımlarını karşıladığı ve kazandırdığı tespit edilmiştir. Hafıza-i Saltanat oyunu ve etkinliklerinin belirtilen kazanımlar için tarih derslerinde kullanımının uygun olduğu, kanıt temelli öğrenme yaklaşımını destekleyerek öğrencilere gerekli bilgi ve becerileri kazandırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

tarih öğretimi, Hafıza-i Saltanat oyunu, tarih temalı tiyatrolar, kanıt temelli öğrenme, arşiv kaynakları

Etik Beyan

İnsan katılımcılarla gerçekleştirilen bu çalışma için Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü'nden etik kurul onayı (31.12.2021, E-77082166-302.08.01-253221) alınmıştır.

Kaynakça

• Açıl, C. & Karabağ, Ş. G. (2023). Eğitimde tiyatro ve tarih öğretiminde tiyatronun yeri. N. Hayta, B. Ata, H. Köksal, T. Belenli, S. Yakar (Ed.), Tarih eğitiminde bir ekol: Prof. Dr. Mustafa Safran’a Armağan, (ss. 171-196). Berikan Yayınevi.
• Ada, U. (2019). Eğitimde tiyatro ve Edward Bond’un Big Brum oyunlarının eğitimde tiyatro açısından incelenmesi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Adıgüzel, Ö. (2015). Eğitimde yaratıcı drama. Pegem Akademi.
• Afyoncu, E. (1994). Defter Emini. TDV İslâm Ansiklopedisi (9. Cilt, ss. 91-93). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/defter-emini
• Afyoncu, E. (2009). Sokullu Mehmed Paşa. TDV İslâm Ansiklopedisi (37. Cilt, ss. 354-357). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/sokullu-mehmed-pasa
• Afyoncu, E. (2014). Osmanlı devlet teşkilâtında Defterhâne-i Âmire (XVI.-XVIII. Yüzyıllar). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akça Berk, N. (2012a). Tarihsel canlandırmanın tanımı, sınıflandırma çabası, tarih eğitimi ile olan ilişkisi. Turkish Studies, 7(3), 75-95.
• Akça Berk, N. (2012b). Ortaöğretim 11. Sınıf T.C. İnkılâp tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırma uygulaması: Bir eylem araştırması [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Akdağ, A. (2024). Manastırlı Celâl’in şairnâme tarzındaki bir gazeli. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 14(27), 331-357.
• Akdağ, M. (1995). Türk halkının dirlik ve düzenlik kavgası Celali İsyanları. Cem Yayınevi.
• Akım, P. (2013). II. Selim dönemi elçi kabulleri [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aksoyak, İ. H. (2005). Manastırlı Celâl’in satranç terimleri ile yazdığı gazeli. TÜBAR, 17, 7-16.
• Aktaş, Ş. (2022). Anlatma esasına bağlı edebi metinlerin tahlili. Teori ve uygulama. Bilge Kültür Sanat.
• Apaydın, E. (2018). A. Turan Oflazoğlu’nun Osmanlı tarihine ilişkin tiyatroları ve bu tiyatroların tarihî gerçeklikle ilişkisi [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Arbel, B. (1992). Nür Banü (C. 1530-1583): A Venetian Sultana. Turcica, 24, 241-259.
• Arslan Sözüdoğru, H. (2016). Müneccimbaşı Tarihi’nde II. Selim dönemi. Tarih Okulu Dergisi, 9(27), 131-169.
• Baltacıoğlu, İ.H. (2006). Tiyatro nedir? (A. Alpöge, Y. Öğüt, & A. Baltacıoğlu, Haz.) (1. Basım). Mitos Boyut.
