Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Bu bildirge Committee on Publication Ethics'in "Code of Conduct and Best-Practice Guidelines forJournal Editors–2011" kuralları esas alınarak hazırlanmıştır.


Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (TTAD) COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors'ı ve Code of Conduct for Journal Publishers'ı takip etmektedir. Editörlerin, yazarların ve yayıncının etik sorumlulukları aşağıda listelenmiştir. Daha ayrıntılı bilgi için yukarıda listelenen belgelere göz atabilirsiniz.

1. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, Bahar ve Güz olmak üzere yılda iki sayı çıkarılan uluslar arası hakemli akademik süreli bir yayın organıdır. Makalelerin pdf biçimli tam metinleri Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi adresinde yayımlanır.

2. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanacak yazılar; Türk Dünyası Tarihi, Kültürü alanlarında yazılmış ve daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış, araştırmaya dayalı özgün makaleler olmalıdır. Her sayıda ayrıca, değerlendirme sürecinden geçmek şartıyla başka bir yerde yayımlanmamış sempozyum bildirileri ile derleme, çeviri ve kitap tanıtımı yazılarına da yer verilir. Bildirilerde kongrenin adı, yeri ve tarihi belirtilmelidir. Çeviri yazılarda çevirisi yapılan özgün metin de gönderilmelidir.

3. Derginin yazım dili Türkiye Türkçesidir, ancak her sayıda derginin üçte birini geçmeyecek şekilde İngilizce ve Rusça yazılara da yer verilebilir.

4. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi'ne gönderilen yazılar, önce bilim kurulunca dergi ilkelerine uygunluk acısından incelenir ve uygun bulunanlar, o alandaki çalışmalarıyla tanınmış iki hakeme gönderilir. Hakemlerin isimleri gizli tutulur ve raporlar beş yıl süreyle saklanır. Hakem raporlarından biri olumlu, diğeri olumsuz olduğu takdirde, yazı üçüncü bir hakeme gönderilir. Yazarlar, hakemlerin görüş ve önerileri doğrultusunda düzeltmeleri yaparlar. Editör ve Bilim Kurulu gerektiği durumlarda yazıların yazım şekli üzerinde değişiklik yapabilir. Yayıma kabul edilmeyen yazılar için yazarlara bilgilendirme yapılır.

5. Bilim Kurulu tarafından yayımlanması uygun bulunan makalelerin telif hakkı Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi'ne aittir; başka bir yerde yayımlatılamaz. Yazarlara telif ücreti ödenmez.

6. Kurallar dahilinde dergimizde yayımlanmak üzere gönderilen yazıların her türlü hukuki ve bilimsel sorumluluğu yazar/yazarlarına aittir.

Editörlerin Görevleri

1. Tarafsızlık ve Bağımsızlık


Editörler, dergiye gönderilen yayınları akademik niteliklerine (çalışmanın önemi ve alanına katkısı, özgünlüğü, bulgu ve metodun uygunluğu ve dilinin netliği) ve dergi kapsamına uygunluklarını dikkate alarak değerlendirilirler. Yayınların değerlendirilmesinde cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, dini inanç, siyasi düşünce veya çalışılan kurum dikkate alınmaz. Aynı zamanda, bir yayının değerlendirilmesinde hükümet politikaları ya da dışarıdan herhangi bir kurumun politikaları göz önüne alınmaz. Dergi editörü, derginin tüm içeriği ve ne zaman yayınlanacağını belirlemede tam yetkiye sahiptir.

Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (TTAD) ve editörleri, yayınları sadece akademik nitelikleri, yani kendi alanlarındaki önemi, makalenin orijinalliği, araştırmanın geçerliliği ve dilinin netliği açısından değerlendirmekle yükümlüdürler. Bir yayının değerlendirilmesindeki tek ölçüt yayının derginin kapsamına uygunluğudur. Karar verme sürecinde, yazarların ırk, cinsiyet, dini inanç, siyasi felsefe ve / veya çalıştığı kurum kesinlikle rol oynamaz.