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (A. DVNS. MHM. D. 7/233). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20827442&Hash=BA1278CCAB7784FF76DDD3B0D629F0BB4176054D6EADC54D9FCDF043688EDFA3&A=2&Mi=0
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (ADVNS. MHM. D. 7/584). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20827795&Hash=680A09BE71B2705B60D9E3ACBA5B10DE10648DB7A9D4EA7BE7AB5DF25DB77766&A=2&Mi=0
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (A. DVNS. MHM. D. 7/611). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20827822&Hash=E08744DC2CFA83BC53F233F0776A238BA041C328EED2EBBEADD46F078E25C648&A=2&Mi=0
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (A. DVNS. MHM. D. 7/721). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20827932&Hash=EEB4266CB82459F691431E8AC8B0731BFEA72D7B6B9E72FFE1B33E7687CA5B51&A=2&Mi=0
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (A. DVNS. MHM. D. 7/1454). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20828665&Hash=A461FE7FB32180D6397D2CB97561D31DC95180770AF3B2A8EB1C19B67E17E5A1&A=2&Mi=0
• Başkanlık Osmanlı Arşivi, (BOA). Mühimme defteri, No: 7 (A. DVNS. MHM. D. 7/1913). https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?ItemId=20829124&Hash=08DD77F080E924C91E67A52F83249A9EA80644C0080B1B6296B68B2A7C55D6E7&A=2&Mi=0
• Brooman, J., & Culpin, C. (2002). School history scene: The unique contribution of theatre to history teaching. Teaching History, (108), 55-59.
• Buttanrı, M. (2009). Yeni Türk edebiyatı-tarih ilişkisi bağlamında Türk tiyatro eserlerinde Genç Osman vak’ası. Turkish Studies, 4(1), 1765-1806.
• Çakır, İ. E. (2018). Sultan II. Selim. M. Şeker (Ed.) İslam tarihi ve medeniyeti 12, Osmanlı siyasi tarihi I, (ss. 427-466). Siyer Yayınları.
• Cook, S. A. (1997). Connecting archives and the classroom, Archivaria. 44, 102-117.
• Çencen, N. & Şimşek, A. (2015). Usta tarihçilerin bakış açısı ile “Diriliş Dizisi”. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1377-1396.
• Çetişli, İ. (2014). Metin tahlillerine giriş 2. Hikâye-roman-tiyatro. Akçağ Yayınevi.
• Çavuşoğlu, M. (1991). Bâkî, TDV İslâm Ansiklopedisi (4. Cilt, ss. 537-540). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/Bâkî--sair
• Dinç, E. (2012). Tarih öğretiminde yazılı kaynakların kullanımı. İ. H. Demircioğlu ve İ. Turan (Ed.) Tarih öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı, (ss. 75-116), Pegem Akademi.
• Devlet Arşivleri Başkanlığı, (2021). Tarih öğretiminde bir tiyatro oyununun kullanılması Hafıza-i Saltanat. https://www.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/Theatre.aspx
• Doğan, Y. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıtların kullanımı [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Donuk, S. (2017). Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik, Nev‘Îzâde Atâyî’nin Şakâ’ik Zeyli. C: 1. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/hadaiku-l-hakaik-fi-tekmileti-s-saka%E2%80%99ik--takim-2-cilt-_620.aspx
• Emecen, F. (2009). Selim II, TDV İslâm Ansiklopedisi (36. Cilt, ss. 414-418). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/selim-ii
• Ersoy, N. (2021). Hâfıza-i Saltanât tiyatro oyunu. Devlet Arşivleri Başkanlığı. https://www.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/Theatre.aspx
• Greene, J. P., Erickson, H. H., Watson, A. R., & Beck, M. I. (2018). The play’s the thing: Experimentally examining the social and cognitive effects of school field trips to live theater performances. Educational Researcher, 47(4), 246-254.
• Hendry, J (2011). Primary sources in K-12 education: Opportunities for archives, The American Archivist, 170, 114-129.
• Güneş, M. (2013). Manastırlı Celal Bey Dîvânı (İnceleme-Metin). [Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Güvenbaş, M. (2013). Tarih öğretiminde arşiv belgeleriyle hazırlanan internet destekli öğretim materyaline ilişkin öğretmen görüşleri [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Harmon, S. D., Riney-Kehrberg, P. & Westbury, S. (1999). Readers' theatre as a history teaching tool. The History Teacher, 32(4), 525-545.
• Hendry, J (2011). Primary sources in K-12 education: Opportunities for archives, The American Archivist, 170, 114-129.
• Hooper-Greenhill, E. (2007). Museums and education: Purpose, pedagpgy, performance. Routledge. İstanbul Kadı Sicilleri, (t.y.). İSAM. https://www.kadisicilleri.org/
• İnalcık, H. (2009). Halil İnalcık seçme eserleri II, Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu üzerine araştırmalar I. Klasik dönem (1302-1606): Siyasal, kurumsal ve ekonomik gelişim. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnbaşı, M., Gülsoy, E. & Güneş Yağcı, Z., (2012). Güçlü sultanlar dönemi. T. Gündüz (Ed.) Osmanlı tarihi el kitabı (ss. 61-278). Grafiker Yayınları.
• Jackson, T. 1980. Learning through theatre: Essays and casebooks on theatre in education. Manchester University Press.
• Kabapınar, Y. (2019). Kanıt temelli öğrenme; tanım, kapsam, yaklaşımlar. Y. Kabapınar (Ed.), Kimlik belirleyen derslerde kanıt temelli öğrenme, (ss. 29-56). Pegem Akademi.
• Kabapınar, Y. & Yabansu, Y. (2019). Kanıt temelli öğrenme perspektifinden mübadeleye bir bakış: “Küçük tarihçiler” olarak ortaokul öğrencileri. Y. Kabapınar (Ed.), Kimlik Belirleyen Derslerde Kanıt Temelli Öğrenme, (ss. 29-56). Pegem Akademi.
• Kaçar, M. (2020). Mihrimah Sultan, TDV İslâm Ansiklopedisi (30. Cilt, ss. 39-40) İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/mihrimah-sultan
• Kanat, C. (2017). Tarihin medya ile imtihanı. Tarih medya ve kurgu. Yeditepe Yayınevi.
• Kaplan, H. (2021). Bâkî-iktidar münasebeti ve bu münasebete çok yönlü bir bakış. M. Esat Harmancı (Ed.) Es-seyf ve’l-kalem: Şiir ve kültürel iktidar, (ss. 47-96). İksad Yayınevi.
• Karabağ, Ş. G. (2003). Öğretilebilir ve bilişsel bir beceri olarak tarihi empati [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Karabağ, Ş. G. (2015). Secondary school students’ opinions about readers’ theatre. European Journal of Educational Research, 4(1), 14-21. https://doi.org/10.12973/eu-jer.4.1.14
• Karabağ, Ş. G. & Güvenbaş, M. (7-8 Nisan 2017). İnternet destekli tarih öğretiminde arşiv belgelerinin kullanımı ve önemi: Türk arşivleri için bir çalışma örneği. Diplomasi ve Dış Politika Araştırmalarında Arşivlerin Rolü Uluslararası Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
• Kaya, R. (2007). Tarihin hayat bulma alanı tiyatro. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 238-252. Kaya, R., & Günal, H. (2015). Tarih öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl dizisi özelinde tarih konulu film ve dizilerin öğretimde kullanımına yönelik görüşleri. Turkish History Education Journal, 4(1), 1-48.
• Kaymakcı, S. (2012). Tarih öğretiminde çalışma yaprakları ve kullanımı. İ. H. Demircioğlu ve İ. Turan (Ed.) Tarih öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı, (ss. 183-206). Pegem Akademi.
• Kisida, B., Goodwin, L., & Bowen, D. H. (2020). Teaching history through theater: The effects of arts integration on students’ knowledge and attitudes. AERA Open, 6(1), 1–11. https://doi.org/10.1177/2332858420902712
• Koç Keskin, N. (2010). Maşûk, Âşık ve Rakip arasındaki hiyerarşik ilişkiler. Turkish Studies, 5(3), 400-420.
• Kömür, E., ve Kömür, İ. A. (2016). Harriet Finlay-Johnson’ın oyunla tarih öğretimi yöntemine yönelik bir uygulama örneği. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 1(1), 71-76.
• Kütükoğlu, M. S. (1994). Defterdar. TDV İslâm Ansiklopedisi (9. Cilt, ss. 94-96). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/defterdar
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Ortaöğretim Tarih Dersi (9, 10 ve 11. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2023). Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Ders Kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı. Milli Eğitim Bakanlığı, (2024). Ortaöğretim Tarih Dersi (9, 10 ve 11. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Nutku, H. (2009). Günümüzde belgesel tiyatro anlayışının önemi. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 27(1), 181-188. Nutku, Ö. (2001). Dram sanatı. Tiyatroya giriş. Kabalcı Yayınevi.