2. Gizlilik

Editörler ve yayın ekibi, gönderilen bir yayınla ilgili herhangi bir bilgiyi yazar(lar), hakemler, editör yardımcıları ve yayıncı dışında hiç kimse ile paylaşamazlar. Sözü edilen kişilerle görüşme kararı yalnızca Editör'e aittir.

3. Çıkar çatışmaları

Editörler ve editör kurulu üyeleri, yayın sürecinde olan çalışmalarda yer alan bilgileri (kendi çalışmaları ve hala devam eden çalışmalar da dahil olmak üzere) yazar(lar)ın açık onayı olmadan kendi çıkarları için kullanamazlar.

Editörler; yazarlar, şirketler veya kurumlardan herhangi biri ile rekabetçi, işbirliğine dayalı veya diğer ilişkiler/bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının olduğu durumlarda yayın(lar)ın ön inceleme ve değerlendirme aşamalarını yapmaları için yayın kurulunun başka bir üyesini görevlendireceklerdir.

4. Yayın kararları

Editörler ve yayıncı, yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaları değerlendirme için alanlarında uzman en az iki hakeme gönderirler. İnceleme sürecinin tamamlanmasının ardından Baş Hakem, söz konusu çalışmanın doğruluğu, araştırmacı ve okuyucular için önemi, hakem raporları ve hakaret, telif hakkı ihlali ve intihal gibi yasal düzenlemeleri de göz önünde bulundurarak hangi çalışmaların yayınlanacağına karar verir. Baş editör, bu kararı verirken diğer editörlerden veya hakemlerden de tavsiyeler alabilir.

5. Yayın bütünlüğünü sağlama

Editör, Yayıncı ile beraber, yayın etiğine aykırı olduğu rapor edilen her davranışın, yayın tarihinin üzerinden yıllar dahi geçmiş olsa inceleneceğini garanti eder. Dergi editörleri, bu tür şüpheli durumlarda COPE prosedürlerini takip edeceklerdir. Soruşturmanın ardından, etiğe aykırı bir davranışın olduğunun kanıtlanması halinde ilgili yayınla alakalı bir hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme olduğuna dair bildiri yayınlamalıdırlar.


Hakemlerin Görevleri

1. Yayın kararlarına katkı

Kör hakemlik süreçleri akademik yayınların kalitesini doğrudan etkilemektedir. Değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler, yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve hakem raporları dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve hakem raporları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Çift taraflı körleme hakemlik, editörlerin yazarlar ile diyalog içinde kararlar almasına yardımcı olur. Aynı zamanda yazarlar da çalışmalarıyla ilgili önemli bilgiler elde ederek çalışmalarını geliştirme fırsatı bulurlar.

2. İvedilik

Hakem değerlendirmesi yapmak üzere davet alan bir hakem, ilgili çalışma için hakemlik yapıp yapamayacağını en kısa sürede editöre bildirmelidir. Hakemlik süreci en fazla bir (1) aydır.

3. Gizlilik

Değerlendirme için hakemlere gönderilen çalışmalar gizli belge olarak değerlendirilmelidir. Çalışmalar başkalarına gösterilmemeli, içerikleri tartışılmamalıdır. Gerekli durumlarda Baş Editörün izni dahilinde hakemler başka meslektaşlarından tavsiye isteyebilirler. Baş Editör, bu izni ancak istisnai bir koşul olması durumda verebilir. Gizlilik kuralı, hakemlik yapmayı reddeden kişileri de kapsamaktadır.

4. Tarafsızlık İlkesi

Değerlendirme sürecinde yazarlara yönelik kişisel eleştiri yapılmamalıdır. Değerlendirmeler, nesnel ve çalışmaların geliştirilmesine katkı sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

5. Kaynak Belirtme

Hakemler, çalışmada atıf olarak belirtilmeyen alıntılar varsa bunları yazarlara bildirmekle yükümlüdürler. Hakemler, alanda atıfta bulunulmayan eserlere ya da benzer eserlerle çakışan alıntılara özellikle dikkat etmelidirler. Hakemler, daha önce yayınlanmış herhangi bir çalışma ya da bilgiyle benzerliği olan yayınların fark edilmesi durumunda editörleri bilgilendirmelidirler.

6. Bilgilendirme ve Çıkar Çatışmaları

Hakemler, çalışmasını değerlendirmekle görevlendirildikleri herhangi bir yazar, şirket ya da kurumla işbirliğine dayalı herhangi bir bağlantıları olması durumunda değerlendirme yapmayı kabul etmemeli ve durumdan editörleri haberdar etmelidirler.

Hakemler, değerlendirme için gönderilmiş yayınlanmamış eserleri ya da eserlerin bölümlerini yazar(lar)ının yazılı onayı olmadan kendi çalışmalarında kullanamazlar. Değerlendirme sırasında elde edilen bilgi ve fikirler hakemler tarafından gizli tutulmalı ve kendi çıkarları için kullanılmamalıdır. Bu kurallar, hakemlik görevini kabul etmeyen kişileri de kapsamaktadır.




Yazarların Görevleri

1. Raporlama


Özgün araştırma çalışmalarında yazar(lar) çalışmanın nasıl yapıldığını ve önemini açık bir şekilde belirtmeli ve çıkan sonuçları nesnel bir şekilde sunmalıdırlar. Çalışma başka araştırmacıların da benzer çalışmalar yapabilmelerine olanak sağlayabilecek şekilde detaylı bir şekilde anlatılmalı ve kullanılabilecek gerekli kaynaklar belirtilmelidir. Derleme makaleler doğru, objektif ve kapsamlı olmalı, editör görüşü ve diğer öznel fikirler açık bir şekilde belirtilmelidir. Gerçek olmayan ya da kasıtlı olarak hatalı bildirilen ifadeler etik dışı davranışı teşkil eder ve kabul edilemez.

2. Veri erişimi ve saklama

Yazarlar, istenmesi durumunda, araştırmalarının ham verilerini (eğer veri sunulmaya elverişli ise) ve makalelerinin editör baskısını herkesin erişimine açık hale getirmelidirler. Gerekli durumlarda yazarlar verilerini çalışmalarının yayın tarihinden sonra en az 10 yıl boyunca (tercihen kurumsal veya tüzel veri deposu veya bir veri merkezi vasıtasıyla) diğer araştırmacıların erişimine açık tutulmalıdırlar. Ancak; katılımcıların gizliliği korunmalı ve şahsi bilgileri ile ilgili yasal hakları göz önünde bulundurulmalıdır.

3. Özgünlük ve intihal

Yazarlar, yalnızca özgün çalışmalarını yayınlamalı ve kullandıkları eser kaynak ve verileri uygun şekilde belirtmelidirler. Yaptıkları çalışmanın niteliğinin belirlenmesinde etkili olan diğer yayınları da belirtmelidirler. İntihalin farklı türleri vardır: bir başka araştırmacının çalışmasını kendi çalışması gibi göstermek, başka bir araştırmacının çalışmasının bir bölümünü çalışamaya atıf yapmadan kopyalamak ya da kendininmiş gibi başka şekilde ifade ederek kullanmak, ya da başka bir çalışmanın sonuçlarını kendine aitmiş gibi iddia etmek gibi. Her ne şekilde olursa olsun intihal yapmak yayıncılık etiğine aykırıdır ve kabul edilemez.

Gönderilen her makale, Turnitin programı kullanılarak intihal açısından taranır. Bu taramada, kaynakça ve alıntılar da dahil tutulur. Tarama sonucu %20 ve üzeri olan her makale başka işleme gerek görmeksizin reddedilir ve değişiklikler yapılsa da bir daha kabul edilmez. Taramada, makale Turnitin veritabanına aktarılmaz. durumlarda Editörler için %20 bir kıstas değildir, en ufak sorun gördükleri takdirde makaleyi reddetme ve/veya düzeltme talep etme hakları saklıdır.