• Oflazoğlu, T. (1994). III. Selim kılıç ve ney. T.C. Kültür Bakanlığı.
• Ortaylı, İ. (1976). Tiyatroda tarihî oyunlar üzerinde siyasal bir analiz denemesi. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 7(7), 217-232.
• Osborne, K. (1986-87). Archives in the classroom, Archivaria, 23, 16-40. https://archivaria.ca/index.php/archivaria/article/view/11364
• Özcan Demir, N. (2011). Osmanlı Devleti’nde harem kurumu. İstanbul Journal of Sociological Studies, (28), 7, 7-87.
• Pera Museum (2012, 12 Aralık). Mihrimah Sultan. Pera Müzesi. https://www.peramuzesi.org.tr/blog/mihrimah-sultan/1228
• Rababa, R. M., Alzyout, H. A. & Jaradat, S. H. (2022). XVI. yüzyıl Dîvân şairi Bâkî'nin poetikası (Eleştirel edebiyat çalışması). Resalat Al Mashriq Dergisi, 4(34), 3-35.
• Redington, C. A. (1979). Theatre in education: An historical and analytical study [Doctoral thesis, University of Glasgow] Database of Glasgow.
• Redington, C. A. (1983). Can theatre teach? Pergamon Press.
• Robyns, M. C. (2001). The archivist as educator: Integrating critical thinking skills into historical research methods instruction. American Archivist, 64, 363-384.
• Rockenbach, B. (2011). Archives, undergraduates, and inquiry-based learning: case studies from Yale University Library. The American Archivist,174, 297-311.
• Sezgin, B. (2014). Estetik deneyim ve öğrenme olanağı açısından oyun-drama-tiyatro ilişkisi [Doktora tezi, Ankara üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Şahin, İ. (2007). Nur Banu Sultan, TDV İslam Ansiklopedisi. (33. Cilt, ss. 250-251). İSAM. https://islamansiklopedisi.org.tr/nurbanu-sultan
• Şener, S. (1982). Türk tiyatrosunda tarihsel oyunlar. Türk Dili, 34(363), 186-194.
• Tokdemir, M. A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin Osmanlı Arşivi’nde bulunan Hazine-i Evrak daimi sergi alanına ilişkin görüşleri. Turkish History Education Journal, 9(2), 549-569. https://doi.org/10.17497/tuhed.731736
• Turan, Ş. (1958). Lala Mustafa Paşa hakkında notlar ve vesikalar. Belleten, 22(88), 551-594.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988a). Osmanlı tarihi II. İstanbul’un fethinden Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümüne kadar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988b). Osmanlı tarihi III. II. Selim’in tahta çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına kadar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Vielva Diego, H. (2018). İspanyol kaynaklarında Osmanlı imgesi (1580-1641). [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Weber, J. (2005) Using theater to teach history in an english class: An experiment in arts integration. Teaching Artist Journal, 3(2), 112-116.
• Yakel, E. & Torres, D. A. (2003). AI: Archival intelligence and user expertise. The American Archivist 66(1), 51-78.
• Yalı, S. & Şimşek, A. (2019). Tarih, tarihçi, tarihyazımı ve “kanıt”: Teorik bir sorgulama. Y. Kabapınar (edt.), Kimlik belirleyen derslerde kanıt temelli öğrenme (2. Baskı), (ss. 19-28). Pegem Akademi.
• Yeşilbaş Özenç, Y. (2022). Eğitim araştırmalarında durum çalışması deseni nasıl kullanılır? Uluslararası Eğitimde Nitel Araştırmalarda Mükemmellik Arayışı Dergisi, 1(2), 57-67.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, C. (2017). Mimar Sinan’ın suyu kesildi mi? Efsane ve gerçek. Mimar Sinan ve Su, 90-103.
• Yılmaz, F. (2004). Haword Gardner’in çoklu zekâ kuramı çerçevesi içinde okul içi tiyatro çalışmalarının eğitime katkısı. [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Yılmaz, K. H. (26-28 Nisan 2017). Üzüntülerini şiire döken bir şair ve onu şiirle teselli eden padişah: II. Selim ve Manastırlı Celal. IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu. Niğde, Türkiye.
• Yin, R. K. (1994). Case study research, desing and methods (2nd ed.). Sage Publigations.