Birden fazla, kopyalanmış ya da eş zamanlı gönderim / yayın

Öz olarak aynı çalışmayı içeren makaleler birden fazla dergide veya başka yayın organlarında yayınlanmamalıdır. Dolayısıyla, yazarlar daha önce başka bir dergide yayınlanmış bir çalışmayı başka bir dergiye değerlendirme için yollamamalıdırlar. Bir makalenin birden fazla dergiye aynı anda gönderilmesi etik olmayan bir yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.

Belli koşulların sağlanması durumunda bazı makalelerin (klinik yönergeler, tercümeler gibi) birkaç dergide yayınlanması mümkün olabilir. İlgili dergilerin yazarları ve editörleri, çalışmanın başka bir dergide yayınlanabileceğini kabul etmelidirler. İkinci bir dergide yayınlanan çalışmanın verileri ve tartışmaları daha önce yayınlanan dergideki gibi olmalıdır. İlk yayın yapılan dergiye mutlaka atıf yapılmalıdır.

Yazarlık Tanımı

Yazarlar yapılan yayınla ilgili tüm sorumlulukları almış sayılırlar. Bu sebeple, yalnızca yazar olma ölçütlerini sağlayan kişiler çalışmanın yazarı olarak nitelendirilmelidirler. Bu ölçütler şu şekilde sıralanabilir: (I) çalışmanın içeriğine, desenine, veri toplanma sürecine veya analizi / yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuş olmak (II) içeriğin oluşturulmasına ve düzenlenmesine entellektüel açıdan katkı sağlamış olmak (III) çalışmanın son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmasını kabul etmiş olmak. Çalışmaya önemli katkısı olan (teknik yardım, yazma ve düzenleme yardımı, ve destek gibi) ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan kişiler yazar olarak listelenmemeli; bu kişilere yazılı izinleri alındıktan sonra "Teşekkür" bölümünde yer verilmelidir. Elde ettikleri yazılı iznin alınması. Sorumlu yazar, yazar listesinde çalışmaya katkı sağlayan bütün yazarların yer aldığını ve bu yazarların çalışmanın son halini gördüklerini ve yayınlanmasında bir sakınca olmadığını onayladıklarını garanti eder.

1. Bilgilendirme ve çıkar çatışmaları

Yazarlar mümkün olan en erken aşamada (genellikle başvuru esnasında bir bilgilendirme formu göndererek ve makaleye bir açıklama ekleyerek) çalışmanın sonuçlarını ya da yorumları etkileyecek herhangi bir çıkar çatışması olmadığını belirtmelidirler. Olası çıkar çatışmaları; hibe, eğitim bursu ve diğer ödemeler, üyelik, istihdam, danışmanlık, hisse sahipliği, uzman görüşü ödeneği veya patent-lisans anlaşmaları gibi mali türden olabileceği gibi, kişisel veya mesleki bağlantılar, üyelikler, çalışmayla ilgili bilgi veya görüşler gibi maddi olmayan türden de olabilir. Alışmayla ilgili tüm maddi kaynaklar (hibe numarası veya varsa diğer referans numarası dahil) belirtilmelidir.

2. Kaynaklara atıf

Yazarlar, çalışmada kullandıkları kaynakları ve çalışmanın doğasına karar verirken referans aldıkları kaynakları mutlaka uygun bir biçimde belirtmelidirler. Kişisel olarak elde edilen bilgiler (konuşma, yazışma veya üçüncü şahıslarla yapılan görüşmeler), kaynaktan yazılı izin alınmaksızın kullanılmamalıdır. Yazarlar, hakemlik belgesi veya hibe başvurusu gibi kişiye özgü belgeleri sahiplerinin yazılı izni olmaksızın kullanmamalıdırlar

3. İnsan ve hayvan hakları

Eğer çalışma kimyasal maddeler ya da kullanıldıklarında çeşitli zararlara sebebiyet verecek yöntem ve ekipman içeriyorsa, bu madde, yöntem ve ekipmanlar makalede açıkça belirtilmelidir. Çalışma, denek ve kobayları içeriyorsa, yazarlar çalışmada yapılan tüm işlemler ilgili kanunlara ve kurumsal yönergelere uygun olarak yapmalı ve ilgili komitelerin / kuruluşların onayını almış olmalıdırlar. Makalede bunlarla ilgili bir ibare de bulunmalıdır. Yazarlar ayrıca, insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, deneklerle çalışılacağına dair gerekli izinlerin alınmış olduğunu belirtmelidirler. Katılımcıların gizlilik hakları ihlal edilmemelidir.

Hakem değerlendirme süreci

Yazarlar, hakem değerlendirme sürecine katılmakla ve editörlerin ham veriler, açıklamalar ve etik onay belgesi, hasta izni ve telif hakkı izinleri ile ilgili taleplerine en kısa zamanda yanıt vermekle yükümlüdürler.

Hakemler tarafından "düzelt ve yeniden gönder" kararı verilmişse, yazarlar kendilerinden istenen düzeltmelerin hepsini sistematik bir şekilde yapıp çalışmalarını son teslim tarihinden önce yeniden göndermelidirler. Hakemlerden biri olumlu, biri olumsuz görüş belirttiği durumlarda makale incelenmek üzere üçüncü bir hakeme daha gönderilir.

Yayınlanmış eserlerdeki temel hatalar

Yayınlanan bir çalışmada bulunan önemli bir hata ya da yanlışlığı bulmak öncelikle yazar(lar)ın görevidir. Böyle bir sorun ortaya çıkarsa, yazar (lar) derginin editörlerine veya yayıncısına derhal haber vermek ve editör / yayıncı ile işbirliği yaparak hatayı (dizgi hatası) düzeltmek ya da yayını geri çekmekle yükümlüdürler. Editör(ler) veya yayıncı çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirlerse, yazarlar makaleyi derhal düzeltmek ya da geri çekmekle, veya dergi editörlerine çalışmanın doğruluğunu kanıtlamakla yükümlüdürler.

Yayıncının Görevleri

1. Etik ihlali durumu

Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (TTAD) iddia edilen veya kanıtlanmış bilimsel suistimal, sahte yayın veya intihal durumunda durumun netleştirilmesi ve söz konusu makalenin değiştirilmesi için gerekli önlemleri alacaktır. Bu, söz konusu sayının editörleri ile mutabık olarak yapılacaktır.

Alınacak önlemler, bunlarla sınırlı olmamakla beraber, dizgi hatası olduğunu belirtmek, açıklama yapmak ve çok ciddi durumlarda makaleyi geri çekmek olacaktır. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (TTAD) akademik suiistimal içeren makalelerin yayınlanmasını önlemek için gerekli önlemleri alacağını taahhüt eder.

2. Dergi içeriğine erişim

Yayıncı, dergiye açık erişim sağlamayı taahhüt eder; bu nedenle yayınlanan içeriğin tüm bölümlerini dünya çapında akademik çevrelere kalıcı ve serbestçe erişilebilir hale getirme görevini kabul etmiş sayılır. Yayıncı, makalelerin başvuru sürecindeki işlemleri ve basımı için herhangi bir maddi manevi ücret talep etmez. Yayıncı, dergi içeriğinin sürekli ve ücretsiz olarak kullanıma açtığını taahhüt eder.

3. Yayınların Arşivlenmesi ve Korunması

Yayıncı kurum, çevrimiçi içeriğin arşivlenmesi ve korunmasını Dergipark aracılığıyla Lockss kullanarak yapmaktadır.